مازندشورا:به گزارش خبرگزاری فارس از مازندران، ابراهیم باقری‌حمیدآبادی نویسنده نام‌آشنای مازندرانی، این‌بار با مطالعه زندگی‌نامه‌های شهدا، داستان‌هایی به زبان محلی مازندرانی به رشته تحریر در آورده که در ادامه یکی از آن نمونه از نظرتان می‌گذرد.
اِسا در شونه ساری، شاید آخرین شهریه که درشونه.
دیگه خسّه بَیّه ... ، ناامید... .
ونه دل شونه، لینگ نشونه؛ لینگ شونه، دل نشونه.
ته بویی طاقت گرنی؟ 29 سال این در اون در بَزنی، این قبرسّون اون قبرسّون سرگردون بَوّی و دکّال شی وچه‌ی اثر و نشونِ پیدا نکانی، چی تی بونی؟!
تی می اتا خال اتا خال اِسبه بونه، دیم چیس کفنه. بِفره جِر اینه. تی روزگار تَل بونه، تی روز، تی شو، تی دَیـِّن تل بونه.
وِ هم همینتی بَی بییـِه.
61 کی بییـِه؟! هی... ... . 34 سالِ پیش.
خانم جان که دِق هکارده بورده، تیناری وِ رِ سِرهجه راس هِکارده هِدا هِمندی؛ باته: «بِرا! هنیشتنجه کار پیش نشونه، بور هارش حمید کجه دره، یک سال بَیـِّه».
... تا 67 که جنگ بییـِه و اَتکِـه حـال داشته؛ بسیجی بوردنِ بهانه کاردو خط به خط جبهه به جبهه شییـِه حمید دنبال گِردسّه ... . زبیدات کجوءِ؟! از اونجه تا ... مهاباد، حمید پیدا نَیـّه.
جنگ که تموم بَیـّه، بشنوس بییـِه شهیدایی که شناسایی نَوونـِه رِ وَرنـِّه شهر به شهر به نام گمنام دفن کاندنـه.
بعضی موقع هم جنازه‌ها رِ اشتباهی ورنـه. وِ هم به همین خیال شهر به شهرِ قبرسّونی‌ها رِ گردِسّه. هر قبرسون دلـه هم که شییـِه، اتا اتا عکس‌ها و یادگاری‌های شهیدا رِ اِشاءِ.
شی حمید نشونیِ دنبال دئییه. ونه خاطر جمع بییـِه که اگر حمید رِ اشتباهی هم بَوِردبون و دَکال رد و نشون و اسمی هم نداشتبو، ونه هفت بندِ لَـلِـه‌وا ونه همراه دئییـِه.
خادِ پلاک‌واری. لَـلِـه‌وای تن نخ دَوِس بییـِه، بیِشتِ بییـِه شی گردن. هرجا شییه ونه همراه دئییـه. گاته ونـه دس و نه تنجه جِدا بّوِه، لَـلِـه‌وا ونجه جدا نَوونه.
پیرمردیِ یاد نشییـه اون روز حمید درشییـِه بسیجی، لَـلِـه‌وا رِ دِمّدا شی گردن، بیِشته لباس بِن، باته: وِ می دل رِ گَردگیـری کانده، وِ دنیبوءِ مرِ تیناری و دیاری سر گِرنـه.
اتا وِ بییو اتا لَـلِـه‌وا ئو همند تا همند تیناری با اَتا رَمه گسفن، از خوردِکی تا... اونگدر که دیگه ونجِه بیخوِر بَی بیـنِه.
حمید مردمِ چپون بییـو سِره‌ی خرجکش. مار که دکِتـِه بییـِه. همو اَنده بییـه که شِجه جانِکَندی رسییـه. تنگ نَفس داشته.
پیرِم اون سالی که حمید مدرسه‌شو بَی‌بییـِه، کِر دکِتـه ونه لینگ بشکسّه. دَئی بینجِ بار ورده مردم وِسه. چاربیداری کارده. بموندس بییـِه حمید و اتا مریضِ مار با بشکسّه پیر که وسه ویشونِ اداره هِکانـه. دیگه راسی راسی حمید چپون بَی‌بییِـه؛ چپونی هم وِ رِ با لَـلِـه‌وا همدم هکارده بییـِه، همدم که نا، هم‌نفس.
