مازند شورا: همزمان با بازگشایی مدارس هزاران دانش آموز معلول نیز وارد مدارس استثنایی می‌شوند. در مازندران اما به دلایل مختلف این آغاز سال تحصیلی گویا آغاز مشکلات دانش آموزان معلول می‌باشد در این زمینه «آمنه عزیزی» کارشناس کودکان استثنایی طی گفتگوی با ما اظهار داشت: دانش آموزان با نیازهای ویژه (استثنایی) به هفت گروه تقسیم می‌شوند. دانش آموزان نابینا، ناشنوا، معلول جسمی - حرکتی، دانش آموزان دارای اختلالات رفتاری، دانش آموزان دارای اختلالات یادگیری، دانش آموزان کم توان ذهنی و دانش آموزان چند معلولیتی که در مدارس استثنایی تحصیل می‌کنند.

تحصیل 6 هزار دانش آموز در 70 مرکز آموزشی

دارنده 22 سال سابقه تدریس و آموزش در سازمان آموزش و پرورش استثنایی اظهار داشت: مطابق آمارهای وزارت آموزش و پرورش، هم اکنون بیش از 115 هزار دانش آموز در مدارس استثنایی کشور تحصیل می‌کنند که از این تعداد بیش از 6 هزار نفر، دانش آموز بیش از 70 مرکز ویژ و استثنایی مازندران می‌باشند.

مؤلف کمک آموزشی «مهارت آموزی پیش دبستان 6 - 4 سال» افزود: مقطع پیش‌دبستانی در آموزش و پرورش استثنایی یكی از مقاطع الزامی و مهم این اداره است. این مقطع به منظور آمادگی دانش‌آموز برای ورود به دوره ابتدایی برگزار می‌شود. دوره پیش‌دبستانی در مراكز آموزشی استثنایی سن ورود دانش آموزان به پیش‌دبستانی متفاوت است و بستگی به آمادگی آن‌ها دارد.

ضرورت آموزش حرفه‌ای معلمان

مؤلف کمک تدریس «مفاهیم مربوط به دانش آموزان کم توان ذهنی» اظهار داشت: یكی از زمینه‌های آموزش و پرورش موفق آن است كه معلم در دیدگاه دانش آموزان به عنوان چهره‌ای محبوب و دوست داشتنی جلوه كند كه دانش آموزان با داشتن یك ارتباط عاطفی مثبت بتوانند با اعتماد به او به مدرسه و درس علاقمند شوند. و اولین شرط داشتن ارتباط‌های مثبت آن است كه معلم و دانش آموز نسبت به همدیگر سابقه ذهنی منفی نداشته باشند. در این روند اولین روزهای مدرسه نقشی تعیین كننده دارد، در ذهن دانش آموزان همانند دیگر انسانها در اولین برخورد با معلم برداشت نسبتا پایداری به وجود می‌آید. که در این زمینه آموزش حرفه‌ای معلمان بسیار ضروری است. همچنین با توجه به شرایط خاص فیزیکی این دانش آموزان داشتن معلم ورزش آگاه از شرایط خاص این دانش آموزان ضروری‌تر می‌نماید اما در برخی از مدارس با محدودیت معلم ورزش مواجه‌ایم.

دانش آموزان استثنایی کارآفرینان آینده

داور جشنواره الکوهای برتر تدریس و دارنده تقدیرنامه‌های مختلف در ابداع و ارائه روش‌های نوین تدریس ادامه داد: صرفا توجه به مسائل آموزشی معلولان برای آمادگی حضور آنان در جامعه کفایت نمی‌کند. ضروری است در روند آموزش، اعتماد به نفس دانش اموزان نیز تقویت گردد و مخصوصا با توجه به مشاغل متنوع و بومی در مازندران، این امکان وجود دارد دانش آموزان استثنایی کارآفرینان صنایع دستی گردند. و این تنها با ارائه روش‌های نوین آموزش، توجه‌ همه جانبه به مسائل معلولان و همکاری امکان پذیر است.

