مازندشورا:خبرگزاری مهر - گروه استان ها: تا یک هفته پیش، اگر سری به بسیاری از کتابخانه‌های عمومی شهر می‌زدی، یافتن میز خالی برای مطالعه کار مشکلی بود، اما امروز، دریغ از حتی یک نفر که در سالن کتابخانه، مشغول مطالعه باشد و همین امر گویای این مطلب است که آن رونق، تنها به خاطر کنکور بوده و مطالعه، تنها مطالعه‌ای درسی بوده است.
با اجازه کتابدار، وارد بخش قفسه کتاب‌ها می‌شوم؛ بخش ادبیات، پررونق‌ترین بخش اکثر کتابخانه‌های عمومی است وشاهکارهای ادبی و رمان‌های فاخر در کنار رمان‌های عامه‌پسند یا همان زرد که ارزش ادبی پایینی دارند، قرار گرفته‌اند و تلخی این طنز، وقتی بیشتر می‌شود که متوجه می‌شوی این رمان‌های زرد است که بیشتر خوانده می‌شوند و برخی از آن‌ها، به خاطر کثرت دست‌به‌دست شدن‌ها و تورق بسیار، حجیم و فربه شده‌اند و نمی‌دانم این نوع از خواندن‌ها تا چه میزان مؤثر است.
از قفسه ادبیات دور می‌شوم؛ اما همه قفسه‌ها مانند این بخش، خوشبخت نیستند و کتاب‌هایی که تعدادشان کم هم نیست را می‌توان یافت که هنوز، یک‌بار هم خوانده‌نشده‌اند و این سرنوشت دردناکی برای کتاب‌هاست! وارد راهرو دیگری می‌شوم، قفسه کتاب‌های تاریخی، کتابدار می‌گوید: این بخش نیز مخاطبانی دارد و بیشتر موردپسند مردان است و در این میان رمان‌های تاریخی نیز موردتوجه‌شان است وزنان بیشتر از بخش‌های ادبی و رمان استقبال می‌کنند.
هادی صادقی بابیان اینکه بیشتر مخاطبان برای حل‌وفصل کنکور، درسی و گاهی کاری می‌آیند و مطالعه عمومی و پایه بسیار کم است، افزود: کتابخوانی و مطالعه عموم بسیار ضعیف بوده و به نظرم ضعیف‌تر هم شده است.
از سالن مطالعه برای مطالعه عمومی استفاده نمی‌شود و بیشتر برای مطالعه درسی از آن استفاده می‌شود و حتی در عرف خودشان، میزها را رزرو هم کرده‌اند
این کتابدار بابیان اینکه بیشتر مخاطبان ما ۱۸ تا ۳۵ سال هستند، گفت: از سالن مطالعه برای مطالعه عمومی استفاده نمی‌شود و بیشتر برای مطالعه درسی از آن استفاده می‌شود و حتی در عرف خودشان، میزها را رزرو هم کرده‌اند و هرکدام در طول دوره، میز مشخصی دارند و بعد از کنکور دیگر آن‌ها را نمی‌بینیم تا کنکور بعدی و افراد دیگری که می‌آیند.
وی در رابطه با نوع کتابخوانی مراجعان گفت: بخش دین، روانشناسی و ادبیات ما مخاطب بیشتر و کتاب‌های رده علوم محض و کلیات کم‌ترین مخاطب را دارند.
صادقی گفت: ما تابع کتاب‌هایی هستیم که از نهاد کتابخانه‌ها می‌آید و به خواست مخاطب نیست، هرچند در چند سال اخیر کتاب‌های جامعی از سوی نهاد فرستاده می‌شود اما رفع کاستی‌هایی که در سال‌های گذشته ایجادشده، نیازمند زمان است.
وی بابیان اینکه مردم رغبتی به مطالعه ندارند و مسئله اقتصادی بیشتر وجه توجیهی دارد، افزود: بسیاری ازنظر مالی در مضیقه هستند اما مرکز کتاب از سبد خریدشان کم نمی‌شود.
