مازند شورا: امروزه با استفاده از تکنولوژی‌های نوین و دستگاه‌ها و تجهیزات مناسب وقوع این پدیده طبیعی از چند روز قبل توسط هواشناسی قابل پیش‌بینی بوده و می‌توان برای مقابله در برابر مشکلات و تهدیدهای ناشی از آن تا حدودی چاره‌اندیشی کرد و خود را در برابر آن مهیا کرد.
غافلگیری در برابر آن بروز مشکلات و خسارت‌های ناشی از آن را دو چندان می‌کند.
در روزهای گذشته و تقریبا از بامداد روز شنبه 12 بهمن 92 طی سه تا چهار روز پیاپی منتهی به امروز سه‌شنبه 15 بهمن مردم شمال کشور به ویژه مردم شهرستان‌های غرب مازندارن شامل رامسر، تنکابن، عباس‌آباد، کلاردشت، چالوس و نوشهر و مردم شهرستان‌های مرکزی و شرقی گیلان شاهد بارش برف سنگین و مداوم در تمام مناطق شهری و روستایی خود بودند، این بارش برف علاوه بر خسارت‌های فراوان در بخش‌های عمومی و مردمی، باعث بروز مشکلات زیادی برای ساکنان این مناطق و دستگاه‌های اجرایی امدادی و خدماترسان شد.
حادثه پیش‌بینی شده
شاید نتوان گفت این پدیده طبیعی به دلیل پیش‌بینی وقوع آن در هفته قبل توسط هواشناسی حادثه‌ای غیرمترقبه است، ولی به خاطر شرایط خاص ایجاد شده در غرب استان و مختل شدن روند عادی زندگی مردم و خسارت‌های فراوان ناشی از آن، یک بحران طبیعی به حساب می‌آید گرچه مردم غرب مازندران شاهد برف سنگین سال 83 استان گیلان که خود معین آنها بودند و قطعی گاز و برف سنگین سال 86 در سطح استان و مناطق خود بودند و خاطرات و تجارب این حوادث را از یاد نبرده ولی بر اساس مشاهدات محلی و اطلاعات اخذ شده از مناطق مختلف غرب استان، بارش این برف سنگین و تداوم چند روزه آن طی سال‌های اخیر در غرب مازندران بی‌سابقه بود.به گونه‌ای که میزان بارش برف در بسیاری مناطق به بیش از یک و نیم متر رسیده است.
بحران سفید برف
یک مدرس دانشگاه در مورد آسیب‌شناسی بحران سفید برف با توجه به تجارب‌اش در حوزه مدیریت بحران و براساس اطلاعات اخذ شده و مشاهدات عینی از مناطق بحران‌زده غرب مازندران گفت: باید در این بخش به واقعیت‌ها، مشکلات مردم، خسارت‌های وارده و خدمات ارزشمند دستگاه‌های اجرایی در امدادرسانی نظیر مجموعه مدیریت بحران استان و شهرستان‌های بحران‌زده پرداخت.
بهزاد پورمحمد ادامه داد: قطع برق بیشتر مناطق شهری و روستایی در این شهرستان‌ها، خسارت سنگین به تأسیسات و خطوط انتقال آن به علت بارش برف سنگین و سقوط درختان و سرشاخه‌های آن بر روی شبکه و خطوط انتقال برق، قطع آب در اکثر مناطق شهری و روستایی به علت یخ‌زدگی و عدم استهسال از چاه‌ها و عدم امکان انتقال و پمپاژ به علت قطع برق، قطع تلفن ثابت و سیار در اکثر مناطق شهری و روستایی به خاطر خسارت به خطوط و شبکه انتقال و غیره، افت فشار گاز در برخی مناطق شهری و روستایی به واسطه سرمای زیاد و افزایش مصرف گاز در مصارف خانگی، تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها، ادارات به جز ادارات امدادی و خدمات اضطراری در مناطق بحران‌زده که تقریبا از شنبه تا امروز سه‌شنبه مشاهده شده و در صورت تداوم شرایط حاکم بر منطقه این تعطیلی‌ها می‌تواند، ادامه داشته باشد، بیانگر وضعیت فعلی است.
