مازند شورا: بررسی های میدانی نشان می دهد که در بازار فروش این پرندگان واقع در فریدونکنار همه روزه در حدود هزار قطعه و گاهی تا بیش از دو برابر این تعداد از انواع پرندگان مهاجر، چه حرام گوشت و چه حلال گوشت، فراوان یا در معرض خطر انقراض به شکل کاملا علنی و بدون نگرانی از هیچ ممانعتی عرضه می‌شود و این بازار مانند گذشته محل معامله، خرید و فروش پرندگان صید شده در سایر مناطق و استانهای همجوار نیز است.

رویکرد سازمان حفاظت از محیط زیست استان مازندران در مقابل این به سخره گرفتن قوانین و نابودی جبران ناپذیر طبیعت صرفا توجیه و وارونه نمایی این وقایع بوده است.

مازند شورا: یک دوستدار محیط زیست و حیات وحش در این زمینه می گوید: مسئولان محیط زیست و اداره تابع در شهرستان بابلسر در اخبار سراسری شبکه اول صدا و سیما خطاب به ۷۶ میلیون ایرانی‌ از این بازار به عنوان یک بازار سنتی و قانونمند یاد کرده که هیچگاه هیچ تخلفی در آن‌ صورت نمی‌پذیرد و البته نه فقط پرندگان حفاظت شده و حمایت شده جهانی‌ بلکه هیچ پرنده حرام گوشتی نیز هرگز در این بازار خرید و فروش نشده است.

محمد علی الله قلی بیان داشت: این درحالیست که از نظر فقه اسلام پرندگان فاقد سنگدان در سیستم گوارشی مانند پرندگان ماهی‌ خوار یا گوشتخوارهمچنین پرندگانی که مانند پرندگان شکاری بدون نیاز به بال زدن‌های مداوم قادر به پرواز هستند، (پرواز با بال‌های باز یا بال بازروی) در زمرهٔ‌ پرندگان حرام گوشت قرار می گیرند و با استناد به این دو اصل شرعی پرندگانی مانند انواع حواصیل ها، لک لک ها، پلیکان‌ها، باکلان‌ها (دار غاز)، کشیم‌ها و اردک‌های ماهی‌ خوار همگی‌ پرندگان حرام گوشت تلقی‌ می شوند.

وی بیان کرد: سرپرست اداره کل حفاظت از محیط زیست مازندران نیز در مصاحبه‌ای با تاکید بر سنتی‌ بودن روش صید در دامگاه‌های منطقه صید پرندگان را به نفع صیادان و تواما پرندگان برشمرده است.

به گفته الله قلی، این درحالیست که دو روش امروزی و اصلی‌ صید پرندگان نه از نظر مکانیزم صید و نه از نظر قدمت هیچگونه ارتباطی‌ با روش سنتی‌ صید پرندگان که یک روش همراه با وارد کردن کمترین آسیب به جمعیت پرندگان بوده است، ندارند.

وی افزود: علاوه بر اینکه در گذشته نه معضلاتی با عنوان استفاده از سموم کشاورزی کشنده برای انسان و حیوان در کشت دوم برنج در زیستگاه‌های پرندگان وجود داشت و نه روند نگران کننده تغییر کاربری این زمین‌ها از کشاورزی به مسکونی که صد البته هیچیک نه به نفع مردم خواهد بود و نه به نفع طبیعت.

 

این دوستدار حیات وحش نیز به صید اردک چشم طلایی در بندر ترکمن و فروش در فریدونکنار اشاره و اضافه کرد: این گونه از جمله کمیاب ترین مرغابی های ایران است و در کشوری مانند آمریکا طرح های حفظ جمعیت این پرنده بیش از بیست سال در جریان بوده است.

وی همچنین به صید اردک بلوطی در فریدونکنار اشاره کرد و گفت: اردک بلوطی از جمله نادر ترین پرندگان دنیا است که سال ها است پروژه ها و طرح های بزرگ بین المللی برای حفظ و ادامه ی نسل این پرنده اجرا می شود اما چندان موفق نبوده اند.

