مازندشورا: بازارهای متمرکز در شهرهای بزرگ ایران پیشینه‌ای دیرینه دارند. در سفر به شهرهای مختلفی مانند شیراز، تبریز، اصفهان و تهران حتما با بازارهای صنفی یا راسته‌های مربوط به یک صنف خاص در دل بازارها مواجه شده‌اید. راسته پارچه‌فروشان، راسته مسگرها، بازار طلافروشان و بازار بسیاری از اصناف دیگر.
این شکل بازار در برخی شهرهای مازندران نیز در قالبی کوچک و ساده‌تر دیده می‌شود. اصناف برای همپوشانی یکدیگر و دسترسی بهتر مصرف‌کنندگان سعی می‌کردند تا در نقطه‌ای مشخص فعالیت داشته باشند. به مرور زمان این شیوه تغییر کرد و امروز ساماندهی مشخصی در محل استقرار صنوف مختلف دیده نمی‌شود. این پراکندگی در برخی شهرهای استان آنقدر زیاد است که در چند سال اخیر باعث مزاحمت‌هایی برای شهروندان شده است.
از طرفی گسترش شهرها در مازندران و نبود زمین باعث شد که بسیاری از واحدهای صنفی که زمانی در حاشیه شهرها قرار داشتند. امروز در محاصره مناطق مسکونی قرار بگیرند. برای حل این مشکل ایده ایجاد شهرک‌های صنفی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت مورد تاکید قرار گرفت.
این طرح صنوف مختلف را در یک نقطه گرد هم می‌آورد. شرکت شهرک‌های صنعتی مازندران قرار است طرح ایجاد شهرک‌های صنفی را در مازندران اجرا کند. مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی مازندران در گفت‌وگو با همشهری به پرسش‌هایی در این زمینه پاسخ داد:
- آقای موسوی، مثل اینکه برای ساماندهی وضعیت صنوف که به صورت پراکنده در شهرهای استان فعالیت می‌کنند برنامه‌هایی را در دست اجرا دارید.
بله. قرار است تا پایان سال نخستین مجموعه صنفی را در یکی از شهرک‌های صنعتی مازندران ایجاد کنیم. مراحل مقدماتی این طرح انجام شده و در حال رایزنی برای فاز بعدی طرح هستیم.
- این طرح قرار است در سایر شهرستان‌ها نیز انجام شود؟
این ایده، یعنی ایجاد شهرک صنفی چند سالی هست که مورد تاکید وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار دارد. هدف اصلی‌اش هم این است که صنوف آلاینده و مزاحم را به شهرک‌های صنعتی منتقل کنیم که هم از فضای شهر فاصله بگیرند و هم به صورت مجتمع و متمرکز در یک جا فعالیت کنند تا نیازهای خود را در زنجیره تأمین بپوشانند.
از طرفی در استان مازندران با توجه به محدودیت‌های زمین ایجاد شهرک یا زون صنفی یکی مزیت است. عموما اصناف ما مثل صنایع بزرگ نیاز به زمین بزرگ ندارند و می‌توانند در زمین‌های کوچک‌تر فعالیت کنند.
- نخستین گام این طرح در کدام شهر برداشته می‌شود؟
بهشهر مبدأ اجرای این طرح در مازندران است. در شهرک صنعتی بهشهر یک زون را به عنوان زون صنفی در نظر گرفتیم. با یک سری از اصناف رایزنی‌هایی انجام دادیم و قرار است مراحل بعدی نیز به زودی انجام شود. این پروژه در واقع طی چند مرحله انجام می‌شود. نخست شناسایی اصناف و اتحادیه‌های واجد شرایط و اولویت‌دار برای انتقال به زون صنفی، سپس مطالعه برای استقرار واحدهای صنفی و مذاکرات با اتحادیه‌ها و بعد ایجاد زون صنفی یا شهرک صنفی و انتقال واحدها به زون یا شهرک. در بهشهر طرح در قالب یک زون صنفی اجرا می‌شود.