برآورد خسارت 500 میلیارد ریالی
وی اضافه کرد: به نظر می‌رسد با بازگشایی راه‌های ارتباطی و قطع بارش برف با کارشناسی دقیق‌تر توسط تیم‌های تخصصی می‌توان برآورد دقیق‌تری از میزان خسارت‌های وارده ارائه کرد.
خسارت بخش کشاورزی هنوز پنهان است
کارشناس ارشد مطلع در امور مدیریت بحران کشور در مورد علل بروز خسارت‌های وارده و تشدید آن متذکر شد: بارش برف سنگین در مناطق شهری و روستایی بحران‌زده در تمام شهرستان‌های غرب استان و تداوم بارش طی چند روز و انسداد مکرر راه‌های ارتباطی، غیراستاندارد بودن تأسیسات زیر بنایی در بخش برق و مخابرات و عدم قطع درختان مزاحم در زمان مناسب در مسیر انتقال آنها و سقوط این درختان و سرشاخه‌های آنها باعث تشدید خسارت‌های وارده شده است.
*قدمت خانه‌ها خسارت‌ها را تشدید می‌کند
وی قدمت سربندی اماکن مسکونی و تجاری، انبارهای کشاورزی و غیراستاندارد بودن آنها و نیز غیراستاندارد بودن تأسیسات گلخانه‌ای که توان تحمل سنگینی این برف شدید را نداشته است، عدم برداشت به موقع مرکبات و کیوی در غرب مازندران به علت محصول فراوان در سال‌جاری و وضعیت نامطلوب بازار خرید آن که باعث تشدید خسارت در بخش محصولات سردرختی شده است را نیز از علل بروز خسارت‌های وارده نام برد.
عدم برداشت محصول خسارت‌ها را بیشتر کرد
پورمحمد افزود: عدم برداشت محصول باعث ازدیاد سنگینی برف بر روی شاخه‌های درختان شده و شکستن و تخریب آنها را رقم زد.
این مدرس دانشگاه نیازهای اساسی مناطق بحران‌زده، را نیاز به ماشین‌آلات راه‌سازی به ویژه برف‌روب، نمک‌پاش، لودر، گریدر و غیره برای بازگشایی معابر در مناطق شهری و روستایی و راه‌های ارتباطی اصلی دانست و گفت: با توجه به شرایط خاص این مناطق و از آنجایی که عموماً به جزو مناطق کوهستانی در شهرستان‌های بحران‌زده این ماشین‌آلات و تجهیزات در اکثر مناطق یا وجود نداشته و یا اگر هم موجود بوده تعداد آنها اندک است، پاسخگوی حجم وسیع نیازها به دلیل وسعت و گستردگی دامنه بحران نبوده است.
وی ضرورت بازگشایی راه‌های ارتباطی اصلی و شبکه معابر عمومی جهت اعزام و دسترسی نیروهای امدادی و خدماتی همانند هلال احمر، اورژانس، برق، آب، گاز، مخابرات و خدمات شهری را از دیگر نیازها دانست و متذکر شد: در طول این چند روز به ویژه ساعات اولیه و روزهای نخست نیازها شدیدتر بوده ولی به تدریج با تأخیر این مشکل در حال برطرف شدن است.
وی ادامه داد: ضرورت تأمین و برقرای برق، آب و تلفن برای مصارف مردم و دستگاه‌های اجرایی خدماترسان در تمامی مناطق شهری و روستایی شهرستان‌های بحران زده از دیگر نیازها است که البته در برخی مناطق این مشکلات وجود نداشته و یا زمان بروز آن اندک بود ولی در بسیاری مناطق این مشکلات طی 72 ساعت اولیه ادامه داشته است.
*نگاهی به نیازهای مردم
پورمحمد نیاز مردم به مایحتاج اولیه مثل نان، آب معدنی و سایر مواد غذایی را از دیگر نیازمندی‌ها برشمرد و خاطرنشان کرد: به علت تعطیلی بیشتر نانوایی‌ها به واسطه دوگانه‌سوز نبودن آنها و یا مسدود بودن راه‌ها و تعطیلی بازار، مغازه‌ها و عدم امکان دسترسی مردم برای خرید آنها مردم هم‌اکنون نیازمند مایحتاج خود هستند.
