مازندشورا:خبرگزاری مهر - گروه استانها - حسن قمی نجارده: برای رسیدن به تپه کلار که میراثی ششهزارساله است، تنها کافی است در خیابانهای کلاردشت و یا در امتداد پیادهروها از هر رهگذری که بپرسی تپه کلار کجاست، بعد همراه تلخندی میشنوی «دنبال گنج آمدین؟»
تکرار این جملات آنقدر زیاد است که ناخودآگاه به عمق فاجعهای بزرگ در تپه کلار میاندیشید، در امتداد یک کوچهای خاکی که ورودش تابلوی کوچکی بانام خیابان کلار علم شده، راهت را به تپه کلار مییابید. پشت ویلاهای شیک و مدرن و خشمگین از دیوارهای بتونی و مستحکم، تپهای بزرگ نمایان میشود که در محاصره صدها ویلا، صدای ضجههای ۶ هزارساله باستانی را با گوشهایت میشنوید.
دورتادور تپه با تیرهای کوتاهقد چوبی و یکرشته سیمخاردار محصور کردند که بهراحتی حتی با خودرو هم میتوان به بالای تپه صعود کرد، ورودمان به تپه کلار از سمت شمالی آن میشود اما در سمت غربی، جنوبی و شرقی تپه کلار تا چشم کار میکند ردپای آهنین بولدوزرها و دستگاههای مکانیکی راهسازی دیده میشود.
تپه کلار دیگر آنقدر برای قاچاقچیان باستانی امن شده که نیازی نیست با بیل و بیلچه برای حفاری به سراغش بروند. فرقی نمیکند روز باشد یا شب بهراحتی میتوان بدون هیچ نگرانی و حتی ترس از حضور نگهبان تپههای باستانی کنکاش یا شروع به کندن تپه کنید.
قدمت این تپه به قریب شش هزار و بیش از پنج هزار سال میرسد و آثار مربوط به عصر مفرغ قدیم تا دوران اسلامی در تپه کلار وجود دارد؛
دکتر ابراهیمی باستانشناس و استاد دانشگاه مارلیک نوشهر که به همراه دانشجویان باستانشناسیاش در این محل حضور دارد در گفتگو با مهر میگوید: قدمت این تپه به قریب شش هزار و بیش از پنج هزار سال میرسد و آثار مربوط به عصر مفرغ قدیم تا دوران اسلامی در تپه کلار وجود دارد؛ تعیین حریم این تپه طی دو دهه اخیر توسط دکتر سید مهدی موسوی کوهپر و تیم باستانشناسی ایشان صورت گرفت و گمانهها و لایهنگاری در مرکز و غربی تپه نشان میدهد که بهعنوان یک سکونتگاه تاریخی با معماری کهن بوده و جام زرین کلار یکی از هزار آثار این تپه باستانی و تاریخی است.
وی تأکید میکند: به نظر میرسد با توجه به استمرار استقراری که در تپه کلار کلاردشت مشاهدهشده است در حال حاضر از مسسنگی تا قرون میانی اسلامی آثار وجود دارد، بتوان مدل کوچکی از مراحل شکلگیری و تحول یک فرهنگ را در این منطقه موردمطالعه قرارداد.
این باستانشناس با انتقاد از رها شدن تپه کلار و عدم حفاظت اولیه از این اثر باستانی میگوید: حتی یک حصار معمولی یا پایگاه کوچک هم برای حفاظت از این تپه وجود ندارد و هرسال که با دانشجویان برای بازدید میآییم شاهد آن هستیم که یک قسمت از تپه کلار توسط دستگاههای مکانیکی بلعیده میشود و این میزان تخریب آنقدر وسیع است که بیلهای مکانیکی از قسمت شمالی تا مرکز تپه نیز شعاع تخریبشان بهراحتی دیده میشود و تبدیل به دره و گودالهای عمیق شده است.
دکتر ابراهیمی خاطرنشان میکند: تپه کلار نیازمند آن است بهصورت یک مرکز مطالعات باستانشناسی باید موردحفاظت و کاوش قرار گیرد.
در قسمت غربی تپه کلار قصه پر غصه تخریب دردناکتر و سوزناکتر است؛ گودالهای عمیق توسط نخالههای ساختمانی و لوازم دورریز خانهها پرشده و عمق برخی حفاریها آنقدر زیاد است که انتهای این حفرههای قاچاقچیان باستانی به چشم هم دیده نمیشود!
