مازند شورا :ساخت‌وسازهای بی‌هویت و بی‌رویه از یکسو و زیرپا گذاشتن الگوهای بومی در معماری از سوی دیگر، روند افسارگسیخته‌ای را در معماری شهری و روستایی مازندران ایجاد کرده است.
معماری مازندران تلفیقی نادرست و نابخردانه‌ای از سنت و مدرنیسم است که در این رقابت نابرابر، الگوهای بومی و مطابق بر اقلیم منطقه ازدست‌رفته است و سازمان‌های ناظر و متولی همانند نظام‌مهندسی ساختمان تنها نظاره‌گر این روند هستند.
بی‌شک آنچه معماری مازندران را به این وضع کشانده، بی‌تدبیری متولیان امر در برهه‌های مختلف، ضعف نظارت و اجرای قانون است که نظام ساخت‌وساز را در استان معیوب و نیازمند تیمار و نوسازی کرده است.
با روند روزافزون تغییر و دگرگونی بافت‌های سنتی دیری نخواهد گذشت که از این بافت‌های اصیل و رؤیایی، جز یک خاطره و عکس، چیز دیگری باقی نخواهد ماند درحالی‌که حفظ این نمادهای فرهنگی نیازمند تدوین برنامه‌های هدفمند و جامع است.
وجود نقشه‌های دوم یا اجرایی، تعدد مراجع صدور پروانه‌های ساختمانی، از بین رفتن نظام عرفی، کمبود تجهیزات زیربنایی، مشخص نبود حرایم در معماری و شهرسازی ازجمله چالش‌های ساخت‌وساز در مازندران به شمار می‌رود و این چالش‌ها در حالی است که توسعه پایدار صنعت ساختمان ازجمله مباحث مهم در عصر حاضر است که با توجه به نقش صنعت ساختمان در چرخه اقتصادی کشور، رشد و بالندگی این صنعت از اهمیت بسزایی برخوردار است.
در حالی متولیان امر نظارت بر ساخت‌وساز، تهیه آمایش سرزمین را برای حفظ بهترین زمین‌های استان در برابر ساخت‌وسازهای غیرمجاز ضروری می‌دانند که این سند به‌تازگی در استان تصویب شد اما سازمان‌هایی مانند نظام‌مهندسی ساختمان از افق و چشم‌انداز بخش مسکن و ساخت‌وساز در این سند اطلاعی ندارند.
محسن قربانی رئیس سازمان نظام‌مهندسی ساختمان مازندران در پاسخ به خبرنگار مهر در اولین نشست خبری با اصحاب رسانه بابیان اینکه از سند آمایش سرزمینی اطلاع دقیقی ندارد می‌گوید: اینکه آمایش ساخت‌وساز و مسکن در سند دیده نشده باشد، غیرممکن خواهد بود.
همچنین محمد فیروزیان نایب‌رئیس اول سازمان نظام‌مهندسی سازمان مازندران نیز در پاسخ به خبرنگار مهر درباره اینکه آیا در سند آمایش سرزمینی به ساماندهی ساخت‌وسازها و مسکن در استان توجه شده یا خیر و سرنوشت تفاهم‌نامه‌های ساماندهی ساخت‌وساز بین نظام‌مهندسی و استانداری مازندران چه شده است می‌گوید: سال گذشته طرح پژوهشی درزمینهٔٔ معماری معاصر مازندران، چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی داشته‌ایم که خاتمه پیداکرده است.
وی اظهار داشت: این پروژه در شورای عالی شهرسازی با حضور مقام عالی وزارت راه و شهرسازی و استاندار مازندران مطرح و منجر به انعقاد تفاهم‌نامه‌ای شده است.
وقتی نظام مهندسی از طرح های آمایشی حوزه مسکن بی خبر است
وی ادامه داد: قرار شد از این پژوهش در سند آمایش و حوزه صنعت ساختمان استان استفاده شود و در این راستا، تفاهم‌نامه امضاء شد و ما نیز اعلام آمادگی کرده‌ایم و تمام اطلاعات شامل چهار مجموعه مجلل ازنظر اعتباری و معنوی را مطرح کردیم تا حساسیت‌ها را در استان‌های مازندران، گیلان و گلستان شفاف و توجه را به این موضوع جلب کنیم، نظام‌مهندسی پیشنهاد‌هایش را به متولیان ارائه کرده است و امیدواریم مورداستفاده قرار گیرد.
درحالی‌که متولیان امر در سازمان نظام‌مهندسی مازندران از سرنوشت طرح‌ها و پژوهش‌هایشان و تفاهم‌نامه‌های منعقده درباره ساماندهی ساخت‌وسازها در استان اظهار بی‌اطلاع می‌کنند که طبق این تفاهم‌نامه که میان استاندار مازندران و رئیس سازمان نظام‌مهندسی ساختمان کشور منعقد شد قرار بر این بود که کارگروه ساماندهی ساخت‌وساز در استان تشکیل شود
بر اساس این تفاهم‌نامه که به امضای ربیع فلاح جلودار، استاندار مازندران- اکبر ترکان رئیس سازمان نظام‌مهندسی ساختمان کشور و تورج ناییج پور رئیس وقت سازمان نظام‌مهندسی ساختمان مازندران رسیده بود، مقرر شد که سازمان نظام‌مهندسی ساختمان مازندران طرحی را درزمینهٔٔ مجوز صدور پروانه ساختمان و سازوکارهای ساخت و نظارت که فعلاً توسط دهیاری‌ها اقدام می‌شود، ارائه کند.