در تمام بیش از یک‌ساعتی که در دو کتابخانه شهرستان سوادکوه و در میان قفسه‌های کتاب‌ها پرسه زدم، تنها یک نفر را در سالن مطالعه کتابخانه یافتم و من، شادمان از یافتن یک مخاطب، با او هم‌کلام شدم و بعد از چند پرسش و پاسخ متوجه شدم که او هم برای مطالعه نیامده و تازه به یاد آوردم که در شهرهای کوچکی مانند زیرآب و گل‌سفید که در داخل شهر مکانی برای نشستن و گذراندن ساعات انتظار، به‌ویژه برای بانوان، وجود ندارد، کتابخانه محلی مناسب برای گذراندن وقت است؛ همچون خانم علاءالدینی که برای تمام شدن کلاس فرزندش هر هفته ساعتی به کتابخانه می‌آید و نتیجه این‌یک ساعت نیز گاهی تورق یک مجله از پیشخوان مجلات کتابخانه بوده و هرگز در طی این چند ماه به فکر امانت گرفتن کتاب نیفتاده است.
در حال خروج از کتابخانه عمومی، مردی بالباس خدمات اورژانس که کتابی در دست داشت، وارد کتابخانه شد و من نیز دوباره با او به کتابخانه بازگشتم، با کنجکاوی عنوان کتابش را نگاه می‌کنم و می‌گویم کتاب مثنوی و معنوی بدون تفسیر، کتاب سنگینی است و او هم حرفم را تأیید می‌کند و می‌گوید؛ برای همین پس آورده‌ام تا کتاب دیگری امانت بگیرم و از کتابدار می‌خواهد تا کتابی از نویسنده منتقد اجتماعی دوره قاجار به او بدهد اما نام مؤلف را به خاطر نمی‌آورد.
خود را مهدی زاده و کارمند اورژانس ۱۱۵ معرفی می‌کند و می‌گوید بیشتر کتاب‌های تاریخی، روانشناسی و تربیت فرزندان امانت می‌گیرد و کتاب‌های روانشناسی به‌ویژه در نوع رابطه با فرزندانش تأثیر مثبت داشته است و دیدگاهش را تغییر داده و اکنون بهتر می‌تواند فرزند نوجوان و کودک خردسالش را درک کند و آگاهی بیشتری در رابطه با روند رشد آن‌ها و روحیاتشان دارد.
مهدی زاده می‌افزاید: در زمان فراغت در خانه و همچنین، هنگامی‌که در شیفت کاری است و آماده و منتظر تماس برای امداد، در این فواصل زمانی، کتاب می‌خواند.
مجید سبحانی، رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی شهرستان سوادکوه، بابیان اینکه در سطح شهرستان سه کتابخانه عمومی در هر یک از شهرهای این شهرستان وجود دارد؛ تعداد نسخ مجموع شهرستان را ۵۹ هزار ۶۵۳ نسخه برشمرد و گفت: ۵۴ هزار و ۳۹۷ نسخه کتاب فارسی، ۲۲۶ نسخه کتاب غیرفارسی، ۴ هزار ۹۸۷ نسخه کتاب کودک است.
سبحانی بابیان اینکه سه نوع کتابخانه برای هر شهر تعریف می‌شود؛ آن‌ها را کتابخانه عمومی دولتی، کتابخانه‌های مشارکتی همچون کتابخانه‌های ارشاد، شهرداری و مسجد جامع و کتابخانه‌های مستقل برشمرد و افزود: در حال حاضر، در شهرستان سوادکوه، تنها کتابخانه عمومی داریم.
وضعیت مطالعه در کشور مساعد نیست و مازندران جزء استان‌های رده پایین و در شهرستان‌های محروم همچون سوادکوه این وضعیت بغرنج‌تر است
وی بابیان اینکه وضعیت مطالعه در کشور مساعد نیست و مازندران جزء استان‌های رده پایین و در شهرستان‌های محروم همچون سوادکوه این وضعیت بغرنج‌تر است، تعداد اعضای کتابخانه‌های این شهرستان را ۳ هزار و ۲۶ نفر برشمرد و خاطرنشان شد که این تعداد در مقایسه با جمعیت ۴۰ هزارنفری شهرستان، کمتر از ده درصد است که با برنامه افق ۱۴۰۴ که میزان اعضا باید ۳۵ درصد جمعیت شهرستان باشد، فاصله دارد.
