به گزارش مازند شورا به نقل از روابط عمومی مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، سید محمد مجابی گفت: دکتر حسن روحانی، رییس جمهور، در بخش دهم از برنامه دولت خود به حوزه محیط زیست پرداخته و مسایل مختلف این حوزه را در 18 بند مورد توجه قرار داده است. در این 18 بند مسائل ساختاری و اهمیت ویژه ای که محیط زیست در مسائل مهم کشور دارد، پرداخته شده است.
محوریت آب در برنامه دولت
او افزود: در حوزه محیط زیست نگاه ویژه دولت به بحث آب به صورت پررنگی دیده شده، از آنجایی که آب یکی از محوری‌ترین بحث‌هایی است که منجر به حیات و توسعه می‌شود و در کشور ما هم با توجه به موقعیت جغرافیایی خشک و نیمه خشک بودن، با بحران‌های مختلفی در حوزه آب روبه رو هستیم که این نگاه ویژه در خور توجه و اهمیت است. آنچه در بندهای مختلف برنامه‌های رئیس جمهور آمده نگاه جدی به پایدارسازی کمی و کیفی آب و خاک، دستیابی به هوای سالم، پاک و سطوح قابل قبول آلاینده‌ها، حفظ و بازسازی تنوع زیستی، نیل به پایداری عرصه‌های طبیعی به لحاظ ارزشگذاری محیط زیست در تصمیم گیری‌ها و حرکت به سوی اقتصاد سبز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می‌باشد.
مجابی ادامه داد: می‌توان اهدافی را که دولت یازدهم به عنوان راهبردهایی مد نظر قرار داده است به سه دسته اشاره کرد که شامل پایدار سازی محیط زیست با تاکید بر حفظ محیط زیست، استقرار حکمرانی شایسته محیط زیست و سامان دهی اقتصاد محیط زیست است. همچنین موارد متعددی در این حوزه توسط دولت یازده مد نظر قرار گرفته است که اولین آن به بحث کاهش آلودگی هوای کلانشهرها باز می گردد. متاسفانه با وجود اینکه در چند برنامه میان مدت کشور توجه قانون گذار به کاهش آلودگی هوای کلانشهر ها بوده، شاهد هستیم که مرتبا این مشکل افزایش پیدا کرده و تعداد شهرهای دارای آلودگی هوا در این برنامه‌ها افزایش پیدا کرده است.
او گفت: نبود مدیریت یکپارچه باعث ایجاد بحران های زیست محیطی و آلودگی هوا در کلانشهر ها می شود که در این میان می توان به نحوه تردد، حمل و نقل، نوع خودرو و استاندارد آن، نوع حامل‌های انرژی و استاندارد آن و مسائل مختلف اشاره کرد. لذا لزوم دستیابی به مدیریت یکپارچه برای حل این مشکل بسیار ضروری و جدی است که رئیس جمهور در برنامه های خود به آن اشاره کرده است.
مجابی افزود: احیای مدیریت حوزه‌ای آب با اولویت تعادل بخشی منابع زیر زمینی از نکات دیگری است که در بحث حفاظت در دولت یازدهم به آن پرداخته شده است. اکنون آنچه در کشورمان باعث مشکلات مختلفی شده است عدم رعایت میزان استفاده از ذخایر آب و بهره برداری های غیر مجاز است، همین طور عدم استفاده از تکنولوژی های مناسب برای کاهش مصرف آب از مسائل بسیار جدی دیگر می باشد. بنابراین اعمال مدیریت آب محور و افزایش بهره‌وری آب کشاورزی، از بحث های مهم دیگری به شمار می رود که در برنامه محیط زیست دولت آمده و بر اساس آن بهره برداری از آب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
معاون علم و فناوری مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران تصریح داشت: اگر بتوانیم مصرف آب کشاورزی را در شرایطی قرار دهیم که بهینه سازی در آن صورت گیرد و بهره‌وری بیشتری داشته باشد، می توان میزان آب مصرفی کشور را کاهش داد و حق آبه مورد نیاز برای بخش های حیاتی از جمله محیط زیست را افزایش داد.
به گفته او اجرای برنامه مدیریت جدی خاک، پسماند، فاضلاب و تکمیل مقررات آن از بحث های دیگری به شمار می رود که در برنامه دولت یازدهم قابل توجه است. با توجه به اینکه قانون مدیریت پسماندها را در کشورمان داریم، اما هنوز به اهداف این حوزه دست پیدانکرده ایم و تکفیک پسماند در کشورمان به صورت قابل قبول انجام نمی شود و بسیاری از شهرهای ما با مشکلات متعدد مدیریت پسماند مواجه هستند. همچنین در صنایع بحث مدیریت پسماندهای صنعتی با چالش مواجه است. حتی در پسماندهای بیمارستانی و ویژه نیز با مشکلات عدیده ای مواجه هستیم.
این مقام شهرداری تهران اظهار داشت: شاید اشاره ویژه رئیس جمهور در برنامه محیط زیست به معضل دریاچه ارومیه به عنوان یک فاجعه، بسیار مورد توجه و اهمیت قرار دارد.