همچنین قرار بود، به‌منظور ساماندهی ساخت‌وسازهای مسکونی و جلوگیری از تغییر کاربری اراضی در استان، سازمان نظام‌مهندسی ساختمان کشور و استان با هماهنگی استانداری سازوکاری تدوین و ارائه کند.
ساخت‌وسازهای بی‌رویه و افسارگسیخته، معماری اصیل و بومی مازندران را دستخوش تغییر و دگرگونی قرار داده است و سکوت سازمان‌هایی نظیر نظام‌مهندسی در این حوزه، جای تأمل دارد
هرچند به اذعان مسئولان ارشد مازندران، روند ساخت‌وساز بی‌رویه در استان متوقف‌شده است اما آنچه را که در سال ۱۳۹۴ شاهد هستیم اینکه ساخت‌وسازهای بی‌رویه و افسارگسیخته، معماری اصیل و بومی مازندران را دستخوش تغییر و دگرگونی قرار داده است و سکوت سازمان‌هایی نظیر نظام‌مهندسی در این حوزه، جای تأمل دارد.
به تأکید مسئولان نظام‌مهندسی مازندران در دوره کنونی این سازمان استقرارش تثبیت‌شده است ولی باید به سمت کنترل ساخت‌وسازها برویم، وعده‌ای که تاکنون در حد یک شعار رنگ‌باخته است.
در حال حاضر ۱۱ هزار مهندس در استان مازندران پروانه فعالیت دارند که در سال گذشته از دو درصد از این جامعه، به دلیل تخلفات صورت گرفته به شورای انتظامی شکایت شده و یک‌چهارم آن منجر به صدور حکم شده است.
نظارت ضعیف بر امر ساخت‌وساز
برخی صاحب‌نظران و کارشناسان، ضعف عملکرد در حوزه نظارت بر ساخت‌وساز مسکن را از مسائلی عنوان می‌کنند که تاکنون سبب بروز مشکلاتی در این بخش شده است .
اما نایب‌رئیس اول سازمان نظام‌مهندسی ساختمان مازندران بر این عقیده است که بودجه کنترل و نظارت دو برابر شده است و رویکرد کنترل و نظارت و تنفیذ امور درواقع دو بال این سازمان را تشکیل می‌دهند.
محمد فیروزیان با تأکید بر اینکه بحث نظارت می‌تواند کمک‌کننده باشد یادآور شد: هر جا نظارت را بیشتر کردیم نیازمان بیشتر برآورده شده است.
روند روبه رشد ساخت‌وسازهای غیرمجاز در شهرها در مازندران سبب نگرانی شهرداری‌های استان نیز شده است اما سؤال اینجاست که چرا بخش‌های نظارتی در این حوزه ضعیف عمل می‌کنند. محسن قربانی رئیس سازمان نظام‌مهندسی ساختمان مازندران در این زمینه می‌گوید: قوانین کاملی درزمینهٔ مقررات ایمنی وجود دارد اما اینکه چرا رعایت نمی‌شود نیازمند بررسی بیشتر است.
وی کنترل ساخت‌وسازهای غیر محدوده را مشکل دانست و گفت: باید به سمتی حرکت کنیم که قوانین شهری به‌گونه‌ای باشد تا کمتر مردم به سمت تخلف در حوزه ساخت‌وساز بروند زیرا ساخت‌وساز چهره شهر را مخدوش می‌کند.
وی ایراد طرح تفصیلی، مشکلات سندی و ثبتی را از چالش‌های فراروی بیان کرد.
نقشه های دوم اجرایی می شود
سودابه مهری نایب‌رئیس دوم سازمان نظام‌مهندسی ساختمان مازندران اعلام کرد: الزامات و قوانین در مقررات ملی ساختمان لحاظ شده است و نظام‌مهندسی تلاش دارد تا در این مورد در نقشه‌های اولی مورد لحاظ قرار گیرد.
وی بابیان اینکه بخشی از مشکلات ما ناشی از نقشه‌های دوم یا اجرایی است که شهرداری به استناد ماده ۱۰۰ درباره آن حکم می‌دهد گفت: بعدازاین مسئله نمی‌توانیم نظارت واقعی روی حوزه معماری داشته باشیم.
الگوهای معماری و نماهای سنت در گوشه و کنار مازندران در پی ساخت‌وسازها و اجرای طرح‌هایی باهدف مقاوم‌سازی و آپارتمان‌سازی دستخوش تغییر و دگرگونی شده‌اند. امروز اصلی‌ترین چیزی که اهل‌فن را آزار می‌دهد این است که همه مناطق شهری و روستایی براثر ساخت‌وسازهای بی‌رویه بدون توجه به مزیت‌ها و پیشینه‌های فرهنگی و بومی شبیه یکدیگر شده‌اند و درواقع فنّاوری امکاناتی را فراهم کرده که قبلاً وجود نداشت.