مازندشورا:خبرگزاری مهر - سمیه اسماعیل زاده - گروه استان ها: اینک بهار، عطر مدهوش کننده بهارنارنج، صدای پرواز پرندگان و ردیف منظم کندوها؛ کلاه توری بر سر می‌گذاری و دستکش‌ها را می‌پوشی و همگام با زنبوردار در کندوها را باز می‌کنی، مشاهده نزدیک زنبورهایی که گرده‌های گل را به پاهایشان چسبانده‌اند، فعالیت هماهنگ و خستگی‌ناپذیرشان، آشنایی با نحوه عسل‌گیری و چشیدن شهد شیرین عسل، تلخی خوشایند گرده گل‌ها و شنیدن داستان واقعی یک زنبور کارگر که با خوردن ژله رویال به ملکه تبدیل می‌شود.
سپس تابستان، خنکای شباهنگام تابستان‌های مناطق نیمه کوهستانی، دور از هیاهوی شهرها و حتی خارج از روستاها در میانه‌ی شالیزارهای سرسبز و پلکانی بر نشیب تپه‌ها و تجربه یک‌شب، شب‌زنده‌داری با نور فانوس در نپارهای ساده چوبی برای محافظت از محصول شالی از دست حیوانات گیاه‌خوار جنگلی.
پاییز هزار زنگ، پایان فصل درو و شرکت در جشن‌های کشاورزی به شکرانه تابستان پربرکت و یا رفتن به مزارع و آغاز صبح با صدای خروس‌ها و جمع‌آوری تخم‌مرغ‌ها در میان انبوه کاه‌های آغل و دانه پاشیدن برای مرغ و جوجه‌های حنایی رنگ.
درنهایت زمستان، بیداری پیش از سپیده‌دمان، دوشیدن گاوها و راهی کردنشان به محل چرا، غروب آخرین ستاره صبح، سرخی آسمان در محل تلاقی تپه‌های پردرخت و آسمان و نوید هنگامه طلوع خورشید و بازگشت به کلبه و مهیاکردن صبحانه و نوشیدن جرعه گرمابخش چای و باز هرکدام به سمتی، رفتن به جنگل‌ها و جمع‌آوری خوراک برای دام، آماده کرده تنور برای پختن نان و لمس و تجربه یک زندگی اصیل و نوستالژیک برای یک روز.
هرکدام از چهارفصل سال در مازندران، فرصتی مناسب برای گردشگری مزرعه و کشاورزی است؛ این نوع گردشگری، جزئی از گردشگری روستایی و دارای انواعی همچون برداشت و چیدن محصول، رسیدگی به دام، جشنواره کشاورزی، آموزشی و تجربی و تورهای مزرعه برای کودکان است.
امروزه با توجه به افزایش فاصله میان مصرف‌کننده و تولیدکننده محصولات کشاورزی و دامی، بسیاری از مصرف‌کنندگان علاقه‌مندند تا بدانند محصولات کشاورزی و دامی چگونه تولید می‌شوند و این فرایند را از نزدیک مشاهده و حتی تجربه کنند؛ به‌ویژه کودکان دوست دارند تا برداشت محصول و رسیدگی به دام را از نزدیک ببینند.
امروزه با توجه به افزایش فاصله میان مصرف‌کننده و تولیدکننده محصولات کشاورزی و دامی، بسیاری از مصرف‌کنندگان علاقه‌مندند تا بدانند محصولات کشاورزی و دامی چگونه تولید می‌شوند و این فرایند را از نزدیک مشاهده و حتی تجربه کنند
از دید پژوهشگران، گردشگری کشاورزی می‌تواند راهبردی برای ایجاد توسعه پایدار در کشاورزی و روستاها باشد، چراکه از بعد اقتصادی موجب تنوع درآمدی برای کشاورز و دامدار، عدم‌تغییر کاربری مزارع و ایجادگر یک فرصت شغلی جدید در روستا است و بدین شیوه موجب کاهش فقر، بیکاری و مهاجرت خواهد شد، از بعد فرهنگی موجب احیا و حفظ سنن و سبک زندگی روستایی می‌شود و از بعد زیست‌محیطی نیز حافظ مناظر طبیعی، محیط‌زیست و اکوسیستم‌ها خواهد بود.
مهدی رمضان‌زاده، عضو هیئت‌علمی مدیریت جهانگردی دانشگاه مازندران، بابیان اینکه در استان مازندران تاکنون تقابل میان گردشگری و کشاورزی بوده است، افزود: تلاش گردشگری بر این بوده تا دامداری و کشاورزی را از میان ببرد و کشاورز و دامدار هم با گردشگری مقابله می‌کردند و دید خوبی به آن نداشته‌اند، اما امروزه انواع جدیدی از گردشگری در دنیا باوجود آمده که پیوند میان گردشگری با کشاورزی و دامداری را فراهم می‌کند.