وی میزان امانت کتاب در سال گذشته را از مجموع حدود ۵۹ هزار نسخه در کل شهرستان، تعداد ۸ هزار نسخه برشمرد و افزود: این ۸ هزار به معنای این نیست که ۸ هزار نفر به کتابخانه مراجعه کرده‌اند؛ چراکه بسیاری از افراد سه تا چهار باریک کتاب را تمدید می‌کنند و بیانگر این است که میزان کتاب‌خوان‌ها شرایط مطلوبی ندارد و آمارهای گاهی تا زیر ۵ درصد است.
سبحانی بابیان اینکه کتابخوانی در کل کشور بسیار مظلوم است، افزود: این درحالی‌که کتابخوانی یکی از مؤثرین شیوه برای بهبود شرایط زندگی و جلوگیری از انحرافات و آسیب‌های اجتماعی است.
موضوع زمین برای ساخت کتابخانه مرکزی حل نشده است
سبحانی وجود یک کتابخانه مرکزی در شهرستان را یکی از راهکارهای ترغیب مردم به کتاب برشمرد و افزود: باوجودآنکه همه کشور ملزم به احداث یک کتابخانه مرکزی در شهرستان شدند و اکثر شهرستان‌های مازندران نیز شروع کرده‌اند اما سوادکوه هنوز در مسئله زمین آن مانده است.
رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی شهرستان سوادکوه، بابیان اینکه ترغیب مردم به کتابخوانی یکی از وظایف ماست، دو مشکل اصلی در این زمینه را مسئله مالی و همکاری دیگر دستگاه‌ها برشمرد.
سبحانی بابیان اینکه تبلیغات نیاز به هزینه دارد و کتابخانه عمومی اعتبار دولتی آن‌چنانی ندارد و تنها محل تزریق بودجه، شهرداری‌ها هستند، گفت: رقم‌هایی که شهرداری‌ها بابت بدهی خود به کتابخانه‌ها پرداخت می‌کنند آن‌قدر پایین است که پاسخگوی نیاز ما برای مسائل فرهنگی نیست و حتی ما در هزینه جاری خود نیز با مشکل مواجهیم.
وی بابیان اینکه لازمه بسیاری از طرح‌ها و ایده‌های ما برای ترغیب به کتابخوانی، مشارکت دستگاه‌هاست، افزود: انجام برخی از ایده‌ها نیاز به همکاری چند ارگان دارد و ما در هنگام طرح ایده‌ها با استقبال دستگاه‌ها مواجهیم اما در عمل سازمانی پای طرح‌ها نمی‌ایستد و به محدودیت‌های سازمانی خود اشاره می‌کنند.
سبحانی بابیان اینکه برای ترغیب اعضا نیز مسابقه خلاصه‌نویسی کتاب در نظر گرفته‌ایم، افزود: هرکسی که کتاب به امانت می‌گیرد خلاصه آن را در برگه‌ای مخصوص که ما به وی می‌دهیم یادداشت کند و این کار هم باعث تقویت فن نگارش و کتابت فرد شده و هم اینکه می‌توان از این برگه‌ها به‌عنوان منبع استفاده کرد.
وی با اشاره به اینکه کتاب حتی به‌صورت نمادین باید در معرض دید مردم قرار گیرد، گفت: صرف دیدن و تورق کتاب کم‌کم فرد را به سمت کتابخوانی پیش خواهد برد و ما ازاین‌رو طرح کانکس کتاب و نمایشگاه کتاب سیار را پیشنهاد کرده‌ایم تا کتاب‌ها را به تمام روستاهای شهرستان نیز ببریم.