مازندشورا:خبرگزاری مهر - بیش از ۵۳۰ هزار کلنی زنبورعسل در مازندران وجود دارد و فعال نبودن صنایع تبدیلی در حوزه زنبورداری، این صنعت را گرفتار خام فروشی کرده است و فعالیت در این حوزه را غیرصرفه کرده است.
کم‌توجه‌ی به فرآوری عسل و مناسب نبودن بازار فروش و بی‌توجهی به بسته‌بندی این محصول سبب شده تا زنبورداری آن‌چنان‌که باید، صرفه اقتصادی نداشته باشد. بر اساس نتایج سرشماری زنبورستانهای مازندران در سال جاری، پنج هزار و ۲۶۰ زنبوردار در امر پرورش زنبورعسل با فعالیت در چهار هزار و ۷۵۹ زنبورستان استان اشتغال دارند.
امروزه بیشتر تولیدات به‌صورت سنتی و دربازارهای خانگی به فروش می‌رسد که متأسفانه به دلیل وجود عسل‌های غیرطبیعی و استاندارد مردم کمتر برای تهیه عسل به مراکز عرضه مراجعه می‌کنند و به دلیل اینکه قانون مدونی برای متخلفان این بخش تدوین‌نشده برخی از سود جویان اقدام به عرضه عسل‌های غیرطبیعی و غیراستاندارد می‌کنند.
علی ولی پور یکی از تولیدکنندگان که حدود هفت سال در این بخش فعالیت می‌کند در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: متأسفانه در جامعه ما زنبورداران جایگاه خاصی ندارند و کمتر به آن‌ها توجه می‌شود.
وی به مشکلات زنبورداران اشاره کرد و بیان داشت: به دلیل عدم توجه به این حوزه، زمین‌هایی که زنبوردار باید در آن کندوهای خود را بگذارد دامدار در ابتدا با گله دام واردشده و حیوانات تمام گلهای منطقه را نابود می‌کند و وقتی زنبوردار وارد می‌شود می‌بیند که کل مزرعه از بین رفته است.
وی پور افزود: افراد بومی منطقه نیز اجازه نمی‌دهند زنبوردار کندوها را درجاهای خاصی بگذارد و برای آن محل نیز اجاره‌های سنگینی از ما می‌گیرند و به علت عدم وجود مرجعی برای تفکیک عسل های طبیعی و غیرطبیعی زنبورداران با این مشکلات مواجه هستند که اگر کنترل شود دیگر با این مشکل مواجه نمی شویم.
محمد آقاجانی فعال حوزه زنبورداری و معاون تعاون روستایی مازندران در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه در سطح جهانی یک نگرانی برای زنبور وجود دارد مبنی بر دخالت انسان در زنبورداری که موجب تغییر و ساده شدن ژنوتیپ (ژنوتیپ اطلاعاتی است که در ژنوم هر یک از سلول‌های موجودات زنده به صورت (دی‌ان‌ای) وجود دارد. این‌گونه جانوری شده، افزود: تنوع گونه موجب پایداری می‌شود اما ساده شدن ژنوتیپ با تغییر اقلیم و جابجایی موجب حذف می‌شود و تهدید بزرگی است که امیدواریم متخصصان این بخش نیز راهکاری در این زمینه بیاندیشند.
وی با اشاره به اینکه وزارت جهاد کشاورزی دو بحث گیاهان دارویی و خوداتکایی در تولید دانه‌های روغنی را در برنامه ششم خود بسیار پررنگ دیده است، افزود: هردوی این موارد با زنبورداری مرتبط است و باید از این فرصت‌های ایجادشده، استفاده گردد.
آقاجانی همچنین از رغبت و اشتیاق فراگیران این دوره آموزشی ابراز خرسندی بسیار کرد و آن را منحصربه‌فرد برشمرد و افزود: امیدواریم با تغییر رفتاری که با توجه به این دوره‌ها ایجاد می‌شود، شاهد ایجاد فرصت‌های خوبی در آینده باشیم.
قاسم حکمت‌شعار مدیر جهاد کشاورزی سواکوه شمالی نیز با بیان اینکه میزان تولید عسل در شهرستان در سال گذشته ۴۳۰ تن بوده و با رشد ۱۰ درصدی در امسال به ۴۷۰ تن افزایش یافته است، می گوید: این منطقه از نظر پوشش گیاهی غنی از گیاهان دارویی نظیر آویشن ،گون، باریجه و دیگر گیاهان دارویی است و مناسب برای تولید عسل دارویی می‌باشد.
