اختصاصی مازندشورا: حسین نادری*- در روزهای اخیر شهرداری ساری یکی از بزرگترین و مهم‌ترین پروژه‌های توسعه شهری خود را به اتمام رساند و زیرگذر میدان فرح آباد را افتتاح کرد. این پروژه در میدان فرح آباد ساری از آن جهت اهمیت بسیاری برای شهر داشت که در محور کمربندی است. همینطور این میدان راه ارتباطی شهر با دریا است که دانشگاه‌ها و شهر و روستاهای بسیاری در آن مسیر قرار دارند. به همین دلیل میدان فرح آباد ساری همواره شاهد بار ترافیکی فراوانی در تمامی ساعت روز به خصوص ظهرها و هنگام غروب بود و دو پل ولیعصر نمی‌توانست گره‌ای از مشکلات ترافیکی شهر ساری بگشاید.

شایان ذکر است در سال 89 به تصمیم مدیران وقت شهرداری ساری، تصمیم گرفته شد که برای حل معضل ترافیکی این محور دو روگذر ساخته شود که در آن زمان پروژه بزرگی محسوب می‌شد. هرچند که از نظر فنی بحث‌های بسیاری بر روی شکل ساخت این پل‌ها وجود دارد و متخصصان ایرادات زیادی از آن گرفتند. در آن زمان شهرداری سابق اقدام به دریافت وام 30 میلیارد تومانی کرده بود که اکنون به بدهی 60 میلیارد تومانی تبدیل شده است. با آنکه این نوعی بدهی محسوب می‌شود ولی نمی‌توان آن را خوب بد دانست.

باید توجه داشت که در علم اقتصاد، بدهی‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند. بدهی‌هایی که براثر سرمایه‌گذاری و یا قدم در راه مثبت ایجاد می‌شوند. از طرفی بدهی‌های دیگری هم وجود دارند که هزینه هستند و نه تنها باعث پیشرفت نمی‌شوند بلکه موجب عقب‌راندگی هم می‌شوند. به طور مثال وام مسکن برای خرید ملک یک بدهی خوب تلقی می‌شود ولی وام ازدواج برای گرفتن یک عروسی پر زرق و برق یک بدهی بد. در مدیریت شهری هم به همین نحو بدهی خوب وجود دارد و بدهی بد. بنابراین نمی‌شود قاطعانه گفت اگر یک شهرداری دچار بدهی شد بنابراین ضعیف عمل کرده است و نیاز به تغییر یا ترمیم دارد. کمااینکه گاهی بدهی‌ها به خاطر انجام پروژه‌های بزرگ و مهم ایجاد می‌شود که نفع آن به تمام شهروندان می‌رسد که این بدهی نوعی از بدهی‌های خوب است زیرا علاوه بر رفاه شهروندان و زیبایی شهر، ایجاد رونق صنعت گردشگری را در پی دارد. در حال حاضر اکثر شهرها و کشورهای دنیا به سمت جذب گردشگران حرکت می‌کنند و این امر نیاز به زیرساخت‌هایی دارد که مهم‌ترین آنها تسهیل در آمد و شد مسافران است. همچنین دسترسی راحت‌تر به مناطق برون شهری، زمینه‌ساز رغبت سرمایه‌گذاران در سرمایه‌گذاری در محور فرح آباد تا دریا خواهد بود. بی‌شک تا ساری نتواند نیازهای ابتدایی خود را مرتفع سازند نمی‌تواند در موضوعاتی همچون گردشگری، اقتصادی شهری و نظایرآن سخنی گوید. احداث پیاده روها، زیرگذرها، کانال‌های هدایت آب‌های سطحی و ... ابتدایی‌ترین نیازهای شهر ساری است که پیشتر از این نیازها نیز محروم بوده است.

اگر در سطح کلان نیز بنگریم، دولت‌هایی را در ردیف بدهکارترین کشورهای جهان می‌بینیم که از پیشرفته‌ترین کشورهای دنیا محسوب می شوند. به طور مثال طبق آماری که پایگاه خبری وال استریت ژورنال در سال 2012 منتشر کرد، 10 کشور بدهکار دنیا معرفی شدند. جالب است که در صدر بدهکارترین کشور دنیا، نام کشور ژاپن به چشم می‌خورد. نسبت بدهی‌های ژاپن به تولید ناخالص داخلی، 233.1 درصد بود که بالاترین میزان بدهی در بین کشورهای توسعه یافته به شمار می‌رفت. ایتالیا در رتبه سوم مقروض‌ترین کشورهای جهان جای داشت و آمریکا، فرانسه، آلمان و انگلیس رتبه‌های هفتم تا دهم مقروض‌ترین کشورهای دنیا را از آن خود کرده بودند. البته باید توجه داشت که محاسبه میزان بدهی کشورها با توجه به سرانه ناخالص تولید داخلی کشورها محاسبه می‌شود. بنابراین نمی‌توان صرفا مقوله بدهی را به عنوان یک شاخص برای ناکارآمد نشان دادن یک دولت یا یک شهرداری به شمار آورد.

حال ممکن است شهرداری ساری بدهی‌هایی داشته باشد اما باید توجه کرد که این بدهی‌ها از نوع خوب هستند یا از نوع بد. از طرفی باید به این نکته نیز توجه کرد که در مقابل بدهی‌ها، شهرداری ساری چه میزان توانسته درآمدهای پایدار ایجاد کند و همچنین چه میزان از دستگاه‌های اداری دیگر مطالبات دارد. در حال حاضر بسیاری از ادارات به دلایل مختلف به شهرداری ساری بدهی‌های عظیمی دارند که شاید از بدهی‌های شهرداری ساری نیز فراتر رود ولی شهرداری ساری در پی آن بوده که با مدارا و آرامش مطالبات خود را بستاند. لذا چه بسا با بررسی مطالبات مالی شهرداری ساری و حجم بدهی‌ها که برای انجام پروژه‌ها به وجود آمده است با تراز مالی مثبت شهرداری رو به رو شویم. این در حالی است که عمده پروژه‌های عمرانی در کشور به علت مشکلا مالی با توقف و رکود مواجه‌اند. لذا به نظر می‌رسد طی چند سال اخیر و با اقدامات شهرداری ساری سنگ بنای یک توسعه پایدار بنا نهاده شده است و با وجود بدهی‌هایی از جنس بدهی‌های خوب همچون کشور ژاپن، الگوی ژاپن اسلامی در شهر ساری در حال تحقق می‌باشد.

بنابراین با نگاه به جمیع جوانب بدهی هیچگاه نمی‌تواند معیار درستی برای نشان دادن عملکرد یک شهرداری باشد و یک شهرداری که انصافا خدمات بسیاری هم در طی چند سال انجام داده است را زیر سوال برد. کمااینکه شهرداری تهران با بودجه 16 هزار میلیاردی، در سال 95 حدود 5000 میلیارد تومان بدهی به پیمانکاران و بانک‌ها دارد. مهم کارایی مجموعه شهرداری در عرصه خدمات رسانی به شهروندان و رشد و توسعه شهر است که باید مد نظر قرار بگیرد.

* فعال سیاسی و اجتماعی