مازندشورا: به گزارش خبرنگار ایرنا ، حضور سالانه دهها میلیون گردشگر و مسافر در این استان که یکی از ارکان سه گانه اقتصاد آن را گردشگری تشکیل می دهد ، ضرورت وجود چنین مراکز فرهنگی و پژوهشی را دوچندان می کند.
با این وصف ، سال ها پیگیری برای فراهم آوردن این دو برگ از شناسنامه مازندران تاکنون راه به جائی نبرده و همچنان بخشی از اسناد هویتی مربوط به این استان در خارج از استان نگهداری می شود ، در حالی که بخش زیادتری از آن یا در پستوهای منازل و ادارات خاک می خورد و یا با گذشت زمان سوزانده می شود .
یک نویسنده و پژوهشگر تاریخ و فرهنگ مازندران در این باره گفت : برگ اول و دوم شناسنامه و هویت ملی هر استانی کتابخانه اسناد ملی و موزه ملی است که مازندران به دلیل عدم برخورداری از این دو ، فاقد برگ های اصلی این شناسنامه است.
حسین اسلامی روز سه شنبه در نشستی که با حضور جمعی از پژوهشگران در مرکز اسناد ملی مازندران در ساری برگزار شد ، افزود : در سال 93 باتوجه به ضرورت ها درخواست یک ساختمان برای مرکز اسناد و کتابخانه ملی مازندران شد که با حمایت های استاندار و فرماندار وقت ساری مکانی به صورت موقت در اختیار این مرکز قرارگرفت و فعالیت خود را به صورت تخصصی آغاز کرد.
سازمان کتابخانه و اسناد ملی در کشور در سال 1381 با تصویب شورای عالی اداری و از ادغام کتابخانه ملی و سازمان اسناد ملی شکل گرفت و ایجاد مرکز اسناد و کتابخانه ملی در استان ها هم از این زمان به بعد به صورت جدی پی گرفته شد.
یکی از کارکردهای مهم مرکز اسناد و کتابخانه ملی در استان ها جمع آوری ، مرمت و نگهداری تمامی اوراق ، مراسلات ، دفاتر ، پرونده‌ها ، عکس ها ، نقشه‌ها ، کلیشه‌ها ، نمودارها ، فیلم‌ها ، نوارهای ضبط صوت و سایر اسنادی است که در دستگاه دولت تهیه شده یا به دستگاه دولت رسیده ‌است و به طور مداوم در تصرف دولت بوده و از لحاظ اداری، مالی، اقتصادی، قضایی، سیاسی، فرهنگی، علمی، فنی و تاریخی به تشخیص سازمان اسناد ملی ایران ارزش نگهداری دارد.
** تاریخی به درازای 2 هزار سال
این پژوهشگر تاریخ و فرهنگ مازندران با اشاره به تاریخ 2 هزار ساله استان ، گفت : در آن زمان به رغم وعده همکاری از سوی مدیران استانی جهت واگذاری زمین و تخصیص اعتبار برای ایجاد یک مرکز فرهنگی با محوریت سه استان گلستان ، گیلان و مازندران ، به جهت برخی سیاسی کاری های وقت انجام شده در مرکز به جای اقدام فرهنگی ، زمین و اعتبار وعده داده شده عملا واگذار نشد.
وی با تاکید بر این که مرکز اسناد و کتابخانه ملی هر استان در عمل بزرگ ترین مرکز فرهنگی آن استان به حساب می آید ، افزود : به دلیل برخی بی مهری ها ، ایجاد ساختمان برای مرکز تاکنون به تعویق افتاده و پس از نشست هفته اخیر با کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر ساری ، موضوع به شهرداری حواله و مقرر شد در صورت ابلاغ نامه شهرداری ، واگذاری زمینی در حاشیه رود تجن به دلیل آغاز فاز 2 بوستان ملل، مصوب شود.
