مازند شورا: انتخابات اولین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا در بستر فضای سیاسی برآمده از روی کارآمدن دولت اصلاحات و در روزهایی برگزار شد که مردم هنوز جلسات دادگاه شهردار کارگزارانی وقت تهران را که خردادماه و تیرماه همان سال برگزار شد فراموش نکرده بودند.

کارگزاران با سابقه بدی که از محاکمه غلامحسین کرباسچی به جای مانده بود وارد انتخابات شورا شدند، جناح منتقد دولت هم هنوز خود را از شکست انتخابات ریاست جمهوری جمع نکرده با شعار «شهر سبز برای خود» وارد انتخابات شدند.

اصلاح طلبان هم که قوه اجرایی را در دست گرفته بودند، بخشی از شاخص ترین مهره های خود را برای حضور در اولین دوره انتخابات شوراها بسیج کردند. عبدالله نوری وزیر کشور دولت خاتمی که مجلس پنجم او را استیضاح کرده بود، سعید حجاریان مغز متفکر جریان اصلاحات، از چهره هایی شاخصی بودند که برای این انتخابات وارد شدند. محمد عطریان فر از چهره های موسس کارگزاران، علیزاده طباطبایی وکیل فعلی خانواده هاشمی هم از چهره های شاخص کارگزارنی بودند.  نتیجه انتخابات اما به نفع جبهه تازه تاسیس شده مشارکت بود. عملا از 15 عضو شورای اول 13 عضو آن گرایش چپ داشتند.

ابراهیم اصغرزاده، جلایی پور، محمد حسین حقیقی، احمد حکیمی پور، رحمت الله خسروی، محمد حسین درودیان، عباس دوزدانی، جمیله کدیور، مرتضی لطفی، صدیقه وسمقی، امیرعابدینی چهره های تشکیل دهنده این شورا بودند. به غیر از محمد غرضی و غلامرضا فروزش بقیه چهره ها گرایش چپ داشتند و شورایی یکدست تشکیل شده بود اما این یکدستی دیری نپایید و اختلافات درون گروهی آغاز شد. به طوری که این شورا چهار رئیس به خود دید و سه شهردار عوض کرد.

انتخابات مجلس ششم که آغاز شد عبدالله نوری ، جملیه کدیور و محمد غرضی راه خود را از این شورا جدا کرده و استعفا دادند و به سمت انتخاباب مجلس رفتند. از این بین این سه چهره تنها کدیور به مجلس راه یافت، نوری به زندان رفت و غرضی رای نیاود. اما در شورا بلبشویی داشت حاکم می شد. بعد از کناره گیری عبدالله نوری عباس دوزدوزانی از چهره های چپ سنتی ریاست شورا را برعهده گرفت. انتقادات او از بی توجهی اعضای شورا به جلسات شورا و مشغولیت آن ها در سازمان هایی دیگر نهایتا طیفی را مقابل وی قرار داد و دوزدوزانی استعفا کرد اما شورای اول استعفای او را بررسی نکرد. دوزدوزانی هم در واکنش در جلسات شورا حضور پیدا می کرد اما نه به عنوان عضو شورا بلکه به عنوان یک تماشاگر. بعداز او رحمت الله خسروی رئیس شورا شد که دوران ریاست او آغاز مخالفت های اصغر زاده با الویری بود.

مرتضی الویری از اعضای سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی در سال های 58 و 59 اولین شهردار منتخب شورای اول بود. ابراهیم اصغر زاده اگرچه ریاست شورا را برعهده نداشت اما به عنوان یکی از مهره های اثر گذار شورا شروع به مخالفت با الویری کرده بود. نهایتا اتهام او به الویری مبنی بر اعطای غیرقانونی کاربری مسکونی به باغ های شمال تهران، شورا را مجاب کرد که الویری را استیضاح کند و در ادامه هم شکایت متقابل الویری و اصغرزاده از یکدیگر کار را به استیضاح الویری کشاند.  محمد ملک مدنی شهردار بعدی تهران بود که محصول جلسات مشترک محمد عطریان فر و سعید حجاریان بود. در آن مقطع عطریان فر چهارمین رئیس شورای اول شده بود وآغاز درگیری ها و اختلافات عطریان فر با اصغر زاده جلسات شورا را دو شقه کرده بود. از یک اصغرزاده که حالا نایب رئیس شورا شده بود جلساتی را بدون حضور مخالفان برگزار می کرد که حد نصاب را نداشت و از سوی دیگر عطریان فر جلسات دیگر شورا را بدون اطلاع  گروه شش نفره اصغرزاده هدایت می کرد. کار چنان شد که اصغر زاده در یک برنامه تلویزیونی از سه ماشینی که شهردار جدید تهران به مبلغ 400 میلیون تومان خریداری کرده است پرده برداشت و ملک مدنی را متهم به کارهای پشت پرده کرد. تلاش وزارت کشور برای حل مناقشات درونی شورا به نتیجه نرسید و مقیمی شهردار بعدی تهران در روزهایی که این شورا به انحلال نزدیک می شد انتخاب شد. چنین بود که منافع جناحی حاکم بر پارلمان شهری کار را به انحلال این شورا کشاند.

تجربه شورای چهارم

شورای چهارم در هیبتی شکل گرفته است تا به حال چنین سابقه ای وجود نداشته است. طیف اصولگرایان و اصلاح طلبان در شرایطی هر کدام بخشی از شورا را به دست گرفته اند که اکثریت مطلقی را برای هیچکدام نمی توان متصور شد. تشکیل این شورا در فضایی همانند سال 78 که انتخابات ریاست جمهوری برگزار شده بود و دولت اصلاحات روی کارآمده بود و تلاش های پشت پرده برای انتخاب شهرداری همسو با گرایشات یکی از جبهه های اصلاح طلبان یا اصولگرایان، این نگرانی را دامن زده است که مبادا شورای چهارم به سرنوشتی مشابه شورای اول دچار شود.

کار چنان بود که هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در یکی از دیدارهای اعضای شورای  نسبت به این نوع تندروی ها هشدار داد و خاطرات تندروی دوره اول شورای شهر تهران را برای مردم تلخ خواند و گفت: باید در تعامل سازنده و معقول با جناح ها و به دور از جار و جنجال، به اولویت‌بندی فرهنگی، اخلاقی، رفاهی و عمرانی بپردازید تا آلودگی‌های اجتماعی و تهدید کننده استحکام خانواده‌ها را از زندگی مردم دور سازید.
 
وی تاکید کرد: اگرچه اعضای منتخب شورای شهر از چهره‌های سیاسی هستند؛ امّا باید بیشتر با حس اجتماعی کار کنند و به حلّ مسائلی بپردازند که مردم روزانه در زندگی خود با آنها ارتباط دارند.
 
توجه برخی اعضای شورای چهارم به فاکتورهای سیاسی در انتخاب شهردار به جای تمرکز به نماد خدمت و کارآمدی شورا را در آستانه آفت گروهگرایی قرار داده است. چندی پیش پرویز سروری عضو منتخب شورای شهر در پاسخ به سوالی در همین باره گفته بود تلاش همه ما این است که اجازه ندهیم فضای شورای شهر به سمت تنشهای سیاسی برود اولویت ما این است که با انتخاب شهردار به طرف چالش سیاسی نرویم.
 
باید منتظر شد و دید آیا نهادی که می باید منافع عمومی مردم شهر را تامین کند، براساس این گروهگرایی ها مصالح و منافع سیاسی  را به این منافع عمومی ترجیح داد و اولویت کاری اش تغییر می کند یا از این آفت خود را مصون نگه می دارد؟/ مهر