مازند شورا: تعاریف مختلفی از منطقه آزاد تجاری بیان شده است که در تعریف بین‌المللی، «منطقه آزاد محدوده حراست شده بندری و غیر بندری است که از شمول برخی از مقررات جاری کشور متبوع خارج بوده و با بهره‌گیری از مزایایی نظیر معافیت‌های مالیاتی، بخشودگی سود و عوارض گمرکی، عدم وجود تشریفات زاید ارزی، اداری و مقررات دست و پاگیر و همچنین سهولت و تسریع در فرآیندهای صادرات و واردات با جذب سرمایه‌گذاری خارجی و انتقال فناوری به توسعه سرزمین اصلی کمک می‌کند».
از آنجا که صادرات یکی از شاخصه‌های مهم در پیشرفت اقتصادی جوامع است و به‌ویژه نیروی محرکه‌ای برای گمرکات و بنادر کشور محسوب می‌شود؛ امروزه ایجاد مناطق آزاد تجاری که بتواند امر صادرات و در کنار آن سایر مبادلات تجاری را تسهیل کرده و موجب رونق تجاری ـ صنعتی شود از اهمیت زیادی برخوردار است.
از مزیت‌های مناطق آزاد این است که هر فرد اعم از حقیقی و حقوقی و خارجی یا داخلی می‌تواند در چارچوب مقررات بین‌المللی به‌تنهایی یا در قالب شرکت، در مناطق آزاد سرمایه‌گذاری کند و حتی در این بخش، امکان سرمایه‌گذاری خرد نیز وجود دارد.
هر چند مناطق آزاد تجاری هنوز به اهداف خود نرسیده‌اند و هنوز نتوانسته‌اند در صادرات غیرنفتی به چشم‌اندازهای مورد نظر برسند اما قدم‌هایی را برداشته‌اند که با عزم بیشتر مسئولان ارشد در این بخش و افزایش نظارت‌ها و مدیریت‌ها، می‌توان به آینده امیدوار بود.
جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی، کمک به صنایع داخلی، محرومیت‌زدایی از مناطقی که امکان رشد و توسعه را دارند همچنین ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و مولد، افزایش روابط تجاری با کشورهای همسایه و جهان همچنین افزایش مبادلات تجاری با تاکید بر صادرات، از جمله اهداف ایجاد مناطق آزاد تجاری است.
با فاکتور گرفتن از بنادر مختلف کشور و وضعیت آنها از حیث سابقه، کیفیت مبادلات، اهمیت استراتژیک و مناطق آزاد یا ویژه اقتصادی، به سراغ بنادر استان مازندران می‌رویم.
در این استان سه بندر فریدونکنار، نوشهر و بهشهر (امیرآباد) وجود دارد که با مطرح شدن موضوع ایجاد منطقه آزاد تجاری در استان مازندران، رایزنی‌های زیادی از سوی نمایندگان مجلس و مسئولان این مناطق برای دریافت این امتیاز بزرگ انجام گرفته است.
با نهایی شدن زمان سفر رئیس‌جمهور و هیئت همراه به مازندران در نیمه دوم مهرماه سال‌جاری، شاهد تقلای بیشتر نمایندگان مجلس و فرمانداران شهرستان‌های مختلف و به‌ویژه مناطق بندری برای اعلام منطقه زیر مدیریت و نظارت آنها به منطقه آزاد تجاری هستیم.
مازندران به منطقه آزاد تجاری تبدیل شود، ارائه طرح توجیهی منطقه آزاد تجاری در نوشهر، بندر نوشهر منطقه آزاد تجاری می‌شود، منطقه آزاد تجاری حق مردم غرب مازندران است، مردم غرب مازندران منتظر تصویب منطقه آزاد تجاری در بندر نوشهر، ارائه طرح توجیهی برای منطقه آزاد تجاری در بهشهر، منطقه آزاد تجاری مطالبه مردم بهشهر، بندر امیرآباد زیرساخت‌های لازم برای منطقه آزاد تجاری را دارد، ضرورت ایجاد منطقه آزاد تجاری در بهشهر، پیشنهاد تبدیل فریدونکنار به منطقه آزاد تجاری، کمپین حمایت از ایجاد منطقه آزاد تجاری در بابلسر، اینها تیترهایی است که در روزهای اخیر روی خروجی خبرگزاری‌ها و صفحه نشریات استانی نقش بست.
در این میان، از مدت‌ها قبل و چندی پیش نیز نمایندگانی از سوی استاندار مازندران و وزارت کشور برای بررسی جوانب مختلف ایجاد منطقه آزاد تجاری در مازندران به‌ویژه در مناطق ساحلی و بندری را مورد توجه قرار دادند و هنوز نتیجه قطعی اعلام نشده و همه چیز به حضور رئیس‌جمهور بستگی دارد.