اسا پیرمردی ونه شهر به شهر، قبرسّون به قبرسون، شی حمید دنبال بَگرده؛ خوانه 34 سالِم بکشه، خواه بکشه.
حالم شِه نداشته. قائم‌شهرِ پَیروز بگردس بییـه. اتا روز دَم بزّو، امروز راه دکته دیم به ساری.
***
لینگِ سِواریجه بیشتِه بِنه، لَـلِـه‌وای صدا وِنه گوش دلـه دپیته. اوّل گمون هکارده رادیوءِ، بورده بقیه‌ی کرایه رِ راننده جه بَیره، بدییه نا، صدا ماشین دلـه جه پخش نَوونه، سرِ دگاردنِی، لَـلِـه‌وای ناله اونورِ خیابون جه بلند بییـِه:
ـ اِی جان! حمید جان! تی نالش دور؛ مه وسه فقط صدا بیشتی و بوردی؛ فقط تی صدا مه وسه بموندسه. شه رِ سراغ هادا، دیاری هادا! اتا اثری اتا نشونی. من دیگه لینگجه دکتمه، قوّت ندارمه. اتا اینجه هسّو اتا بهشهر؛ دیگه نتومبه پسر! در برو هارشم کجه دری؟! چیتی بَئی این 34 سالی؟! قهر هکاردی اَمجه؟!
مش نورالله شجه گپ زو و دیم به لَـلِـه‌وا راه دَکِته. صدا وِ رِ بَکِشیه شی طرف.
نزدیک که بَیـّه بدییـه اَتا خُورده ریکا، همین 8 ـ 9 ساله، اتـا پیـته درِ پِـه پِنـاه بَیـته چیـتی لَـلِـه‌وا زنده. خوبکاری ریکا رِ سرچش هکارده: ریکایِ سرِ می جِنگِلکی، دیم سیو، تمیز؛ چش درشت، ونـه لوچه که لَـلِـه‌ی تِکِ سر بیِشت بییـِه، پیچوک، تنِ لباس هِری مارِ تِری. ونه دست و بالم شقاق. اتا کارتون ونه کینگِ بن، اتا کارتون ـ کفشجا ـ هِم، ونه پیش.
اینتی لَـلِـه‌ی دلِ دلِجه ناله سَر دا که انگار لَـلِـه رِ با غم و غاصه بدوتبینه. چیشی دَئییـه ونه دِل دِله که اینتی ناله کارده خدا عالم بییـه.
یعنی می حمید جانِم گسفن همراه دئییـه، همینتی لَـلِـه زو؟! یعنی نتونسه بوره درس بخونه ناراحت بَیبو؟ بیگمون شی سر و همسرا رِ دییـه، شه رِ خواردو اَمه خاطری گپ نزو؟!! وِ که هیچ‌وقت شکایت نکارده، گِله نداشته. اماره که دییـِه با سر تَتـِه. سرِه که یَمو نییِشتِه اِما شی دسِ اتا گرم او بچا او هکانیم.
اتا ماشینِ بوق بزّو پیرمردی یک دفه بَپرسّه. ریکای لیلی جان خیابونِ گوش تا گوشِ پِـر هکارد بییـه.
مش نورالله اَتکِـه پیشتِر بورده. خواسه ونجه بَپُرسه: کِجایی هسّی؟ لَـلِـه‌وا بَزّنِ کِنجه یاد بیتی؟
شه رِ که پیشتر بکشییـه بدییـه لَـلِـه خله آشناءِ، خاد ونه حمید جان لَـلِـه‌ی واری نخ دَوِسّو ونه تن هم سه تا خط دارنه: کج. اَتاچی هم انگار ونه دوّمی بندِ تن بَنِـویشتوءِ؛ سَرِ بَورِده جلو... . نا، ریکا دَئییـه لَـلِـه زو نتوسّه ونـه لَـلِـه‌ی تنِ بَوینِه.
اَتاکم هِرسا. ریکا رِ مواظب بییـه، تا بورده اتا دم بَیره، باته: پسر اتا دقه تی لَـلِـه رِ دینی بوینم؟
ریکا شه رِ پِئی بَکشی. پیرمردی رِ هرشا. حرف نزو.
