مازندشورا:به گزارش خبرگزاری فارس از ساری، تقریباً اواسط آبان‌ماه سال‌جاری بود که مشاهده چند بال قو دوباره این نوید را به مردم منطقه «وزراءمحله» شهر سرخ‌رود داد که باید آماده مهمان‌نوازی از تعداد بیشماری از مخلوقات زیبای خداوند شوند، چرا که معمولاً شروع فصل مهاجرت و ورود نخستین گروه از قوها به منطقه از اواسط آذر ماه است.
برای همین بلافاصله پس از برداشت رتون و کشت دوباره برنج در نیمه آبان‌ماه اقدامات اولیه برای میزبانی از قوهای مهاجر مانند آبگیری چندباره تالاب برای پایین بردن احتمال وجود سموم کشاورزی در زمین‌های کشاورزی با همکاری اداره محیط زیست محمودآباد انجام شد و پس از آبگیری، خروجی‌های آب تالاب بسته شد تا سطح آب بالا آمده و حالت تالابی به‌خود بگیرد و شرایط برای زمستان‌گذرانی این پرندگان مهیا شود.
در ادامه با رایزنی و همکاری شهرداری سرخ‌رود، کانکس نگهبانی محیط‌بانی نیز در منطقه مستقر شد تا ضریب امنیت آن در بالاترین حد خود قرار بگیرد، در ابتدای استقرار کانکس نگهبانی خبری از رئیس اداره حفاظت محیط زیست محمودآباد سبب شادی علاقهمندان حوزه محیط زیست شد و آن خبر اضافه شدن چند مأمور محیط‌بان از ادارات سایر شهرستان‌ها و اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان بود.
شادی دوستداران طبیعت از این جهت بود که مناطق دیگر تحت حفاظت اداره محیط زیست محمودآباد دیگر خالی از مأموران محیط‌بان نیست، این اداره تنها سه مأمور محیط‌بان دارد که معمولاً آنها نیز در فصل مهاجرت پرندگان منطقه به‌صورت 24 ساعته و شیفتی مشغول حفاظت از تالاب قو سرخ‌رود می‌شوند و بقیه مناطق تحت حفاظت تا حدودی رها میشود، اما این شادی طبیعتیاران به دو هفته هم نکشید زیرا دیگر یارای همکاری مأموران نبود!؟
دوباره کار حفاظت و حراست از تالاب به روال سال‌های گذشته بازگشت، در همین اوضاع، طی دو سه هفته در نیمه دیماه حضور قوها در تالاب به بالای 10 هزار بال رسید و همه را شگفتزده کرد، این دومین باری بود که از سال 86 تاکنون، تعداد قوها به این جمعیت می‌رسید.
حضور جمع زیادی از قوها هم سبب شگفتی و خوشحالی و هم سبب نگرانی و اضطراب شد؛ نگرانی از اینکه تالاب ظرفیت این حجم جمعیتی از لحاظ غذایی را نداشت و منجر به جابهجایی قوها می‌شد و در نهایت به‌دلیل نبود امنیت در سایر مناطق، خطر شکار شدن و از بین رفتن آنها را در پی داشت، چندین گزارش از شکار قوها در سایر مناطق مازندران مانند ایمن‌آباد بابل، خشکرودپی بابلسر و شکار شدن قو ها در جویبار و گلوگاه و ... بر این نگرانیها افزود، لذا بر آن شدیم تا با همکاری سایر دوستان در سازمانهای مردم‌نهاد برای تأمین غذا برای خروج بیش از حد این پرندگان از منطقه حفاظتشده و امن ، دست یاری را به سمت مردمان خوب ایران‌زمین دراز کنیم.
همانند همیشه طولی نکشید که مردم به‌خوبی پاسخ این درخواست را دادند؛ در سال‌جاری با همت و یاری مردمان خوب مازندارن حدود 43 تن ذرت و گندم برای تغذیه قوهای مهاجر سرخ‌رود در تالاب پخش شد، از این مقدار حدود 2 هزار و 500 کیلوگرم را اداره‌کل حفاظت محیط زیست مازندران اهدا کرده و بقیه آن را سازمانها و شرکت‌های خصوصی ازجمله شرکت آسان پرداخت همچنین شهرداری سرخ‌رود، گروه‌های ورزشی و دوستداران محیط زیست نیز بخش دیگری از هزینهها را متقبل شدند که از تمامی این دوستداران طبیعت سپاسگزاریم.
ناگفته نماند که اداره‌کل محیط زیست مازندران در مجموع در سال‌جاری حدود پنج تن ذرت برای تغذیه قوها اختصاص داده بود که نیمی از آن در تالاب سرخ‌رود و نیمی دیگر به دلیل تغذیه قوهای تالاب ازباران صرف شده است.