نویسنده کتاب ' تاریخ دو هزار ساله مازندران ' درخواست کرد : 10 هزار متر مربع از زمین های حاشیه تجن برای آغاز به کار ساختمان سازی مرکز اسناد طی مصوبه ای واگذار شود تا دو برگ سیاه شناسنامه مازندران با تلاش محققان و اساتید علمی سفید شود.
اسلامی به وجود یک مجتمع چندهزار متری در امامزاده هفت تن منطقه سنگریزه ساری نیز با پیشرفت فیزیکی 50 درصد اشاره کرد و گفت : این ساختمان یک گنج پهنان است که بلااستفاده دراختیار آموزش و پرورش است که می توان از آن در زمینه ساختمان مرکز اسناد بهره برد.
** فهرست نویسی 2 هزار پرونده ملی در مازندران
سرپرست مرکز اسناد و کتابخانه ملی مازندران نیز در این نشست ‌گفت : بسیاری از اسناد تاریخی استان که در دستان مردم بوده به دلیل غفلت و عدم آگاهی از شرایط نگهداری سوخته و یا توسط موریانه خورده و نابود شده است.
رضا شکیبایی ایجاد مرکز اسناد را یک شاخص فرهنگی برای استان برشمرد و افزود : این امر در گرو جمع آوری و نگهداری پیشینه فرهنگی و اسناد استان است که بخشی از این پیشینه مکتوب است که مرکز اسناد ملی حافظ و نگهدارنده آن محسوب می شود.
وی با اشاره به جمع آوری اسناد از 20 سازمان دولتی مستقر در استان ، گفت : نزدیک به 2 هزار فقره پرونده طی 2 سال گذشته فهرست نویسی و اطلاعات آنها وارد سامانه مرکز اسناد شد و در اختیار عموم قرار گرفته است و پژوهشگران و محققان می توانند از آنها استفاده کنند.
شکیبایی گفت : تعداد یکهزار پرونده نیز پیش آرشیوی تشخیص داده شده که به دلیل ارزش کمتر وارد سامانه نشده و پس از گذشت 10 سال و نگهداری در صورت صلاحدید وارد سامانه خواهد شد.
** چشم انتظاری برای بازگشت به خانه
سرپرست مرکز اسناد و کتابخانه ملی مازندران گفت : بخشی از اسناد قدیمی و تاریخی این استان پس از انتقال به مرکز اسناد تهران و فرایند ضدعفونی و آفت زدایی در آنجا نگهداری می شود.
وی افزود : تعدادی اسناد تاریخی نیز قبل از ایجاد مرکز اسناد مازندران به تهران انتقال یافته که تمامی این اسناد پس از احداث ساختمان به مازندران بازگشت داده می شود.
شکیبایی گفت : در زمینه تحویل اسناد دولتی مشکلی در استان وجود ندارد زیرا با همکاری استانداری براساس بخشنامه صادر و ابلاغ شده به دستگاه ها از امحا جلوگیری شده و این مساله به طور مستمر تاکید شده است.
وی افزود : اما در بخش عمومی باید اعتماد سازی در بین مردم و اطلاع رسانی در مورد نابودی اسناد در خانه به دلیل عدم اطلاع از شرایط نگهداری صورت گیرد و مرکز اسناد در برابر اهدا، خرید و یا اسکن اسناد در اختیار مردم و آموزش نحوه نگهداری اسناد آمادگی کامل دارد.
شکیبایی تحویل اسناد از سوی مردم مازندران را برخلاف دیگر استانها ضعیف برشمرد و گفت : جامعه علمی و پژوهشگران باید همکاری کرده و اعتماد مردم را در این زمینه جلب کنند ضمن اینکه از آنان این درخواست را هم داریم که از اعتبارشان استفاده کرده و نظر مسئولان را نسبت به ارائه زمین و سخت افزار مورد نیاز جلب کنند.
