مازندشورا: دکلمه اشعار شعرای بزرگ ایران توسط بهترین گویندگان زمان از قبیل روشنک ، آذر پژوهش ، فخری نیک زاد ، فیروزه امیر معز ، رضا معینی و غیره به همراه موسیقی فاخر توسط بزرگان ، موجب ارتقاء کارکتر گلها شده تاجایی که مخاطبان خاصی را به خود اختصاص داد.
معمولا موسیقی هر نقطه از دنیا یک خصیصه مشترک با سایر موسیقی های جهان دارد که آن عبارت از بیان تاریخ، تمدن و فرهنگ همان سرزمین است و در این زمینه کنفسیوس عقیده دارد که ' با گوش کردن به هر موسیقی می توان به هویت فرهنگی و تاریخی آن ملت پی برد ' .
همچنین این هنر از لحاظ علمی بلا استثنا دارای خصوصیات مشترک بین المللی از قبیل ' نت ' ، ' حامل ' ، ' میزان ' ، ' ریتم ' ،
' ملودی ' ، ' هارمونی ' و غیره است ، ولی در عین حال موسیقی هر سرزمین ویژگی ای دارد که آن را با انواع دیگر این هنر متمایز می کند.
یکی از امتیازات موسیقی ایرانی نسبت به سایر موسیقی های دنیا ، وجود ' گل ها ' است که تحت عنوان ' گل های رنگا رنگ ' ،
' گل های صحرایی ' ، ' یک شاخه گل ' ، ' برگ سبز ' ، ' گل های جاویدان ' و ' گل های تازه ' وجود داشته است.
* * از ولات تا وکالت و سیاست
داوود پیرنیا در سال 1279 از یک خانواده بزرگ و قدیمی در تهران دیده به جهان گشود. دوران طفولیت داوود تحت توجهات پدرش
' حسن پیرنیا ' (مشیرالدوله) که از رجال خوش نام و روشنفکر بود ، طی شد.
وی تحصیلات ابتدایی را در مدرسه ' سن لویی ' فرانسه که زیر نظر معلمان فرانسوی بود گذراند و پس از اتمام دوره متوسطه ، برای تحصیلات عالیه به سوئیس سفر کرد و پس از سپری کردن تحصیلات عالیه در رشته حقوق به وطن بازگشت و به خدمت در وزارت دادگستری اشتغال یافت.
پیرنیا پس از تاسیس کانون وکلا و طی کردن تا رتبه 11 قضایی به وزارت دارایی منتقل شد و در اداره ' احصائیه ' (آمار) اشتغال یافت.
او در عین حال به موسیقی کلاسیک آشنایی کامل پیدا کرد و نواختن پیانو را به خوبی فرا گرفت . همچنین ضمن ادبیات فارسی به ادبیات فرانسه ، آلمانی و انگلیسی تسلط کامل داشت.
استاد پیرنیا پس از چندی در نخست وزیری به سمت رییس بازرسی کل کشور درآمد و سپس عهده دار پست معاونت نخست وزیری شد ولی همواره در فکر احیای موسیقی بود و همین امر موجب شد تا به فکر ایجاد برنامه گل ها بیفتد و در این باره با استادان نامی چون علینقی وزیری، ابوالحسن صبا، روح الله خالقی، مرتضی محجوبی، حسین یاحقی، احمد عبادی و دیگر هنرمندان همفکری داشت.
** بازگشت به اصل
این علاقه موجب شد تا پیرنیا مشاغل دولتی را کنار گذاشته و با جدیت هدف والای خود را دنبال کند و برنامه های ارزنده و گرانبهایی از خود به یادگار بگذارد و ادبیات موسیقی اصیل ایران زمین را نه تنها به مردم خودمان بلکه سایر دنیا معرفی نماید.
این هنرمند پس از چندی کار خود را به رادیو برد و پس از تائید مسئولان مربوطه ، تحت عنوان ' گل های جاویدان ' همراه با اشعار شعرای بزرگ، از این رسانه پخش شد و مورد توجه دوستداران موسیقی اصیل ایرانی قرار گرفت.
بخش این برنامه در خلال برنامه های عید نوروز سال 1335 در رادیو تهران، با شیوه خاص، سرآغاز بدعتی نو برای موسیقی ایران زمین شد.
در نخستین برنامه گل های جاویدان ، قطعاتی در آواز بیات ترک توسط استادان احمدعبادی و عبدالعلی وزیری با شعری از حافظ به مدت ده دقیقه اجرا شد.
شرح حال شاعر و اظهار نظر در مورد شاعر نیز قسمتی از برنامه بود که با جمله ' این گلی بود جاویدان از گلزار بی همتای ادب ایران، همیشه خوش و جاوید باشید' پایان می یافت.
به تدریج این اندیشه در ذهن پیرنیا راه یافت که بهتر است ' موسیقی ضربی ایران ' نیز در برنامه گلها راه یافته، بخصوص که ترانه ها و تصنیف ها غالبا از اصالت کافی برخوردار نبود. به مرور زمان ، ارکستر گلها بزرگ و بزرگ تر و از حالت تک صدایی (منوفونیک) به چند صدایی (پلی فونیک) تبدیل شد.
از سوی دیگر ، تشکیل ارکستری از هنرمندان صاحب نام که بتوانند نظر اورا تامین کنند، نیاز به تامین بودجه داشت که از توانایی اداره انتشارات و رادیو خارج بود ولی وی با زحمت طاقت فرسا موفق شد بودجه لازم را تهیه کند و به این ترتیب ارکستر گلها تشکیل شد و این برنامه ها با صدای صدیقه رسولی (روشنک) گوینده سرشناس از رادیوبخش می شد.
