مازندشورا: خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: کاخ چای خوران با شماره ثبت تاریخی ۱۰۴۵ در منطقه‌ای موسوم به محوطه کاخ واقع‌شده اداره میراث فرهنگی چالوس در آن قرار دارد واز بناهای دوره پهلوی اول و بنای آن در محوطه‌ای به مساحت تقریبی چهار هزار مترمربع در یک طبقه و زیرزمین احداث‌شده است.
هرچند قرار است کاخ تاریخی چای خوران به بخش خصوصی واگذار شود اما این کاخ زیبادارای دو ورودی اصلی بنادر ضلع غربی و شرقی است و فضاهای داخلی ساختمان مشتمل بر دو بخش اصلی و خدماتی بوده که با راهروی میانی به هم مرتبط می‌شوند.
بخش اصلی شامل بالکن ستون‌دار شمالی و دو تالار مربع شکل در جنوب آن و یک تالار مستطیل شکل در جهت شمالی و جنوبی است که با تزئینات زیبای گچ‌بری آراسته‌شده است. بخش خدماتی دارای دو اتاق و آبدارخانه و دو ایوان در دو سوی شرقی و غربی است.
پوشش بام کاخ چای خوران به‌صورت شیروانی، تراس آن به شیوه خاصی نرده چینی شده و این کاخ همانطورکه از نامش مشخص است به‌منظور استراحت موقت و کوتاه‌مدت بکار می‌رفته است.کاخ چای خوران برخلاف سایر کاخ‌های این دوره، بسیار ساده و بی‌پیرایه است. مصالح عمده آن از سنگ و آجر تشکیل‌شده است. ساختمان کاخ بامی دارد که به شیوه خاصی نرده چینی شده است. نفوذ معماری اروپایی در ساختمان کاخ نیز به‌وضوح مشهود است.
خوشبختانه از میان این آثار سه اثر شامل خانه منوچهری آمل، کاخ چای خوران چالوس و خانه رمدانی ساری به چشم می‌خورد. این مسئله البته موضوع تازه‌ای نیست و در سراسر کشور نظیر کاشان، اصفهان، یزد و شیراز نمونه‌های موفق و خوبی وجود دارد که می‌تواند الگوی خوبی برای مازندران باشد.
کاخ موزه چایخوران یکی از افتخارات عرصه تاریخی و میراثی چالوس به شمار رفته و در بسیاری از کتب و بروشورهای گردشگری به‌عنوان یکی از نقاط دیدنی و گردشگری معرفی می‌شود
کاخ چای خوران چالوس از بناهای تاریخی و با قدمت محسوب می‌شود و این بنا یکی از افتخارات عرصه تاریخی و میراثی چالوس به شمار رفته و در بسیاری از کتب و بروشورهای گردشگری به‌عنوان یکی از نقاط دیدنی و گردشگری معرفی می‌شود.
مدیرکل میراث فرهنگی مازندران در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: یکی از برنامه‌های اقتصاد مقاومتی بحث واگذاری بناهای تاریخی به بخش خصوصی با کاربری متناسب با شأن بنا است و ازجمله بناهایی که از گذشته برای واگذاری معرفی شد کاخ چای خواران چالوس است.
دلاور بزرگ نیا می‌گوید: تشریفات قانونی برای واگذاری کاخ چای خوران بر اساس مزایده انجام شد و طبق طراحی به‌عنوان مرکز فرهنگی و تاریخی، موزه مردم‌شناسی یا گالری‌های هنری استفاده می‌شود.
وی بابیان اینکه نگاه میراث فرهنگی به موزه‌های تاریخی دیگر نگاهشی محور نیست بلکه مخاطب محور است، افزود: در تلاشیم تا فضای کافی‌شاپ یا فضای گفتگو محور را فراهم کنیم یا موزه‌ای در آن شکل می‌گیرد.
به گفته بزرگ نیا، اگر فضا و بنای تاریخی را در قالب موزه یا پایگاه هنری بینیم در حفظ آن اثر نیز موفق خواهیم بود. طبق طرح تهیه‌شده، میراث فرهنگی، بنا را به مدت یک سال‌تحویل می‌دهد تا بر اساس نقشه طراحی‌شده مرمت شود و بعد از یک سال کاربری متناسب با شأن بنا اجرایی و تعریف می‌شود.
مدیرکل میراث فرهنگی مازندران اعتبارات دولتی را برای حفظ و مرمت بناهای میراثی ناکافی می‌داند و ادامه می‌دهد: با اعتبارات دولتی نمی‌توانیم ۶۰۰ تا ۷۰۰ اثر تاریخی ثبت‌شده را مرمت کنیم و تنها راه این است که این بناها به بخش خصوصی واگذار و باید طبق نقشه مرمت شوند. برای مرمت کاخ تاریخی چای خوران بخش خصوصی بین ۲۵۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان هزینه خواهد کرد و باید کاربری متناسب با شأن میراث برای آن تعریف شود.
مدیرکل میراث فرهنگی مازندران بابیان اینکه واگذاری بناهای تاریخی به بخش خصوصی از سیاست‌های این سازمان است، تصریح کرد: در حال حاضر همه استان‌ها در بحث واگذاری از ما پیش هستند میراث در برنامه خود به جد دنبال این است بناهایی را واگذار کند و هم‌اینک در آمل در به دلیل همکاری مطلوب شهرداری برخی از بناها نیز در حال واگذاری است.
وی اظهار داشت: واگذاری بناهای تاریخی از طریق ماده ۸۸ انجام می‌شود وچاره‌ای دیگر نیست زیرا روند کنونی به‌گونه‌ای است که یکی پس از دیگری آثار تاریخی رو به تخریب هستند.
بزرگ نیا به قلعه کنگلو اشاره کرد و گفت: این قلعه تاریخی باآنکه مرمت شد چون واگذار نشده است نتوانستیم استفاده مطلوبی از آن داشته باشیم. باید در راستای اقتصاد مقاومتی به مشارکت دادن مردم توجه و بنا را واگذار کنیم زیرا این طرح علاوه بر حفظ موجب اشتغال نیز می‌شود.
چالوس از شهرهای مهم و تاریخی استان مازندران است و زمانی از توابع رویان محسوب می‌شد و در جلگه میانی سواحل دریای خزر واقع شده است، مورخان اسلامی، چالوس را به عنوان شالوس و چالس خوانده اند و در پیرامون آن دو شهر کوچک دیگر به نام کبیره و کچه نیز وجود داشته است. بعضی از علمای جغرافیانویس، چالوس را از آبادی‌های طبرستان دانسته‌اند، محمد بن اویس از امرای دوره تسلط خلفای عرب به دستور خلیفه معتصم به حکمرانی چالوس منصوب شد.
چالوس و کلاردشت و نمک آبرود از قطب های گردشگری کشور محسوب می‌شوند که با راه‌اندازی بزرگراه ۱۲۰ کیلومتری جدید تهران - شمال، موقعیت استراتژیک این شهرستان تقویت می‌شود.