سنجش سلامت 42 هزار و 500 دانش آموز پایه اول در  34 پایگاه

مشاور آزماینده تحصیلی ادامه داد: هر ساله طرح سنجش سلامت ویژه نوآموزان پایه اول ابتدایی استان جهت صدور دفترچه سلامت اجرا می‌شود و دانش‌ آموزان دارای مشكل خفیف به دكتر متخصص مربوطه و دانش‌ آموزان دارای مشكل خاص به مراكز آموزشی استثنایی ارجاع داده می‌شوند. شناسایی در سنجش برای همه گروه‌‌های دانش‌آموزی لحاظ می‌شود که در این آزمایش، آسیب‌های مختلف شناسایی و دانش‌آموزانی که دچار برخی اختلالات رفتاری و ذهنی هستند از مدارس عادی جدا می‌شوند.

لذا در این طرح همه نوآموزان پایه اول ابتدایی پس از مراجعه به دبستان محل ثبت نام و با دریافت معرفی نامه به پایگاه‌های طرح سنجش آزمون‌های بینایی، شنوایی، آمادگی تحصیلی و شاخص‌های سلامت عمومی مورد بررسی قرار می‌گیرند. که در مازندران جهت پوشش 42 هزار و 500 دانش آموز پایه اول 34 پایگاه طرح سنجش با 265 پرسنل به صورت تمام وقت این خدمت را انجام داده‌اند.

عزیزی افزود: در مراكز آموزشی استثنایی مشاوره خانواده جهت هدایت و راهنمایی والدین فعال است. اولیاء دانش‌آموزان جهت پیگیری از اوضاع و شرایط آموزش فرزندان، نظارت، هدایت و راهنمایی با مشاوره این مراكز ارتباط برقرار می‌كنند.

ضرورت عدم دلسوزی‌های بی‌مورد نسبت به معلولان

این روانشناس ادامه داد: کودکان معلول هنگامی که در یک خانواده متولد می‌شوند جزئی از آن خانواده و موثر در سرنوشت تمام افراد آن خانواده خواهند بود. فرزندان معلول خانواده که از قدرت کمتری در زندگی برخوردار هستند می‌توانند با تعلیم و تربیت و و آموزش صحیح مایه خوشبختی و سعادت خانواده خود باشند و عکس آن نیز می‌تواند صادق باشد که فرد معلول با روش‌های نامطلوب تربیتی و تعصب‌های نابجا و دلسوزی‌های بی‌مورد به سمتی سوق داده شود که بار سنگین بر دوش خانواده مخصوصا پدر و مادر خود باشد.

هزینه‌های بالای درمان و محدودیت خانواده‌ها

عزیزی اظهار داشت: هزینه‌های درمانی معلولان نظیر گفتار درمانی، کار درمانی، فیزیوتراپی، سمعک، کاشت حلزون و جراحی استخوان و از این قبیل بیماری‌ها بسیار سنگین است. لذا برخی از خانواد‌ها تمکن مالی نداشته و نیازمند حمیات ارگان‌های دلتی می‌باشند، اگرچه بهزیستی کمک‌هایی در این زمینه می‌نماید اما این کمک‌ها نسبت به انبوه نیازهای خانواده‌های دارای فرزند معلول چندان چشمگیر نمی‌باشد. همچنین این خانواده با توجه به شرایط خاص خود نیاز بیشتری به مسافرت و تجدید قوا دارند اما از آنجایی که فرزند معلول آنان نیاز دائمی به پرستار دارند این خانواده‌ها از رفتن به مسافرت محرومند. لذا خانوادهای دارای فرزند معلول به علت پرستاری دائمی فرزندان خود و عدم حمایت دولت در نگهداری و پرستاری این کودکان، معمولا با افسردگی و بیماری‌های روانی مواجه‌اند لذا تنها حمایت‌های خدماتی برای درمان و نگهداری این فرزندان و امکان تجدید قوا برای خانواده‌های آنان می‌تواند شرایط زندگی برای این خانواه‌ها را تسهیل نماید. ناگفته نماند حتی کارمندانی که فرزندان معلول دارند بازده کاری آنان نیز پایین‌تر است افزایش بازده کاری این کارمندان نیز تنها با رفع مشکلات فرزندان انان امکان پذیر است.