احیای شورای عالی محیط زیست
مجابی همچنین یادآور شد: از مباحث مهمی که در برنامه دولت آورده شده است ارتقاء کارآمدی و حفاظت منابع طبیعی و تنوع زیستی می باشد. در قسمتی از این بند تامین و تخصیص حق‌آبه تالاب ها، توقف تدریجی استحصال چوب جنگل های ارزشمند هیرکانی شمال کشور و همین طور افزایش کیفی مناطق چهارگانه و تحت حفاظت به آن اشاره شده است که از برنامه های دولت یازدهم برشمرده می شود.
معاون علم و فناوری مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران ، احیای شواری عالی محیط زیست و فعال کردن صندوق ملی محیط زیست را از نکات مهم دیگری دانست که در برنامه های دکتر روحانی به آن اشاره شده است. او افزود: قانون گذار در قانون حفظ و بهسازی محیط زیست ،به جایگاه ویژه شورای عالی محیط زیست به عنوان عالی ترین نهاد هماهنگی در مباحث محیط زیست پرداخته است، اما متاسفانه جایگاه این شورا در دوران دولت نهم و دهم ریاست جمهوری بسیار تنزل پیدا کرد و در سطح یک کمیسیون دولت به مباحث آن پرداخته شد و عدم فعالیت این شورا با جایگاه رفیعی که در قانون داشت باعث شد تا با چالش های متعددی در محیط زیست مواجه شویم.
به عقیده مجابی با وجود اینکه در قانون برنامه چهارم قانون گذار این اجازه را به محیط زیست و دولت داده بود تا صندوق محیط زیست را راه اندازی کند، اما متاسفانه در هر دو دوره دولت نهم و دهم این اتفاق نیافتاد و باعث خوشحالی است که رئیس جمهور دولت یازدهم در برنامه های خود به این موضوع توجه کرده است.
ترویج سواد و اخلاق زیست محیطی
معاون علم و فناوری مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، آموزش و ترویج سواد، اخلاق، رفتار، و عمومی سازی فرهنگ محیط زیست را از موارد بسیار ویژه دیگری در برنامه دولت یازدهم دانست و افزود: بر اساس اصل 50 قانون اساسی حفظ محیط زیست وظیفه ای همگانی است. پس برای آن باید همگان از محیط زیست آگاه باشند و این اطلاع بجز از راه آموزش و فرهنگ سازی و ارتقاء فرهنگ محیط زیست امکان پذیر نیست و آنچه که در برنامه دولت آمده تاسیس فعالیت شبکه‌های رادیویی، تلویزیونی، تارنماها اصلاح کتب درسی، جلب روحانیون، معلمان، اساتیدو خبرنگاران از مباحث بسیار مهمی است که جا دارد از رویکرد این دولت نسبت به خبرنگاران قدر دانی شود، چون آنها از ارزشمند ترین عناصری هستند که میتوانند مسائل و مشکلات محیط زیست را با رویکرد نقد و بررسی به جامعه انتقال دهند.
به گفته وی، از نکات ویژه ای که در برنامه رئیس جمهور می توان به آن اشاره کرد، ارتقاء دیپلماسی آب و احیای دیپلماسی محیط زیست با تاکید بر معضل ریزگردهاست. در دنیای امروز، مباحث محیط زیست بسیار حائز اهمیت است، چون یک کره مسکونی بیشتر نداریم و اگر کشوری با بحران های محیط زیست مواجه شود این بحران ها فقط در چارچوب مرزهای قراردادی آن نمی گنجد، بلکه این بحران می تواند به کشورهای مجاور، منطقه، کل کره مسکون انتقال پیدا کند.
او افزود: برای حل این مشکل می توان با برخورد تعاملی، سازنده و همین طور با حمایت سازمان ها و نهادهای بین المللی از پیشرفت پدیده ریزگرده جلوگیری کرد. بحث ارتقاء دیپلماسی، آب و احیای دیپلماسی محیط زیست که در برنامه دولت یازدهم قرار دارد ،تاکید به موقع و اثر بخشی را داشته است .
معاون علم و فناوری مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران اظهار کرد: برنامه دولت دارای اهمیت ارزش اقتصادی، آب، خاک و انرژی برای بهره بردار است. بسیاری از افراد به لحاظ اینکه بهای اصلی آب و انرژی و خاک را نمی دهند، توجه مناسب و ویژه ای برای حفظ این پدیده های ارزشمند و عناصر اصلی حیات انجام نمی دهند، بنابر این باید به سمت واقعی سازی قیمت آب و رفع جبران آلودگی های خاک در کشور برویم.
مجابی با بیان اینکه ایران یکی از کشورهایی است که بالاترین میزان فرسایش خاک را دارد و آلودگی‌های خاک نیز بسیار قابل توجه است، گفت: از نکات ویژه ای که در برنامه رئیس جمهور به آن پرداخته شده، ارزیابی زیست محیطی - اجتماعی همه طرح ها و لحاظ جدی محیط زیست است. با توجه به اینکه باید ارزیابی در پروژه های بزرگ انجام شود، ولی بعد از تعطیلی شورای عالی محیط زیست به این موضوع کمتر پرداخته شده است. لذا لازم است که ارزیابی زیست محیطی را در مرحله طرح و در مرحله ساخت و بهره برداری داشته باشیم و ارزشگذاری آنرا نیز مد نظر قرار دهیم.