پیرمردی پشیمون بَیـّو و بورده اتا گوشه هرسا.
اینتی لَـلِـه‌وا وِنـه فکر و خیال درگیر هکارد بییـه که دیگه ونـه یاد بورد بییـه ساری قبرسونیِ سراغ نشونِ مردمجه بَیره. انده هرسا تا نماشون پرده دمدا شهر سَر و تنگ و تِغاله جِفت بیـّه. روز که پـه دکِـتـو شو شه رِ دیاری هدا، خورده ریکا لَـلِـه‌وا رِ دمّدا شی گردن و شی جل و پلاسِ جمع هکاردو راه دکته. پیرمردی هم لس لس وِنـه دمبال سر.
ریکا پیش، پیرمردی ونـه دنبال. خواسه تندتر بوره ریکاجه برسه، ترسییـه ریکا هول بخواره فرار هکانه. همینتی پیش پیش دنبال برسینه قبرسونی دلـه. بدییـه: ریکا بورده اتا جا که قبرا دسه دسه ردیف بیـنه و همه هم اتاقک داشتنه. پیرمردی اینججه دیگه تنتر نَشیه، همون دیاری هرسا چراغ عابرِ سوی پشتی ریکا رِ زیر نظر بَیـته.
ریکا چندتا قبرِ اتاقکدار رِ رد هکاردو اتای پلی هرسا. دس بَوِرده ونه در رِ واز هکارد و لَلِه‌وا رِ گردنجه بَیته بیشته دلـه. اتاکم قبرِ وَر هنیشتو راه دکته بورده.
ریکا که دیاری دکتـه، پیرمردی بُورده همون قبر پلی. تا اونجه برسه بدییـه که همه‌ی اتاقک‌های سر پرچم ایران دره، ویشون دله هم اتا ـ دِ تا عکس شهید ولی اونتا قبر دله اتا عکسِم دَنیبییـه. فقط اتا لَـلِـه‌وا که ونه تن نخ داشته اتاقک دله دیـار بییـه. قبرِ تنِ هرشا: در نَوِرده چی شی بنویشتوءِ. سواد نداشته بیچاره. شی دورِ ورِ سرچش هکارده، بدییـه اون-سرجه اتا جوان دَراینه. هرساءِ. جوان نزدیک که بَیـّه وِ رِ ونگ هدا: پسر! اتا دقه اینجه اینی؟
جوان تن بورده: جان بَفرمه.
مش نورالله دس بَورده اتاقک دله لَـلِـه‌وا رِ دربیارده هدا اون جوانِ دس: وچه ونه تنِ هارش هیچی بنویشتوءِ؟
جوان لَـلِـه‌وا رِ بیته، ونه بالا تا پایینِ هرشا، دگاردنیـِه، اونوَر که هکارده بدییـه دوّمی بند تن بنویشتوءِ. باته: حاج آقا! اینجه بنویشتوءِ: «شی جان مار خسته تن دور بگردم». اتا خط تیره دارنـه بعدش بنویشتوءِ: تی وَرِکا حمید.
مش نورالله‌ی دست لینگ شل بیـّو و همونجه هنیشته. بغض لـو بیشته ونـه گَلی سر، خواسه حرف بزنه نتونِسه: اَی پسر جان! اینجه تا جویبار راهی بییـه ته شه رِ سراغ ندایی؛ من تموم دینا رِ بخواردمه. تی دور بگردم... .
اتاکم که نفس بیته؛ بردگردسه جوانِ باته: ونه قبر تنم هیچی بنویشت نییـه؟
جوان دلا بیّو قبرِ هرشا: بنویشتوءِ قبر شهید گمنام، نام: حمید، فامیلی بنویشت نییـه؛ حاج آقا! ونه محل شهادتم زبیداتِ، سال شهادتم: 1361؛ حاجی بخشنی مره کار ندارنی؟ اتاکم عجله دارمه.
جوان چند قدم بورد و دگردسه؛ بیَمو پیرمردی پَلی: حاج آقا! لَلِه‌وا رِِ یاد هکاردی بیری که، بفرمه... .
انتهای پیام/3141/ج40