' برگ سبز ' ، ' یک شاخه گل ' و ' گل های صحرایی ' از دیگر برنامه هایی بودند که به برنامه گلها تنوع و تاثیر گذاشتند. معمولا برگ سبز با جمله ' این هم برگ سبزی بود تحفه درویش ، علی نگهدارتان ' پایان می یافت که از ارادت پیرنیا به حضرت علی(ع) دلالت می کرد.
از مجموع 300 هنرمند برجسته کشور اعم از آهنگسازان ، تنظیم کنندگان ، نوازندگان سازهای مختلف ، رهبر ارکستر ، خوانندگان ، گویندگان رادیو ، ترانه سرایان معاصر و شاعران متقدم و متاخر شاید تعداد انگشت شماری در برنامه های شش گانه گلها شرکت نداشتند.
ناگفته نماند که بسیاری از برنامه های این چنینی از قبیل ' موسیقی ایرانی ' ، ' نوایی از موسیقی ملی ' ، ' گلچین هفته ' ،
' تکنوازان ' و ' شاعران قصه می گویند ' و غیره همگی متاثر از برنامه گل ها بوده و از آن الگو می گرفتند.
** برنامه گل ها ، تلفیق شعر ، احساس و موسیقی
سید علیرضا در بندی در پژوهشی در سری برنامه های گل های تازه ، نوشت : برنامه گل های موسیقی اعم از گل های جاویدان ، گل های رنگارنگ ، برگ سبز ، یک شاخه گل ، گل های صحرایی و گل های تازه از بهترین و زیبا ترین نوع موسیقی ایرانی بوده که تا به حال در ایران آفریده شده است.
وی برای اثبات این ادعا به چند مورد اشاره کرد : نخست این که هیچ برنامه رادیویی و یا تلویزیونی تا کنون ارائه نشده که از نظر تلفیق موسیقی وشعر به اندازه این برنامه قوی و پرمحتوا باشد، دوم آنکه هیچ برنامه ای ساخته نشده که دارای شماره و اطلاعات کامل برنامه باشد و از نام هنرمندان شرکت کننده از قبیل سلو نوازان، آهنگسازان، تنظیم کنندگان، رهبر ارکستر و شاعران و ترانه سرایان و حتی گویندگان و صدا برداران نام برده باشد. سوم این که تا کنون برنامه ای با این کثرت ساخته نشده که در آن هنرمندان و استادان درجه یک موسیقی کشور شرکت داشته باشند.
هر کدام از برنامه گلها باشماره های مخصوص شکل و ویژگی ای در نحوه اجرا و کار نوازندگان و ترانه و آواز داشته که در اول و آخر برنامه گفته می شد که حکم شناسنامه اثر را داشته و شنونده آگاه به این سری از برنامه ها می توانست جزییات آن را تشخیص دهد.
شاپور بهروزی در کتاب ' چهره های موسیقی ایران ' نوشت : این برنامه گرچه در آن موقع ابتکاری بود ، ولی نباید فراموش کرد که خیلی بیشتر از آن یعنی در سال 1332 نیز به صورت ' فستیوال آهنگ ها و تصانیف سال ' از رادیو پخش گردید و همین برنامه بود که مبتکر برنامه گلها را به صرافت گردآوری اشعار عرفانی و شاهکارهای ادبیات و موسیقی اصیل و کلاسیک ایرانی انداخت.
وی افزود : پس از مدتی کوتاه در کنار گل های جاویدان ، برنامه گل های رنگارنگ نیز به وجود آمد ، در این دو برنامه ارزنده ترین هنرمندان ایران که هر یک در کار خود ماهر و سال های سال هنر آموخته و تجربه اندوخته بودند ، شرکت کردند. این دو برنامه به سعی و اهتمام شادروان پیرنیا با شش ، هفت نفر آغاز و به مرور به تعدادشان افزوده شد.
کمتر از 200 برنامه گل ها با عناوین گل های جاویدان ، گل های رنگارنگ ، برگ سبر ، یک شاخه گل ، گل های صحرایی ' و ' گل های تازه با شرکت حدود 300 هنرمند به همت استاد پیرنیا تولید شد.
از جمله هنرمندانی که به عنوان سولیست و خواننده با این برنامه شرکت داشتند می توان از مهدی خالدی، علی تجویدی، حبیب الله بدیعی، رحمت الله بدیعی، پرویز یاحقی، همایون خرم، اسدالله ملک، عماد رام، مرتضی محجوبی، جواد معروفی، حسن کسایی، محمد موسوی، حسن ناهید، لطف الله مجد، فریدون حافظی، جلیل شهناز ، فرهنگ شریف، هوشنگ ظریف، محمد رضا لطفی، احمد عبادی، رضا ورزنده، منصور صارمی، فرامرز پایور، فضل الله توکل، مجید نجاهی، فرهاد فخرالدینی، فریدون شهبازیان، حسین همدانیان، جهانگیر ملک، امیر ناصر افتتاح، عبدالعلی وزیری، بنان، عبدالوهاب شهیدی، حسین قوامی، محمد رضا شجریان، محمود محمودی خوانساری، حسین خواجه امیری (ایرج)، اکبر گلپایگانی، نادر گلچین، فرح، الهه، خاطره پروانه و.... یاد کرد.
شادروان داوود پیرنیا در یازدهم آبان ماه 1350 در اثر سکته قلبی درگذشت.
خبرنگار: زهره کرمی ** انتشار دهنده : حسن فلاحتی
7330/1654

فرهنگي

گلهاي رنگارنگ

استاد پيرنيا

مازندران