الله قلی افزود:  منطقه فریدونکنار و سرخرود از جمله مسیر های مهاجرت این پرنده در دنیا بوده و حفاظت از این پرنده دارای اهمیت جهانی است. در حالی که در گذشته به سهولت این پرنده در منطقه مشاهده میشده است اما امروز زنده یا مرده ی این پرنده به ندرت مشاهده می شود.

وی گفت: اردک سرسیاه از جمله مرغابی سانانی است که در ایران بسیار کم دیده می شود و جمعیت فعلی نیز در کلیه زیستگاه های این گونه در دنیا رو به کاهش نهاده است، گزارشات مشاهدات این پرنده در سال های اخیر بسیار معدود است.

وی گفت: در سالهای اخیر جمعیت اردک ماهی خواهر کاکلی در ایران به شدت کاهش پیدا کرده است، تا حدی که امروزه به دشواری می توان حتی یک جفت از آن را در تالاب های بزرگ کشور مشاهده کرد، این در حالی است که طی دو ماه گذشته دست کم 10 بال از این گونه در بازار فریدونکنار خرید و فروش شده است.

الله قلی بیان داشت: قرقی، از جمله پرندگان شکاری ایران و از پرندگان حمایت شده سازمان حفاظت محیط زیست ایران است، جمعیت این پرنده ی با شکوه در ایران به دلیل صید و فروش غیرقانونی و گسترده در سال های اخیر به شدت رو به کاهش است.

وی افزود: علاوه بر صید گسترده چنگر در آب بندانهای فریدونکنار و سرخرود، بلااستثنا هر صبح بین ۱۵۰ تا ۴۰۰ چنگر صید شده زنده از بهشهر و پناهگاه حیات وحش میانکاله به بازار ماهی‌ فریدونکنار آورده شده، در حالی‌ که دستکم ۲۴ ساعت قبل از سلاخی را با درد غیر قابل وصف حاصل از شکسته شدن پاهایشان توسط صیاد سپری کرده اند، سپس در محل ذبح می شوند تا به این ترتیب تازه به دست مشتری برسند.

این دوستدار حیات وحش بیان داشت: چنگر‌های ذبح شده در بازار ماهی‌ فریدونکنار در حالی‌ که در زمان صید و قبل از سلاخی، بال‌ها ۲ مرتبه به دور یکدیگر پیچیده شده اند و گردن پرنده از زیر ۲ بال به پشت خوابانیده شده علاوه بر اینکه پاهای پرنده نیز بر خلاف جهت مفصل زانو‌ها به پشت پرنده چرخانده شده است.

دوستدار دیگر حیات وحش نیز با اشاره به طاووسک صید شده در فریدونکنار گفت: این گونه از جمله زیباترین پرندگان ایران است، جمعیت این پرنده زیبای تالابی در کشور به دلیل تخریب زیستگاه و شکار به شدت رو به کاهش نهاده است و در بسیاری از مکان هایی که زمانی به راحتی دیده می شد به طور کامل نابود شده است و از نظر بسیاری از پژوهشگران و متخصصان این پرنده باید در زمره ی پرندگان حمایت شده قرار گیرد.

مسعود ایمانی همچنین با بیان بیان صید بوتیمار پرنده‌ای حرام گوشت، کاملا گوشت خوار و فاقد سنگدان از خانواده حواصیل ها گفت: این گونه به قیمت ۱۸ هزار تومان در بازار پرنده فریدونکنار جهت استفاده از گوشت بفروش رفته است.
 
وی یادآورشد: همچنین باکلان کوچک - پرنده ای‌ در معرض خطر انقراض، ماهی‌ خوار و حرام گوشت به همراه چنگر، خفه شده در تور‌های هوایی فریدونکنار مشاهده شده است که جمعیت باکلان کوچک به دلیل شکار و تخریب زیستگاه در سطح جهان کاهش چشمگیری داشته و پرنده ای در خطر محسوب می شود،کشور ایران از زیستگاه های اصلی این پرنده در دنیا است و در مقالات علمی، از ایران به عنوان تنها کشوری که از این گونه به عنوان منبع غذایی استفاده میکند نام برده شده است.

