مازندشورا: نگاهی به اخبار انتشار یافته در کانال خبری روابط عمومی اداره کل محیط زیست مازندران در 2 هفته گذشته نشان می دهد شکارچیان غیرمجاز لوله تفنگ هایشان را از تالاب های مناطق جلگه ای به سمت مرغزارهای مناطق کوهستانی و ییلاقی نشانه رفته اند.
از آنجائی که حساسیت محلی نسبت به شکار قرقاول خزری زیاد نیست ، سر و صدای ناشی از قتل عام این پرنده تنها با دستگیری شکارچیان غیرمجاز و تفنگ هایشان رسانه ای می شود.
روابط عمومی حفاظت محیط زیست مازندران روز یکشنبه ، در واپسین روز ماه مبارک رمضان که به عید سعید فطر و هجوم مسافران به این استان از جمله مناطق کوهستانی ختم می شود ، از دستگیری پنج شکارچی غیرمجاز در مناطق کوهستانی این استان خبر داده است .
بر اساس این گزارش ، ماموران این اداره کل در حین گشت و کنترل در نقاط مختلف و مناطق تحت کنترل ، این پنج نفر متخلف را به همراه پنج قبضه سلاح شکاری دستگیر کردند.
یکی از این شکارچیان در پارک ملی ' کیاسر ' ، منطقه ای کوهستانی در جنوب شهر ساری ، یک نفر در منطقه کوهستانی
' هزارجریب ' شهرستان نکا ، نفر سوم در منطقه هزارجریب گلوگاه ، چهارمین نفر در منطقه کوهستانی بندپی غربی بابل و نفر پنجم هم در روستای رزن از بخش کوهستانی بلده شهرستان نور دستگیر شده است .
مناطق کوهستانی مازندران هم اکنون در زمان بارآوری محصول گندم و برداشت جو قرار دارند و این مزارع در ماههای خرداد تا اواخر مرداد بهترین شرایط را برای زادآوری و تغذیه قرقاول خزری دارند.
** شکار هنگام جوجه پروری
ورود قرقاول خزری و زیست کمتر از 6 ماهه اش در این مناطق از اواخر فروردین و همزمان با سرسبزشدن مزارع گندم و جو به بار نشستن درختان مثمر خودرو آغاز می شود . قرقاول در ماههای اردیبهشت و خرداد عمدتا از گونه های مختلف تمشک ، برگ درختان ، دانه های پنهان شده در خاک و حشرات تغذیه و تخم گذاری و جوجه پروری می کند .
این روزها در حاشیه مزارع گندم و جو در این مناطق دسته های قرقاول خزری دیده می شوند که به همراه جوجه هایشان در حال تغذیه هستند و شکارچیان نیز سودجوئی را از وضعیت بی دفاعی این پرنده زیبا و خوش گوشت ، به اوج می رسانند.
قرقاول های خزر به صورت یک خانواده شامل پدر ، مادر و جوجه هایشان زندگی می کنند و پرخوری آنها در این فصل سبب سنگین شدن وزن و ایجاد مشکل در پرواز می شود. همراه داشتن جوجه هم این وضعیت را برایشان پیچیده تر و برای شکارچیان سودجو راحت تر می کند.
** شکم پروری با گوشت تیرنگ
بزرگ ترین دشمن قرقاول خزری در مازندران ، گوشت نرم و خوشمزه آن بوده است که شکار این پرنده زیبا و کمیاب را در گذشته تبدیل به فرهنگ شکم پروری و نشانگر تمکن مالی کرده بود.
با این وصف ، وفور مواد غذائی در چند دهه اخیر و ارتقاء خط فقر ، فرهنگ شکار را هم در این منطقه تغییر داده و سبب شده است تا گوشت پرندگانی مانند قرقاول یا پرندگان مهاجر زمستان گذران از سفره افراد متمکن به سفره تمامی خانواده های متوسط بسط پیدا کند و فاجعه کشتار جمعی را رقم بزند.
سودجوئی عده ای برای کسب درآمد بیشتر هم سبب شده است تا مرزهای سنتی و فرهنگی و بایدها و نبایدهای شکار هم به فراموشی سپرده شود و شکار پرندگان مهاجر برای عده ای تبدیل به کاسبی شود ، کسبی که حتی جریمه های سنگین هم تاکنون نتوانسته است اندکی از صدای تفنگ های آنان را کم کند.
** پرنده ای بومی
قرقاول که گفته می شود امروزه در تمامی قاره های جهان وجود دارد ، پرنده بومی حاشیه دریای خزر است .نام علمی این پرنده
' فاسیانوس کلخیکوس Phasianus colchicus ' است.
قرقاول نام ترکی این پرنده زیبا و بومی حاشیه خزر است که در فارسی هم متداول شده است . مازندرانی ها مانند بسیاری از فارسی زبانان این پرنده را با نام ' تیرنگ ' یا ' ترنگ ' می شناسند . ' تذرو ' هم از دیگر نام های متداول برای قرقاول است که بیشتر در کتاب های آموزشی فارسی زبان کاربرد دارد .
قرقاول به خاطر داشتن دم بلند و راه رفتن با گردنی افراشته و باشکوه ، بسیار زیبا جلوه می کند و همین دو ویژگی نیز سبب می شود تا خیلی ها این پرنده را با طاووس اشتباه بگیرند.
** تدابیر لازم ، اما ناکافی
محیط زیست مازندران در سال های اخیر همزمان با فصل تخمگذاری و زادآوری این پرنده ، تدابیر سختگیرانه و هشدارهای آگاهی بخش را برای حفاظت و حمایت از قرقاول خزری به صورت گسترده به اجرا می گذارد ، ولی تنها راه چاره برای حفظ این گونه زیستی زیبا ، فعال سازی نیروهای مردمی و بومی منطقه است .
در حال حاضر شکار هر بال قرقاول برابر مصوبه مجلس شورای اسلامی چهار میلیون ریال جریمه برای شکارچی در پی دارد ، ولی با توجه به گستردگی زیستگاه این پرنده و نجابت آنها در مواجهه با انسان ها که تنها دویدن را برای حفاظت از خود انتخاب می کنند ، حمایت از آنها نیازمند آگاهی بخشی بیشتر به جامعه و تدابیر سختگیرانه تر از جمله افزایش جریمه هاست .
شاید تهدید جدی این پرنده با شکار غیرمجاز و کاهش تعداد آنها در مناطق کوهستانی مازندران در سال های اخیر سبب شده است تا خرداد ماه امسال شرکت پست جمهوری اسلامی با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست از تمبر یادیود این پرنده خوش ظاهر و خوش گوشت رونمائی کند.
بی توجهی به حفاظت از این پرنده کمیاب و در معرض تهدید شاید به روزی منتهی شود که نسل های بعدی مجبور شوند قرقاول خزری را تنها با دیدن عکسش بر روی تمبر یادبود بشناسند ، تهدیدی که برای تعدادی از گونه های جانوری کشور تاکنون محقق شده است.
خبرنگار : فاطمه رحمتی ** انتشار دهنده : حسن فلاحتی
3009/1654