توسعه اشتغال سبز
معاون علم و فناوری مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران گفت: از نکات دیگری که در برنامه محیط زیست دولت یازدهم آمده، اجرای ابزارهای انگیزشی و بازار مبنا و توسعه اشتغال سبز است؛ با توجه به بحران های زیست محیطی که در کشور داریم می توان برای حل آنها اشتغال ایجاد کرد. یکی از این مسائل و مشکلات پسماندها هستند که نگاه رویکرد اقتصادی، می‌تواند بسیار اثر گذار باشد و مشاغل جدیدی را ایجاد کند. همچنین از تخریب و آلودگی بیشتر جلوگیری نماید.
او افزود: در برنامه محیط زیست دولت یازدهم به صنایعی که اثر سبز دارند اشاره شده است مانند، صنایع بازیافت که مورد توجه قرار گرفته است.
مجابی اظهار داشت: ظرفیت اکولوژیکی از اهمیت بسیار بالایی برخورد دار است. اینکه یک منطقه با چه ظرفیتی می تواند پاسخگوی جمعیت باشد؟ یک منطقه با چه ظرفیتی می‌تواند پاسخگوی فعالیت‌های اقتصادی و غیره باشد؟ برای پاسخ دادن به پرسش‌های فوق دولت بحث‌های آمایش سرزمینی را مد نظر قرار داده است.
اصلاحات ساختاری و حمایت از سازمان‌های مردم تهاد
معاون علم و فناوری مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران گفت: از نکات بسیار ارزشمندی که در برنامه رئیس جمهور آمده و ارئه داده اند. پرداختن به ساختار محیط زیست است. ایشان در برنامه خود چند محور را مد نظر قرار داده اند. یکی اینکه نظام اصلی و برنامه ریزی کشور باید دفتر توسعه پایدار محیط زیست را داشته باشد. سازمان در شرف احیای مدیریت و برنامه ریزی کشور به عنوان مغز برنامه ریزی کشور اگر دارای دفتری به عنوان توسعه پایدار و محیط زیست باشد، می تواند بسیاری از مشکلاتی که برای کشور مترتب است را حل نماید. یا آنچه در رابطه با بحث نیروی انسانی و مشخصا اسم بردن از نیروهای فعال این حوزه مانند محیط بانان؛ جنگل بانان و کارشناسان پایش است و در برنامه دولت یازدهم آمده ،اهمیت زیادی را به این برنامه داده است.
مجابی از جمله محوری‌ترین مباحثی که در برنامه رئیس‌جمهور می‌توان به آن اشاره کرد را تقویت و حمایت سازمان های مردم نهاد زیست محیطی دانست که بتوانند بسیار پویا و فعال باشند.
متاسفانه در دولت‌های نهم و دهم نگاهی که به سازمان های مردم نهاد بود نگاه‌های ویژه و خاصی بود که مانع از فعالیت های آنها می شد و در تمام دنیا سازمان های مردم نهاد محیط زیست از مهم ترین این سازمان ها هستند . که نقش چشمگیری را در حل مسائل محیط زیست آن کشورها و جهان ایفا می کنند. آنچه که در برنامه رئیس جمهور در رابطه با تقویت و حمایت از این سازمان ها آمده است ، می تواند اثر بسیار جدی را در برنامه های آتی کشور داشته باشد.
وی افزود: نکته ای که باید توجه ویژه ای به آن کرد ، ارزشگذاری اقتصادی و اعمال رویکرد هزینه فایده محیط زیست کلیه بخش ها در حساب های ملی است که در برنامه رئیس جمهور آمده از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد.
معاون علم و فناوری مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران خاطر نشان کرد: اگر در حساب های ملی که مبنای آن اقتصاد کلان کشور است ماتریس های اجتماعی و زیست محیطی را داشته باشیم و ارزشگذاری های زیست محیطی را اعمال نماییم که در یک فعالیت چه میزان هزینه بر محیط زیست وارد می شود و آن هزینه ها را از درآمد کسر کنیم ارزش واقعی فعالیت ها و نرخ واقعی رشد اقتصادی کشور به دست می آید .
مجابی گفت: توجهی که رئیس جمهور به بحث حساب های محیط زیستی با رویکرد محیط‌زیست داشتند از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و من به عنوان فردی که علاقه‌مند به محیط زیست هستم، از اینکه دولت یازدهم در برنامه خودش این میزان به مباحث محیط زیست نگاه و توجه کرده است بسیار خوشحال هستم و آرزو می کنم، دولت یازدهم بتواند با پیشبرد راهبردهایی که برای رسیدن به این اهداف در نظر گرفته گام موثری را برای حل مشکلات محیط زیست کشور و دستیابی و یا حرکت به سوی دستیابی توسعه پایدار بردارد.