دکتر سید مهدی موسوی سرپرست هیئت کاوش باستانشناسی تپه کلار میگوید: این تپه باستانی که در دشت وسیع کلاردشت واقع است، یکی از ویژگیهای مهم این محوطه باستانی است که در کمتر محوطهای در کشور میتوان نمونه آن را یافت، تداوم و پیوستگی استقرار انسان در طول قریب به ۶ هزار سال است که در آن زندگی میکردهاند.
وی خاطرنشان میکند: نتایج آزمایشها بر روی نمونههای استخوان و ذغال بهدستآمده از لایههای تحتانی تپه کلار توسط دانشگاه آکسفورد انگلستان، تاریخ آن را به اوایل هزاره چهارم پیش از میلاد مسیح یعنی ۶ هزار سال قبل مربوط میداند و مطالعات این لایهنگاری نشان داده است که سکونت در این محوطه از زمانی که نخستین ساکنان در آن سکنی گزیدهاند بدون انقطاع ادامه داشته است و این امر گواه روشنی بر شرایط مساعد طبیعی این منطقه است.
واگذاری ۲۵ هکتار از حریم تپه کلار به آزادراه تهران – شمال و تردد هزاران دستگاه وسیله نقلیه نفسهای آخر تپه کلار را به شمارش انداخته است
تپه کلار با توجه به سابقه دیرینهای که دارد یکی از نادر تپههای تاریخی است و در ارتفاع بالای ۱۲۰۰ متری از سطح دریای آزاد تبدیل به ذخیرهگاه باستانی شده اما زخمههای حکشده بر پیکره این تپه فقط به حفاریهای قاچاقچیان و سارقان آثار باستانی خلاصه نمیشود بلکه واگذاری ۲۵ هکتار از حریم تپه کلار به آزادراه تهران – شمال و تردد هزاران دستگاه وسیله نقلیه نفسهای آخر تپه کلار را به شمارش انداخته است.
روند تجاوز به این تپه باستانی آنقدر با سرعت پیش میرود که بیشتر شبها کسانی که به دنبال عتیقههای زیرخاکی هستند به این تپه میآیند و هرچه بیشتر زمان میگذرد عرصه براین تپه تنگتر میشود.
حریم تپه کلار که ۲۰۰ متر مشخصشده حالا این روزها آنقدر ساختوسازها به آن نزدیک شده که متأسفانه فاصله این ساختوسازها در بیشتر پیرامونش به کمتر از ۱۰۰ متر هم رسیده و هرلحظه این تپه کلاراست که با بی توجهی مسئولان منطقه، مرگ تدریجی خود را در خواب میبیند.
فرهاد کریمایی عضو جدید شورای پنجم شهر کلاردشت با اشاره به حفظ وحراست از تپه کلار میگوید: تپه کلار هویت تاریخی ما مردم کلاردشت است که در کنار قلههای معروف علمکوه وتخت سلیمان، دشت وکوه جنگل آن را کامل میکند.
وی میگوید: با توجه به موقعیت ویژهای که این شهرستان درزمینهٔ گردشگری دارد، میتوان به نحو احسن از پتانسیل این تپه تاریخی برای جذب گردشگر استفاده کرد، مهمتر اینکه در مجاورت این تپه ارزشمند ۲۵ هکتار زمینی است که از متولیان منابع طبیعی این خواسته راداریم تا با واگذاری این زمین به سازمان میراث فرهنگی، زمینه ایجاد گردشگری در محدوده تپه را فراهم کرد.
غروب از راه میرسد و آفتاب سوزان شهریورماه، خودش را پشت "تپه کلار" فرومیبرد و آرامآرام با زخمی بر دل تپه کلار را پشت سر میگذارم اما بهوضوح میدانم دوباره امشب نیز مثل همهشبها دیگر، پیکر هزارانه کلار در دشنه بیلهای مکانیکی دهها قاچاقچی تمدن و آثار باستانی سرزمین من زخم میخورد. نمیدانم فردا امروز چقدر از تپههای کلار باقی میماند اما این را خوب میدانم هویت کهن این تپه هر روز و هر شب بلعیده میشود و صدای این زخمها و نالههای تپه کلار هنوز در خواب غفلت مسئولین شنیده نمیشود.