- برای شهرهای دیگر هم اقدامی انجام شده است؟
بله. در بهنمیر بابلسر با اتحادیه مبل‌سازان نشست‌هایی برگزار کردیم. خوشبختانه این آمادگی از طرف اتحادیه و اصناف مربوطه وجود دارد و به دنبال تهیه زمین هستیم تا واگذاری زمین صورت بگیرد و شهرک صنفی دایر شود. به موازات این اقدامات چند سرمایه‌گذار آمادگی این را دارند که شهرک صنفی غیردولتی را زیر نظر سازمان صنعت، معدن و تجارت ایجاد کنند. در حال بررسی هستیم که کارهای شهرک صنفی خصوصی یا غیردولتی را نیز انجام دهیم. سرمایه‌گذاران درخواست خود را ارائه کردند و در حال بررسی شرایط موجود هستیم که امکان اجرای این طرح وجود دارد یا خیر.
- با توجه به اینکه در برخی از شهرک‌های صنعتی مازندران فضاهای بلااستفاده مربوط به واحدهای خلع‌ید شده وجود دارد که ظرفیت مناسبی برای ایجاد زون‌های صنفی است، آیا از این فضاها هم استفاده خواهد شد؟
بله. دقیقا! به همین دلیل نخستین اولویت ما ایجاد زون صنفی در شهرک‌های صنعتی است. قصد داریم در بعضی از شهرک‌های مزیت‌دار و خوب استان که زمین داریم زون صنفی را ایجاد کنیم که در بهشهر نیز این راهکار را دنبال می‌کنیم. اما در برخی مناطق ظرفیت برای ایجاد شهرک صنفی وجود دارد. مثلا در بهنمیر به دنبال ایجاد شهرک صنفی هستیم. در آمل و بابل هم که گفته شد درخواست سرمایه‌گذار بخش خصوصی مطرح است، شهرک صنفی غیردولتی ایجاد می‌شود. اما در نظر داریم از فضاهای موجود در شهرک‌های صنعتی نیز در حد امکان استفاده کنیم.
- این زون‌ها و شهرک‌های صنفی از پشتیبانی‌های شرکت شهرک‌های صنعتی هم برخوردار می‌شوند؟
بله. از همه خدمات موجود در شهرک‌های صنعتی می‌توانند بهره‌مند شوند. البته یک سری قوانین خاصی در زمینه واحدهای صنفی وجود دارد. اما در مجموع تقریباً از همه مزیت‌هایی که شهرک صنعتی دارد می‌توانند بهره بگیرند.
- برای این پروژه چشم‌اندازی را هم در نظر گرفتید؟
برنامه ما این است که تا پایان امسال نخستین زون صنفی استان در شهرک صنعتی بهشهر راه‌اندازی شود و تا پایان سال 96 مطابق فرصت‌ها و مزیت‌هایی که داریم چند زون و شهرک صنفی در مازندران داشته باشیم. برنامه‌ریزی‌های مقدماتی انجام شده و بخش قابل توجهی از مطالعات طرح هم در دست اجراست.
- در راه‌اندازی این زون‌ها و شهرک‌های صنفی چه اصنافی در اولویت قرار می‌گیرند؟ اولویت‌ها را شرکت شهرک‌های صنعتی تعیین می‌کند؟
هدفگذاری ما صنوف تولیدی و آلاینده و مزاحم شهری است که در اولویت انتقال هستند. اما این یک موضوع منطقه‌ای است. همکاران ما در سازمان صنعت، معدن و تجارت، فرمانداری‌ها، اصناف و اتحادیه‌های صنفی در این زمینه بررسی‌های لازم را انجام می‌دهند. بنا بر هدفگذاری و اولویت‌های تعیین شده تصمیم‌گیری می‌شود.
- مقدار زمینی که به هر صنف اختصاص داده می‌شود چطور تعیین خواهد شد؟ تعداد واحدها یا نوع فعالیت در این زمینه دخیل است؟
ابتدا مطالعات طرح انجام خواهد شد که چه صنوفی در اولویت انتقال هستند و چه تعداد صنف هم‌راستا برای استقرار و انتقال در یک منطقه وجود دارد. مرحله پس از مطالعه اولیه انجام مذاکرات از سوی مسئولان منطقه‌ای است. سپس مقدار زمین مورد نیاز تعیین شده و با توجه به زمین موجود تصمیم‌گیری می‌شود یا اینکه به دنبال تهیه زمین مورد نیاز خواهیم بود. مثلاً برای مبل‌سازان بهنمیر با توجه به تعداد فعالان صنفی ابتدا مطالعات لازم را انجام داده و یک شهرک صنفی ایجاد می‌کنیم. مساحت این شهرک‌ها به تعداد صنوفی مرتبط است که به آن جا منتقل می‌شوند.