با اعلام پیشنهاد منطقه آزاد تجاری فریدونکنار از سوی استاندار مازندران، احمدعلی مقیمی نماینده مردم بهشهر، نکا و گلوگاه با انتقاد از این پیشنهاد اظهار کرد: چگونه می‌شود در حالی که بندر امیرآباد زیرساخت‌های لازم برای تبدیل به منطقه آزاد را دارد، به یک‌باره این پیشنهاد از سوی استاندار مازندران مطرح می‌شود.
وی بیان کرد: در بندر فریدونکنار از سال 84 تاکنون، 422 کشتی پهلو گرفته‌اند اما تنها در یک‌سال 824 کشتی در بندر امیرآباد پهلو گرفته است و چگونه می‌شود شرایط بندر 2 هزار و 160 هکتاری امیرآباد نادیده گرفته شود و پیشنهاد منطقه آزاد تجاری برای بندر 60 هکتاری فریدونکنار اعلام شود.
مقیمی همچنین از انتخاب سرپرست سابق استانداری گلستان برای پیگیری منطقه آزاد تجاری در مازندران انتقاد کرد و گفت: این شخص معتقد است که اگر چنین منطقه‌ای در امیرآباد بهشهر ایجاد شود؛ منطقه آزاد اینچه‌برون گلستان تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد.
کمپین حمایت از ایجاد منطقه آزاد تجاری در بابلسر نیز نمونه‌ای از تلاش‌های مردم گوشه‌ای دیگر از استان مازندران برای دست‌یابی به این فرصت مهم اقتصادی است.
صحبت‌هایی از ایجاد منطقه آزاد تجاری در رامسر، نکا و از ساحل بهشهر تا فرح‌آباد ساری نیز شده است که هر کدام در جای خود بحث‌های جداگانه‌ای را می‌طلبد.
بیشترین رایزنی‌ها نیز توسط نماینده و مسئولان نوشهر برای ایجاد منطقه آزاد تجاری در این شهرستان انجام شده است و حتی خبرهایی با عنوان «نوشهر در چند قدمی منطقه آزاد تجاری» و «نوشهر منطقه آزاد تجاری شده و به‌زودی مراحل اجرایی آن انجام می‌شود»، نیز منتشر شده است.
حتی در این میان سخنانی مبنی بر اینکه یا باید غرب مازندران تبدیل به استانی مجزا شود یا باید منطقه آزاد تجاری در غرب مازندران ایجاد شود؛ نیز بر سر زبان‌ها افتاد.
جملاتی مانند «رئیس‌جمهور منطقه آزاد تجاری نوشهر را تصویب کند» و «بندر امیرآباد منطقه آزاد تجاری شود»، نیز نشان از رقابت شدید بین نمایندگان نوشهر و بهشهر دارد.
ائمه جمعه مازندران نیز خواستار در نظر گرفتن عدالت شدند تا این موضوع مهم که با اقتصاد و پیشرفت استان در ارتباط است، بتواند به اهداف خود برسد و همه استان از برکات آن سود ببرند.
برخی‌ها نیز معتقدند که ایجاد نشدن منطقه آزاد تجاری در نوشهر و بهشهر چندان اهمیتی ندارد، زیرا در هر صورت این دو بندر به خودی خود در مسیر پیشرفت قرار دارند، به‌ویژه با تکمیل فازهای بعدی در بندر امیرآباد، این بندر به رشد چشمگیری در منطقه می‌رسد.
به نظر می‌رسد دولت باید نقطه مرکزی برای حل این معما پیدا کند تا همه مازندران از مزیت‌های منطقه آزاد تجاری استفاده کنند و در این میان برخی نقاط مانند بابل نیز خواستار منطقه ویژه اقتصادی هستند و شاید بابل نقطه پایان مناقشات چند هفته اخیر برای ایجاد منطقه آزاد تجاری در مازندران شود!
بهتر است، که ابتدا منطقه آزاد فکری و نظرات صاحب‌نظران مختلف مازندران درباره این موضوع تا دو هفته آینده بیشتر مورد توجه قرار بگیرد تا تصمیم بزرگ برای گزینه نهایی منطقه آزاد تجاری در این استان نیز با حضور رئیس‌جمهور و هیئت همراه به‌گونه‌ای مشخص شود که جای حرف و گلایه نباشد.
با این اوصاف شاید دو یا سه منطقه آزاد تجاری در مازندران به تصویب برسد.