وی یادآور شد: نیازهای بهداشتی و درمانی که به علت سرمای زیاد سرماخوردگی در بین مردم فراوان شده و علی‌رغم آمادگی مراکز درمانی و بیمارستانی و خانه‌های بهداشت به علت مسدود بودن راه‌های ارتباطی در روزهای نخست خدمات‌دهی عملاً به مردم غیر ممکن بوده است البته شاید نیازهای مطرح شده به طور کامل در تمامی مناطق در شهرستان‌های بحران‌زده غرب مازندران وجود نداشته ولی این نیازها نیاز عمومی اکثر مناطق بحران‌زده شهری و روستایی به خصوص در 72 ساعت اولیه بوده که بتدریج با گذشته زمان منتهی به امروز این مشکلات در حال برطرف شدن است.
این استاد دانشگاه با اشاره به مدیریت بحران و عملکرد دستگاه‌های امدادی و خدماتی گفت: هر چند که خدمات‌رسانی در ساعات اولیه و روزهای نخست در اکثر مناطق بحران‌زده شهری و روستایی غرب مازندران به علت عدم آمادگی کافی، فقدان و کمبود ماشین‌آلات مناسب، ابعاد بحران و گستردگی مناطق بحران‌زده و عدم پاسخگویی امکانات و اکیپ‌های امدادی، خدماتی و مهمترین موضوع مسدود بودن راه‌ها و عدم امکان ارائه خدمات به مردم، با کندی و تأخیر همراه بود ولی نباید خدمات ارزشمند مجموعه مدیریت بحران استان و شهرستان‌های بحران‌زده به خصوص خدمات شایان دستگاه‌های اجرایی امدادی و خدماتی شهرستان‌های بحران‌زده را نادیده گرفت که جای تقدیر و تشکر دارد.
وی در مورد برخی نقاط ضعف و قوت مدیریت بحران و نحوه عملکرد آن در مناطق بحران‌زده غرب مازندران یادآور شد: اطلاع‌رسانی به موقع از شرایط عمومی و کلی ایجاد شده در مناطق بحران‌زده غرب مازندران به مدیریت بحران استان و دستگاه‌های اجرایی ذیربط استانی و شهرستانی، تشکیل ستاد مدیریت بحران در فرمانداری‌ها، بخشداری‌ها، دهیاری‌ها و شهرداری‌ها و فراخوان مسئولان و نیروه‌های دستگاه‌های اجرایی جهت انجام اقدامات مناسب و به موقع با امکانات هر چند ناچیز محلی و بکارگیری تمامی توان موجود، نیروه‌ها و امکانات در اختیار در شهرستان‌های بحران‌زده و در مناطق شهری و روستایی، به صورت خودجوش بنا به نیاز منطقه و انجام اقدامات لازم و ممکن را می‌توان از نقاط قوت در این حادثه نام برد.
وی حضور فعال تشکل‌های مردم نهاد به ویژه شوراهای اسلامی شهر و روستا، بسیج و کمک به مردم در حد مقدورات بر اساس امکانات در اختیار را نیز از دیگر نقطه قوت دانست.
این مدرس دانشگاه با اعلام اینکه عدم آمادگی لازم برای مقابله با این بحران در سطح استان و شهرستان‌ها علی‌رغم اعلام قبلی و هشدارهای هواشناسی را نخستین نقطه ضعف دانست و گفت: در مواقع آماده‌باش تمام دستگاه‌های اجرایی در سطح استان، شهرستان و استقرار امکانات، تجهیزات و نیروهای به صورت موزون در مناطق مختلف جهت انجام اقدامات مناسب در ساعات اولیه و روزهای نخست ضرورت دارد.