وی به صید گیلانشاه بزرگ در بندر ترکمن و فروش در بازار پرنده فریدونکنار اشاره کرد و گفت: این پرنده از بزرگترین پرندگان کنار آبزی دنیا است که جمعیت آن در دنیا شدیدا رو به کاهش نهاده است. در کشورهایی مانند ایرلند و هلند بیش از بیست و پنج سال است که پروژه ها و طرح های ملی و فراملی برای حفظ نسل این پرنده در حال اجرا است.

ایمانی گفت: همچنین اردک سرسفید، از جمله کمیاب ترین پرندگان دنیا است که در کشورهایی مانند اسپانیا و انگلستان نزدیک به چهل سال است که با صرف هزینه های بسیار زیاد تلاش در احیای نسل این پرنده دارند، این در حالی است که طبق بررسی های میدانی انجام شده طی دو ماه گذشته بین دویست تا دویست و پنجاه بال از این پرنده از زیستگاه هایی همچون بندر ترکمن صید و در بازار پرنده ی فریدونکنار به صورت مرده یا زنده معامله شده اند.

وی با بیان صید ابیا در فریدونکنار گفت: ابیا پرنده ای جنگلی و کمیاب در کشور است که جمعیت این پرنده مهاجر در بسیاری از کشورها با کاهش چشمگیری مواجه شده است، به طوری که به عنوان مثال حفظ و احیای نسل این پرنده در کشوری مانند ایتالیا سال ها زمان و بودجه را به خود تخصیص داده است، ایران از محل های زمستان گذرانی این پرنده می باشد و منطقه ی سرخرود و فریدونکنار از جمله مسیر های مهم مهاجرت این گونه هستند.

ایمانی گفت: پرندگان نایاب و تهدید شده دیگری نیز در بازار مذکور از ابتدای فصل مهاجرت تاکنون خرید و فروش شده اند، گونه های شاخصی از قبیل شاهین و زنگوله بال (از تیره هوبره ها).

 

درحالی که کارشناسان و دوستداران حیات وحش از صید و شکار بی رویه گونه های نادر پرندگان ابراز نگرانی می کنند، یدالله رنجبر رئیس اداره محیط زیست محمودآباد، صید به روش دوما را تنها روش صید قانونی ذکر و خاطرنشان کرد: با توجه به قدمت 300 ساله صید دوما این نوع صید با رعایت ضوابط و مقررات آزاد بوده که مهمترین دلیل آن علاوه بر کمک اقتصادی به مردم منطقه ،حفظ تعادل جمعیت پرندگان است. صیادان برای دوام کار خود درحفظ محیط زیست کوشا و تاکنون این منطقه را بشکل دست نخورده و بکر برای استفاده پرندگان مهاجر حفظ کردند.

نگرانی از صید گونه های کمیاب

وی ازفعالیت 230 صیاد در دامگاههای سرخرود شرقی، سرخرودغربی، ازباران و دامگاه فریدونکنار که به روش دوما صید می کنندخبر داد و تصریح کرد: به هر متقاضی که پروانه صید می دهیم، نوع و تعداد صید ذکر و به صراحت بیان می شود و باید این فرهنگ بوجود بیاید که صیادان خود مقررات را رعایت کنند.

رنجبر از بازار فروش پرندگان فریدونکنار بعنوان پایلوت فروش نام برد که اکثرصیادان مازندران پرندگان خود را در این بازار بفروش می رسانند.

وی با ابراز ناراحتی از صید گونه های کمیاب و حمایت شده و درخطر انقراض اظهار داشت: صیادان غیرمجاز این پرندگان را بدون هیچ مشکلی به بازار آورده وجالب اینکه قیمت این نوع پرندگان کمتر از پرندگان صیدمجاز است./ علیرضا نوری کجوریان - مهر