ضرورت عدم سرزش معلولان از سوی خانواده‌ها

این کارشناس خانواده ادامه داد: والدین کودکان استثنایی از زمانی که متوجه معلولیت فرزندشان می‌شوند واکنش‌های متفاوتی را از خود نشان می‌دهند که از ناامیدی و یاس و انکار گرفته تا مواجه‌ی منطقی با مسئله و تصمیم گرفتن بر کمک و یاری رساندن به فرزندشان در مسیر زندگی و موفقیت در آن را به دنبال دارد.  اگر فرزندان معلول خانواده به علت شرایطی که دارند و دشواری‌ها و هزینه‌هایی که بر خانواده تحمیل می‌کنند از طرف والدین مورد بی‌توجهی قرار گیرند، دچار صدمات روحی و روانی جبران ناپذیری می‌گردند و عوارض معلولیت و ناتوانی در آن‌ها افزایش می‌یابد.

ایاب‌وذهاب مشکل عمده اولیای دانش‌آموزان استثنایی

عزیزی اظهار داشت: یکی از مشکلات عمده اولیای دانش‌آموزان استثنایی بحث ایاب‌وذهاب فرزندان معلول به مدرسه است، سیاست‌های دولت در این بخش حمایتی بوده و برای تمام مدارس استثنایی سرویس مینی‌بوس دولتی تدارک دیده شد ولی به دلیل برخی محدودیت‌ها امکانات دولتی پاسخگوی نیاز دانش‌آموزان معلول نیست. برخی ناوگان حمل و نقل مدارس دانش آموزان استثنایی به دلیل فرسودگی نیازمند بازسازی هستند و نوسازی این ناوگان ضروری می‌باشد.

عضو ستاد بانوان خیّر مدرسه ساز و دارنده چندین تقدیرنامه از سوی مدیرکل نوسازی استان قزوین بیان داشت: برای حمایت دانش‌آموزان معلول نیازمند حمایت خیران و کمک خانواده‌ها هستیم. طبیعتا بودجه اندک اداره آموزش و پرورش استثنایی کفایت بسیاری از هزینه‌های مدارس، نوسازی ناوگان حمل و نقل، تأمین تجهیزات آموزشی و غیره را نمی‌کند لذا خانواده‌ها و خیران محترم می‌توانند ‌یکی از مهمترین حامیان دانش آموزان استثنایی باشند.

ضرورت مناسب سازی فضا‌های شهری

عزیزی ادامه داد: مازندران را باید از جمله استان‌های کشور است که تعداد معلولان آن قابل توجه است و از ۱۶۰ هزار معلول در استان مازندران معلولانی وجود دارند که در وضعیت نامناسبی قرار دارند. حرکت آزادانه معلول در جامعه و بدون محدودیت به عنوان یک حق ابتدایی و معمول است که از آن دریغ شده است. و بسیاری از مکان‌های عمومی، دولتی، تجاری و حتی فرهنگی معلولان را به عنوان اقشار جامعه از یاد برده‌اند.

وی افزود: طبق آمارها از حدود 500 واحد از اماکن و خدمات عمومی استان، کمتر از 30 درصد اماکن عمومی مناسب سازی شده‌اند. طبق همین آمار کمتر از ۶ درصد از مراکز آموزشی و ۱۳ درصد مبلمان شهری استان مازندران برای معلولان مناسب سازی شده است، حتی یک دستگاه ناوگان عمومی برای استفاده جامعه هدف بهزیستی در مازندران وجود ندارد.

عزیزی در پایان اظهار داشت: اساسی‌ترین نیازهای بعد از تحصیل دانش‌آموزان استثنایی، امكان ادامه تحصیل در دانشگاه، كسب شغل و امكان فراهم كردن حداقل امكانات برای ازدواج می باشد. همچنین پیشگیری از تولد نوزاد معلول، درمان كودكان معلول، حمایت بیمه‌ای، پرداخت مابه‌التفاوت هزینه‌ها، اعتماد جامعه، از بین بردن اضطراب و پیشگیری از نگاه تحقیر آمیز از خواسته‌های برحق والدین كودكان معلول می‌باشد.