وی فقدان و یا کمبود شدید امکانات، ماشین‌آلات و تجهیزات ماشین‌آلات راه‌سازی و برف‌روبی و نیز کافی نبودن اکیپ‌های امدادی و خدماتی جهت ارائه خدمات به همه مناطق شهری و روستایی و عدم تناسب آنها با توجه به وسعت و ابعاد بحران، مسدود بودن راه‌ها و عدم بازگشایی به موقع راه‌های ارتباطی اصلی، شبکه معابر عمومی در مناطق شهری و روستایی به دلیل کمبود امکانات و ماشین‌آلات و تداوم بارش طی چند روز و عدم امکان ارائه خدمات در زمان مناسب و در ساعات اولیه و روزهای نخست به مردم را از دیکر موارد ضعف نام برد.
پورمحمد با اشاره به تأخیر در اعزام ماشین‌آلات و اکیپ‌های امدادی و خدماتی از مرکز استان به خاطر نادیده گرفتن و اطلاع‌نداشتن کافی از واقعیت‌های مناطق بحران‌زده غرب که به تدریج با حضور مسئولان ارشد استان در غرب مازندران در روزهای بعدی کمتر شد، گفت: انعکاس نامناسب و ناکافی، وضعیت و واقعیت‌های رخداده در مناطق بحران‌زده غرب استان در ساعات اولیه و روزهای نخست به مرکز استان و کوچک جلوه دادن ابعاد بحران رخ داده به علت عدم اطلاع کافی، به واسطه عدم دسترسی به برخی مناطق و به خاطر مسدود بودن راه‌های ارتباطی و قطع شبکه ارتباطی که خود باعث تأخیر خدمات‌رسانی در ساعات اولیه و روزهای نخست در این مناطق شد نیز از نقاط ضعف است.
تاخیر در فراخوان نیروهای امدادی
وی با اعلام عدم فراخوانی و یا استمداد از استان‌های معین و یا شهرستان‌های معین شرق استان که مشکلات آنها در این روزها کمتر بود، از طریق مدیریت ارشد استان به خصوص در روزهای نخست گفت: این کار پس از سه روز تأخیر انجام شده است.
این مدرس دانشگاه متذکر شد: عدم مدیریت مناسب بر توزیع نیازهای اولیه و مایحتاج ضروری مردم در تمامی مناطق و تمرکز بر بعضی مناطق و بعضی شهرستان‌ها که این وضعیت مربوط به کمبود ماشین‌آلات و تجهیزات و سلایق فردی در بخش خدمات‌رسانی نیز بوده و در پی آن گلایه‌های مردمی را نیز به همراه داشت نیز از جمله ضعف‌ها است.
وی یاداور شد: در این مواقع مناسب است مجموعه اداره کل صنعت، معدن و تجارت با هماهنگی استانداری و فرمانداری، نیازهای عمومی و مایحتاج اولیه مردم را شناسائی کرده و از طریق کارخانجات و شرکت‌ها آنها را تأمین و توزیع مناسب آن را مدیریت کند تا باعث سواستفاده افراد سودجو و فرصت‌طلب نشود و از طرفی هم مثل بحران اخیر مردم نگویند آب معدنی، گوشت و مواد غذایی را چندین برابر قیمت بازار در شرایط بحرانی با توجه به نیازشان خریداری کردند.
پور محمد با اعلام عدم استفاده کافی، مناسب و هماهنگ شده از مردم و توان بسیار زیاد مردمی در مقابله با این بحران گفت: همکاری توسط مردم در این زمینه انجام شده و به صورت خود جوش بوده است.
این مسئول عدم هماهنگی کافی و لازم بین برخی دستگاه‌های اجرایی به خصوص در ساعات اولیه در جهت هم‌افزایی در استفاده مناسب امکانات، نیروها و تجهیزات برای ارائه خدمات بهتر، بیشتر و سریع‌تر به مردم و جدی نگرفتن پایتخت و مرکزنشینان به موضوع مهمی همچون بحران اخیر برف سنگین غرب مازندران و عادی پنداشتن این بحران همانند سایر بارش‌های برف در دیگر مناطق کشور، عدم پشتیبانی کافی و لازم در روزهای نخست را از مهمترین نکات ضعف برشمرد.