وی با بیان اینکه برف سال گذشته خسارت زیادی به ۴۰۰ زنبوردارفعال در شهرستان وارد کرده است ،ادامه داد: تاکنون ۴ میلیارد ریال تسهیلات خسارت به ۶۰ زنبوردار این شهرستان اختصاص داده شد و بهره‌برداران برای دریافت تسهیلات به بانک کشاورزی معرفی شدند.
زنبورداری در طی سه چهار سال اخیر موردحمایت تسهیلاتی سیاست‌گذاران نبوده، هرچند که شرایط آن نیز به‌گونه‌ای است که ارزیابی و کنترل برای تسهیلات جای ابهام دارد
همچنین دلاور حیدرپور رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه بیش از ۵ هزار زنبوردار و حدود ۵۳۰ هزار کلنی زنبور در استان مازندران وجود دارد که رقم قابل‌توجهی است بر حفظ و توسعه شغل زنبورداری تأکید کرد و گفت: زنبورداری در طی سه چهار سال اخیر موردحمایت تسهیلاتی سیاست‌گذاران نبوده، هرچند که شرایط آن نیز به‌گونه‌ای است که ارزیابی و کنترل برای تسهیلات جای ابهام دارد و ازاین‌رو، زنبورداری جزء فعالیت‌های مهم برای حمایت تسهیلاتی که در اختیار دستگاه‌ها قرار داشته، نبوده است.
حیدرپور با اشاره به اینکه در بازار انواع عسل در بازار وجود دارد از کیلویی ۱۰ هزار تومان تا ۲۰۰ هزارتومان، گفت: شرافت زنبورداران با این دامنه قیمتی شدیداً در معرض تهدید است و با توجه به ارزش غذایی بالای این محصول و اینکه قوی‌ترین آنتی‌بیوتیک شناخته‌شده دنیا است، نیازمند حمایت و صیانت شود تا اعتماد جامعه را به دست آورد.
وی با تأکید بر اتصال زنجیره تولید و عرضه به بازار گفت: مناسب‌سازی بسته‌بندی و مشارکت تولیدکننده در این بخش هم کمک به عرضه محصول در بازار داخلی و خارجی خواهد کرد و هم موجب بازگشت ارزش‌افزوده به تولیدکننده خواهد بود؛ ازاین‌رو، نیاز به حمایت و سیاست‌گذاری دولت در این زمینه که کمابیش این اتفاق افتاده است.
حیدرپور با اشاره به اهمیت ایجاد اشتغال برای دولت گفت: هزینه اشتغال زنبورداری در مقایسه با دیگر فعالیت‌ها بسیار پایین‌تر بوده و شغلی است که بسیاری از فارغ‌التحصیلان رشته کشاورزی می‌توانند آن را انجام دهند، اما باید برای توسعه آن تلاش شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان بابیان اینکه نگرش به زنبورداری در فرهنگ‌های مختلف متفاوت است، افزود: به‌طور مثال در عشایر چهارمحال بختیاری زنبورداری به‌شدت نفی می‌شود، اما در کشاورزی به‌عنوان یک فعالیت مکمل برای افزایش تولید محصولات کشاورزی بسیار مؤثر است، به‌گونه‌ای که در پروژه افزایش تولید کلزا فعالیتی که هزینه‌ای هم برای آن در نظر گرفته‌شده، مبنی بر اجاره زنبور برای تقویت گلهای کلزا، تعریف‌شده است.
وی بابیان اینکه زنبورداری برای تقویت گلهای باغبانی بسیار مؤثر است، گفت: متأسفانه باغداران از حضور زنبورداران در اطراف باغات خود شکایت دارند و گمان می‌کنند که موجب کاهش محصول می‌شود اما در کلاس‌های ترویج متوجه می‌شوند که اگر زنبور برای باغات خود اجاره کنند، میزان محصولاتشان به‌شدت بالا می‌رود.
حیدرپور بابیان اینکه پذیرش وجود فعالیت مکملی که به نفع تولیدات محصولات زراعی و باغی بوده هنوز جا نیفتاده است، بر ضرورت تغییر نگرش و پذیرش زنبورداری توسط باغداران با کمک همکاران زراعی و ترویج جهاد تأکید کرد.