در بحث تلفات و صید و شکار این پرندگان نیز باید گفت که در ابتدای سال مهاجرت با ایمن‌سازی خطوط فشار قوی برق منطقه با نشانگرهای ویژه(برد بال) شاهد کاهش چشمگیری از تلفات قوها به‌دلیل برخورد با کابلهای فشار قوی برق بوده‌ایم اما ضعف و ناتوانی بر اثر مهاجرت طولانیمدت و بیماری که بیشتر در قوهای نابالغ مشاهده میشود، سهم خود را در تلفات ایفا کردند و این نیز یکی از دغدغههای اصلی دوستداران محیط زیست است، چرا که مازندران با دارا بودن تنوع بی‌نظیر، گوناکون و فراوان در حوزه حیات وحش و پرندگان مهاجر از داشتن ساده‌ترین درمانگاه و متخصص در حوزه حیات وحش در بدنه محیط زیست محروم است.
در مبحث صید و شکار نیز با فرهنگ‌سازی و تنویر افکار عمومی که در این چند ساله انجام شده و نیز قرار گرفتن نام قوها در لیست پرندگان حمایت‌شده، شکار و صید آنها به‌شدت کاهش یافته است و اگر صید و شکاری نیز انجام میشود به‌دلیل غیر قانونی بودن مخفی میماند، لذا آمار دقیقی نمی‌توان از آن ارائه کرد اما با توجه به گزارشات مردمی و کلامی و غیر موثق در خارج از منطقه امن که سال‌جاری نیز شاهد خروج پی در پی این پرندگان از منطقه امن به‌دلیل افزایش جمعیت مهاجرتی و کمبود غذا بوده‌ایم؛ مورد هدف افراد سودجو و بیفکر قرار گرفته است، اگر میزان مهاجرت قوها به منطقه با همین روال سیر صعودی داشته باشد بدون شک باید به فکر راهکاری برای امن کردن سایر مناطق مازندران باشیم.
و اما کلام آخر ...
فرصتی که شاید از دست برود و از آن غافل مانده‌ایم از دو جهت؛ نخست به این دلیل که در مازندران در فصل زمستان هیج مکانی را نمی‌توان یافت که چنین جذاب بوده و گردشگرانی با این حجم جمعیتی را به‌سمت خود بکشاند، فرصتی که می‌توان در ابعاد مختلف مانند آموزشهای محیط زیستی، اشتغال، گردشگری پایدار و توریسم و ... بهره جست، اما بدون حتی سر سوزنی توجه، چند سالی است که ساده از آن می‌گذریم و از آن غافل مانده‌ایم.
نادیده گرفتن جوامع محلی نیز دومین غفلت است؛ آنها بدون هیچ چشمداشتی و حتی با دادن امکانات از جانب خود به عوامل اجرایی محیط زیست به‌صورت داوطلبانه کمک کرده و در کار حفاظت و حراست مشارکت می‌کنند، چنین مردمی لایق ستودن هستند، بدون شک اصلیترین و مهم@ترین سهم در بحث حفاظت و حمایت از پرندگان و حیوانات را جوامع محلی دارند و بدون همیاری و حمایت آنها تأمین امنیت برای این پرندگان میسر نیست.
جالب است که بدانید حتی توجهی به ساده‌ترین درخواست این جوامع محلی که همانا حق عبور و مرور و مدیریت ترافیک در ایامی است که حجم بالایی از دوستداران محیط زیست و گردشگران وارد منطقه می‌شوند را ندارند، با اینکه چهار سال است که کمیته مدیریت تالاب سرخ‌رود در فرمانداری شهرستان محمودآباد شکل گرفته و مصوباتی را نیز در این زمینه داشته است اما راه بهجایی نبردهایم و در حوزه اجرایی و عملیاتی با نواقص و مشکلاتی پیش پا افتاده روبهرو هستیم که این امر سبب رنجش و دلخوری و سلب آسایش بومیها در ایام تعطیل شده است و بیشک پایان خوشی ندارد.
هرگز نمیشود با وجود چنین اوامری به حفاظت پایدار، گردشگری پایدار و توسعه پایدار دست یافت، پس بهتر است جوامع محلی را هر چه زودتر دریابیم.
در پایان از تمامی مسؤولانی که در امر حفاظت و حراست سهیم هستند، تقاضا میشود تا در برطرف کردن نگرانیها، دغدغهها، پرسشها و مشکلاتی که به آنها اشاره شد چارهاندیشی، برنامهریزی و مدیریت لازم را لحاظ کنند، انجمن زیستمحیطی قوهای مهاجر و تمام سازمانهای مردم‌نهاد مازندران در حوزه محیط زیست نیز با روی گشاده آماده هرگونه همکاری در چارچوب سازمانی خود هستیم.
همچنین از تمامی شهروندان منطقه وزراءمحله شهر سرخ‌رود به پاس شکیبایی و یاری آنها در حل مشکلات و مشارکت در امر حفاظت و حراست و حمایت از قوهای مهاجر و همچنین از یاران و همراهان و دوستدارانی که سهم به‌سزایی در تأمین قوت لایموت این پرندگان داشتهاند تقدیر می‌کنم.
یادداشت از سلمان نیکپور، مسؤول انجمن زیستمحیطی قوهای مهاجر مازندران
انتهای پیام/ 86001/ج40