وی در ادامه افزود: کشاورزی با ریسک همراه است و اگر کشاورزان تنها به همین کشاورزی متکی باشند، آسیب‌پذیر خواهند بود و کشورهای پیشرفته این مشکل را با ایجاد ضریب تنوع درآمدی برای کشاورزان و دامداران با گردشگری مزرعه و کشاورزی مرتفع و با این کار هم به رشد مزرعه و هم به رشد گردشگری کمک کرده‌اند.
رمضان‌زاده با اشاره به اینکه اقلیم مازندران فرصتی برای گردشگری کشاورزی و مزرعه است، افزود: این نوع گردشگری موجب ایجاد یک منبع درآمد در کنار کشاورزی و دامداری برای کشاورزان و دامداران استان خواهد شد.
مهدی سوادکوهی فعال حوزه گردشگری در مازندران بابیان اینکه یکی از سنتی‌ترین زندگی فعلی دنیا را می‌توان در میان دامداران شهرستان سوادکوه مشاهده کرد، افزود: در برخی مراتع که بسیار دور از امکانات مدرن امروزی هستند، می‌توان نوعی بازگشت به زمان گذشته را تجربه کرد.
وی با اشاره به اینکه چند سال است که تور یکتا دوروزه مزرعه در گروه‌های چهارتا شش‌نفره، در حال انجام است، افزود: برای شروع کار ابتدا به خانواده دامدار آموزش‌های لازم داده شد و مرد خانواده نیز دوره گردشگری محلی را گذراند؛ چراکه آگاهی میزبان و توانایی برقراری ارتباط و انتقال اطلاعات و نوع برخورد در این نوع گردشگری بسیار مهم است.
سوادکوهی با اشاره به اینکه به گردشگران نیز از قبل، برنامه گردشی داده می‌شود؛ افزود: این برنامه شامل تمام فعالیت‌هایی است که خواهد دید و کارهایی که می‌تواند انجام دهد؛ ازجمله بیدار شدن از صبح زود همگام با دامدار، دوشیدن گاو، پخت غذای محلی، پخت نان در تنور، آوردن خوراک برای دام از جنگل، رسیدگی به دام، گرفتن کره از ماست، استفاده از اسب با پالان و یراق محلی و بدین ترتیب، یک گردشگر یک روز واقعی از زندگی یک دامدار را تجربه خواهد کرد.
وی همچنین گفت: همین تور برای تجربه یک روز از زندگی یک زنبوردار نیز در حال انجام است و تاکنون به چند خانواده زنبوردار نیز برای این کار آموزش داده‌ایم و برنامه این تور نیز مطابق با فعالیت‌های این شغل چیده شده است.
وی با اشاره به اینکه پس از معرفی جاذبه‌های کوچ قشلاق به ییلاق دام، برخی گردشگران متقاضی همراهی با کوچ عشایری دامداران از ییلاق به قشلاق هم هستند، افزود: امسال اولین تور را همگام با حرکت دام خواهیم داشت، گردشگران همه لوازم لازم برای همراهی را با خود خواهند داشت و مزاحمتی برای دامداران ایجاد نخواهند کرد و درازای پرداخت مبلغی پول به دامداران، با آن‌ها همراه خواهند شد تا زندگی جدیدی را تجربه کند.
سوادکوهی بابیان اینکه در گردشگری باغداری، گردشگر فضای باغداری را تجربه می‌کند، ازجمله کارها را بازدید از باغ‌ها، چیدن میوه‌ها، اجازه خوردن میوه‌ها، خرید مستقیم از باغدار در صورت تمایل برشمرد و افزود: در حال حاضر باوجود تلاش و توضیح ما، باغداران هنوز برای این نوع گردشگری اعلام تمایل نکرده‌اند و اعتقاددارند که این نوع گردشگری برای درختانشان آسیب‌زا است.
تنوع گردشگری مزرعه در مازندران، امکان انجام آن در چهارفصل سال، اصالت زندگی دامداران و کشاورزان روستایی، در کنار طبیعت زیبای استان به این نوع گردشگری جاذبه‌ی بی‌بدیلی بخشیده است.
گردشگری مزرعه و کشاورزی نه‌فقط تماشای شیوه‌ی متفاوتی از زندگی از بیرون، بلکه لمس و تجربه بی‌واسطه یک زندگی متفاوت واقعی با مشارکت در فعالیت‌های مرتبط با تولید محصولات کشاورزی و دامی و تماس مستقیم با حیوانات اهلی و دشت و صحرا است.
کشاورزی در نواحی روستایی یک صنعت پرریسک است چراکه مجموعه بسیاری از عوامل پیش‌بینی‌ناپذیر بر نتیجه کار اثرگذارند که درنهایت موجب بی‌ثباتی درآمد کشاورز می‌شود و گردشگری کشاورزی می‌تواند یک راهکار بدیل برای توسعه روستایی و کشاورزی و موجب پیوند بین بخش‌های خدماتی و تولیدی گردد.