حیدرپور ازجمله راهکارهای ایجاد اعتماد در بازار و استفاده از سود فروش آن در بازار برای تولیدکننده را حضور فعال تشکل‌های تولیدکننده عسل در بازار برشمرد و افزود: بسته‌بندی نیز ارزش‌افزوده بسیار بالایی دارد و با افزایش کیفیت بسته‌بندی و بازارپسند و مشارکت تولیدکنندگان در این امر موجب این خواهد شد تا سود حاشیه بازار به تولیدکننده بازگردد.
مدیرکل تعاون مازندران با اشاره به وجود کلنی‌های زیاد زنبورعسل در استان، خام فروشی را از مشکلات فراروی این صنعت اعلام کرد.
کامران اصغری، در دوره آموزشی تخصصی تولید و برداشت ژل رویال در قالب طرح تکاپو، ویژه صنعت زنبورداری مازندران، یکی از دلایل برجسته بودن رسته زنبورداری را وجود ظرفیت‌های بسیار بالقوه و بالفعل در استان برشمرد و افزود: شاید استان مازندران بیش‌ترین تعداد کلنی زنبور را به‌ویژه نسب به استان‌های شمالی هم‌جوار داشته باشد.
وی یکی از علل مشکلات فروش عسل را خام فروشی برشمرد که به فراورده‌های دیگر زنبور همچون ژل رویال و بره‌موم اصلاً توجه نمی‌شود و افزود: خود زنبوردار که می‌داند ژل رویال بسیار مفید است و در حین بازدید از زنبور آن را حتی مصرف می‌کند اما هیچ‌گاه درصدد ترویج آن برنیامده است.
اصغری بابیان اینکه ما بدترین شیوه بسته‌بندی را در تمام محصولات خودداریم و عسل نیز بدین گونه است، هرچند سالی است که با ایجاد بحث صادرات عسل، این امر کمی بهتر شده است، چراکه افراد رغبت به خرید عسلی که بسته‌بندی یا کیفیت نامناسبی دارد، ندارند.
وی با تأکید بر برنامه‌ریزی درست درزمینهٔ هزینه‌ها، خاطرنشان کرد: زنبورداری ازجمله رشته‌هایی است که با عدم برنامه‌ریزی درست، هزینه بسیار بالایی را بر فرد بار خواهد کرد، همچون مهاجرت زنبور و کرایه ماشین، خریدن موم، خریدن شکر برای زمستان سپری زنبور، مقابله با آفاتی مانند کنه که باوجود مقابله سالانه همچنان وجود دارد.
اصغری بابیان اینکه فرهنگ مصرف عسل در کشور ما نهادینه نشده است و باید تفاوت قیمت زیادی میان یک شیشه عسل ویک شیشه مربا وجود داشته باشد، اما متأسفانه ندارد، ازاین‌رو باید، هزینه استحصال عسل را پایین بیاوریم تا صرف اقتصادی داشته باشد تا در بحث فروش هم مشکل نداشته باشیم، هرچند عسل تنها کالایی است که اگر خلوص بالا داشته باشد تا ده سال هم ماندگار است.
رواج عسل های تقلبی در بازار
وی در رابطه با شرایط آب‌وهوایی و زنبورداری گفت: بهترین آمادگی برای زنبور هم وجود داشته باشد، اما هوای بارانی در فصل گل مرکبات موجب می‌شود که زنبوردار نتواند عسلی بگیرد یا زنبور بدی در یک سال دارد اما هوا خوب باشد و افسوس برای زنبوردار می‌ماند و ازاین‌رو همواره در استرس است.
اصغری بابیان اینکه در اکثر بازارها تقلب وجود دارد، گفت: عسل خوب، مشتریان خاص خود را دارد و آزمایشگاه‌ها نیز خلوص عسل را مشخص می‌کند، اما در بازار عسل خالص از ناخالص تشخیص داده می‌شود و ما نگران این امر نیستیم، بلکه بیشتر در این زمینه به فکر افزایش مصرف عسل در کشور و صادرات عسل هستیم تا نگرانی فروش برطرف شود.
به گزارش مهر، استان مازندران به لحاظ تولید عسل رتبه ۶ در کشور دارد که با توجه به وجود عرصه‌هایی مانند کلزا و مرکبات جنگل‌ها و مراتع ییلاقی که بستر مناسبی برای پرورش زنبورعسل فراهم آورده است می‌توان با برنامه‌ریزی‌های مدون این رتبه را کاهش داد.