وی با اعلام اینکه کم‌کم با مساعد شدن هوا در روزهای آینده، برف نیز ذوب شده و این بحران نیز همانند سایر بحران‌های ملی و استانی سپری می‌شود، عنوان کرد: ولی هرگز نباید مشکلات مردم در شرایط فعلی، مشکلاتی که در آینده نیز به خاطر حجم وسیع خسارت‌ها گریبانگیر آنها است، زحمات دستگاه‌های اجرایی حتی هرچند اندک و نیز درس‌های این بحران و بحران‌های مشابه فراموش شود.
پورمحمد اضافه کرد: در آینده نیز در صورت مساعدت دولت برای جبران خسارت وارده به مردم و بازسازی اماکن عمومی، اعتبار اختصاص یافته تنها به یک ابلاغیه در کاغذ ختم نشود و یا اگر هم تخصیص پیدا کرد همچون برف در مرکز استان ذوب نشده و عادلانه به دست مردم نیازمند و دستگاه‌های اجرایی مناطق آسیب دیده برسد.
وی در پیشنهادی با توجه به ابعاد وسیع خسارت‌های وارده به بخش‌های مردمی، دولتی و عمومی در مناطق شهری و روستایی شهرستان‌های غرب استان به خصوص رامسر، تنکابن، عباس‌آباد، کلاردشت، چالوس و نوشهر برای حال و آینده این بحران یادآور شد: تداوم خدمات‌رسانی با تسریع در ارائه خدمات بیشتر و مطلوب‌تر در تمام مناطق بحران‌زده تا عادی شدن شرایط عمومی غرب مازندران، تأمین و توزیع اقلام ضروری مورد نیاز مردم توسط اداره کل صنعت، معدن و تجارت، با هماهنگی استانداری و فرمانداری‌ها در دو قسمت نیازهای عمومی کنونی در بخش مواد غدایی و نیازهای بعدی در بخش بازسازی همانند تأمین سیمان، آهن‌آلات، حلب و ایرانیت و غیره به منظور جلوگیری از سوء استفاده افراد فرصت‌طلب و سودجو مدنظر مسئولان باشد.
وی با اشاره به ورود منطقی و مناسب بیمه‌ها در جهت جبران خسارت اماکن و محصولات کشاورزی خسارت‌دیده بیمه شده و حمایت منطقی و مناسب از مردم بدون طفره رفتن و فرافکنی گفت: بیمه‌ها در عملکرد خود طوری برخورد نکنند که مردم از آنها در آینده سلب اعتماد نکنند زیرا در زمان عادی که مردم دست بیمه‌ها را گرفتند امروز وقت حمایت بیمه‌ها از مردم است.
این مدرس دانشگاه با اذعان اینکه برآورد دقیق و کارشناسانه خسارت‌های وارده در بخش‌های مختلف توسط دستگاه‌های اجرایی ذیربط در زمان مناسب و عدم تأخیر در برآوردهای مورد نیاز و جمع‌بندی و انعکاس به موقع آن به دولت و مجلس، توسط مدیریت ارشد استان جهت جبران‌بخشی از خسارت‌های وارده در بخش مردمی، عمومی و دولتی و پیگیری آن مورد انتظار است، یادآور شد: آسیب‌شناسی بیشتر ابعاد بحران و نقاط ضعف موجود در مردم، دولت و پیگیری در رفع تدریجی آن در آینده انجام شود.
مازندران بحران‌های زیادی تجربه کرد
به گزارش فارس، مازندران این بحران و بحران‌های زیادی را در گذشته تجربه کرده و وقوع بحران‌هایی مشابه در آینده نیز در این استان پرحادثه و مستعد دور از انتظار نیست بنابراین مسئولان ارشد استان باید چاره‌ای جدی برای این موضوعات بیاندیشند، چاره کار هم تنها داشتن برنامه عملیاتی جامع در برخورد مناسب با این بحران‌ها، فرهنگ‌سازی، آموزش، اجرای طرح‌های پیشگیرانه در تمام زمینه‌ها، تقویت امکانات و نیروها و ایجاد بستری مناسب و منطقی برای مدیریت واحد و یکپارچه در بحران و جلب مشارکت‌های هدایت شده مردمی است.