سرپرست مرکز اسناد و کتابخانه ملی مازندران ایجاد ساختمان مرکز را موجب بسط فعالیت ها در بخش پژوهش، نمایشگاه و همایش، معرفی مفاخر و نیازمند محتوای غنی و اسناد قابل ارائه برشمرد و افزود : کلید و ستون اصلی آرشیو اسناد ساختمان، تجهیزات، نیروی انسانی و منابع است که استان مازندران از نظر منابع بسیار قوی است.
وی با اشاره به جمع آوری اسناد تاریخی منطقه ' هزارجریب ' و ارائه آن در همایش هزارجریب ادامه داد : برگزاری کلاس های آموزشی، حضور و معرفی اهداف نرکز در همایش ها و نمایشگاه کتاب از جمله اقدامات در دست اجرای مرکز اسناد و کتابخانه ملی مازندران است.
** لزوم اطلاع رسانی و تعریف سند برای مردم
کارشناس اشعار تبری نیز در این نشست گفت : بسیاری از مردم و حتی دستگاه های اجرایی در واقع نمی دانند سند چیست و چه چیزهایی در زمره سند ملی و تاریخی محسوب می شود.
حجت الله حیدری افزود : لازم است بروشور و اطلاعیه هایی در این خصوص تهیه و در مدارس، شهرداری ها، آموزش و پرورش و کتابخانه توزیع به مردم اطلاع رسانی شود.
** اسناد تاریخی 'ما'ی مازندران است
یک نویسنده و پژوهشگر فرهنگی مازندران هم در این نشست گفت : دشمنان وقتی به سرزمین ایران حمله کردند نخستین چیزی که از بین بردند اسناد بود تا جامعه ما هویت خود را از دست بدهد، اسناد ملی و تاریخی 'من' ماست و اگر بخواهیم خود را بشناسیم باید به هویت خود مراجعه کنیم.
سیروس مهدوی افزود : مازندران علیرغم شرایط جغرافیایی و اقلیمی بسیاری اسناد تاریخی حفظ شده دارد که به صورت کتاب چاپ شده اند از جمله اسناد و نامه های سلاطین عثمانی به خان های محلی برای ایجاد درگیری طایفه ای بین دوخاندان و یا نامه های سلطام سنجر سلجوقی را می توان نام برد .
وی تاکیدکرد: بازشناسی هویت ملی هدف ایجاد مرکز اسناد و کتابخانه ملی مازندران است.
مرکز اسناد و کتابخانه ملی مازندران سال 93 و در دوره دولت تدبیر و امید فعالیتش را با تحویل گرفتن یک واحد ساختمان متروکه آغاز کرد.
قدیمی ترین سند مکتوب شناسایی شده از این استان مصالحه نامه فروش 9 سهم از قریه 'بورک' آمل است که متعلق به سال 1087هجری قمری برابر با 1054 هجری شمسی است که هم اکنون در سازمان اسناد و کتابخانه ملی تهران نگهداری می شود.
بیش از پنج میلیون سند مکتوب متعلق به استان مازندران بویژه شهرهای آمل و بابل، در کتابخانه های ملی کشور نگهداری می شود.
در حال حاضر حدود 2 میلیون برگ سند مکتوب در زمینه مکاتبات بین ادارات و پیشینه تعاملات دولت با مردم در زمینه های مختلف عمران و آبادانی، اقتصادی، فرهنگی، حقوقی و قضایی در مرکز اسناد و کتابخانه ملی مازندران نگهداری می شود که بیشتر این اسناد از دستگاههای دولتی جمع آوری شده و سندهای اهدایی به مرکز از سوی مردم آمار زیاد نیست.
قدیمی ترین سند موجود در مرکز مازندران، قباله ازدواج یک زوج ساروی متعلق به سال 1347 هجری قمری برابر با 1307 هجری شمسی است.
خبرنگار : فاطمه رحمتی ** انتشاردهنده : حسن فلاحتی
3009/1654

فرهنگي

مركز اسناد ملي

مازندران