مشکلات زیست‌محیطی معضل این‌روزهای مازندران/تعفن زباله یا سوء مدیریت؟

اختصاصی مازندشورا: امروزه در شرایطی زندگی می‌کنیم که در دنیای اطراف ما شهرهای صنعتی درحال ارائه خدمات مطلوب زیست‌محیطی و مدیریت صحیح پسماند هستند اما در مازندران شاهد عملکردی مخالف این جریان هستیم و در این یادداشت به بیان عوامل دخیل در این زمینه می‌پردازیم:

اختصاصی مازندشورا: استان مازندران به دلیل برخورداری از اقلیم مطلوب و بارش های متعدد، و همچنین وجود رودخانه های دائمی و پوشش گیاهی غنی از مهم‌ترین استان های کشور، در بحث محیط زیست به شمار می آید. علاوه بر این مجاورت استان مازندران با دریای خزر بر اهمیت مدیریت شرایط زیست محیطی این استان افزوده است. دی ماه 95 بود که ناصر مهردادی سکان مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست را به حسینعلی ابراهیمی کارنامی سپرد. ابراهیمی سابقه مدیریتی درخشانی در کارنامه داشت اما شرایط چالش برانگیز محیط زیست مازندران، از همان ابتدا کار را باری وی سخت کرد.

دریای خزر دارای 79گونه آبزی دریایی بوده و از نظر استراتژیک نیز شرایط فوق العاده برای کشور ایران و استان مازندران رقم زده است. در برنامه ششم توسعه نگاه ویژه‌ا‌‌ی به جذب گردشگر برای استان مازندران از طریق جاذبه های دریای خزر صورت گرفته است. حال عدم توجه مسئولان مربوط به دریای خزر باعث بروز مشکلات زیست محیطی متعددی شده است. امروز شاهدیم که تنها گونه‌ی پستاندار دریای خزر یعنی فک خزری، در لیست قرمز IUCN  قرار گیرد.

خشک شدن دریاچه عباس آباد، آتش سوزی جنگل های مینکاله و مشکلات مربوط مسئله به زباله و پسماند از دیگر معضلاتی اند که امروز محیط زیست مازندران را تهدید می کند. استان مازندران برای حل مشکلات زیست محیطی به برنامه ای دقیق و طولانی مدت نیاز دارد.

استان مازندران روزانه 3هزار‌تن زباله تولید می کند که تنها بخش کمی از این زباله ها بازیافت می شود. ارگان های مربوطه همچنان طبق سنتی قدیمی و بدون در نظر گرفتن شرایط ویژه‌ی دنیای امروز و اهمیت بازیافت زباله، به دفن زباله ها در ارتفاعات بلند و بعضی مناطق بکر می پردازند. کارخانه کمپوست تنکابن از سال 89 تا به حال هنوز به به مرحله بهربرداری نرسیده است. از دیگر طرح‌های نیمه تمام حوزه محیط زیست می توان به نیروگاه زباله سوز نوشهر اشاره کرد. پایان سال 94 قرار بر بهره‌برداری از این نیروگاه بود اما طبق بد قولی های همیشگیِ مسئولان، بهمن ماه امسال به عنوان تاریخ افتتاح این نیروگاه مشخص شده است.

لازم به ذکر است که طبق برآورد ها هزینه‌ی حمل، دفع و دفن زباله در مرکز استان و سایر شهر ها برابر با هزینه ی سالانه ساخت یک کارخانه کمپوست زباله و استفاده از فناوری های نوین برای بازیافت زباله‌ها است؛ طرح هایی چون طرح تفکیک زباله نیز در حالت خنثی به سر می‌برد و کمکی به حل معضل نداشته است.

مدیریت پسماند زباله مازندران/پروژه های به ثمر ننشسته

استان مازندران سال‌ها است که با معضل زباله و پسماند دست و پنجه نرم می‌کند. کتمان این موضوع توسط برخی دستگاه‌های اجرایی غیر‌قابل توجیه است. مازندران به تنهایی روازانه بالغ بر 3 هزار تن زباله تولید میکند اما سوال اینجاست که وقتی ساز و کاری اصولی برای بازیافت وجود ندارد، سرنوشت این زباله‌ها چه خواهد شد؟

زباله های استان با هزینه‌ی میلیاردی به جنگل، ارتفاعات بلند و کوه‌ها برده شده و دفن می شوند! این کار درست ابتدایی ترین روش برای جمع آوری زباله و پسماند می‌باشد که همواره مخراط زیست محیطی زیادی داشته است.

طبق برآورد، هزینه های حمل، دفن و دفع زباله در مرکز استان و سایر شهرها برابر با هزینه‌ی سالانه‌ی ساخت یک کارخانه کمپوست زباله است. با این وجود پافشاری مسئولین برای استفاده از روش سنتی دفن زباله غیر‌قابل توجیه به نظر می‌رسد. بدون شک استفاده از فناوری‌های نوین و احداث کارخانه‌های بازیافت می تواند تاحدود زیادی به حل معضلات بخش پسماند استان کمک کند. از طرفی دیگر پیگیری‌ها جهت احداث کارخانه کمپوست تاکنون به نتیجه نرسیده است. روند ساخت اولین کارخانه کمپوست استان در شهرستان تنکابن از سال 89 آغاز شده و تا امروز خبری از افتتاح آن در رسانه‌ها منتشر نشده است!!!

 27 فروردین 94 قاسم احمدی لاشکی، نماینده مردم نوشهر و چالوس در مجلس، از بهره‌برداری نیروگاه زباله‌سوز نوشهر تا اوایل دی ماه خبر داد. امروز که نزدیک به دوسال از این وعده می گذرد شاهد بهره برداری از این پروژه نبوده ایم. لازم به ذکر است ربیع فلاح، مرداد ماه سال جاری در بازدید از این نیروگاه‌ ضمن ابراز رضایت از روند پیشرفت پروژه پیش‌بینی کرد که نیروگاه زباله‌سوز نوشهر در ایام دهه‌ی فجر امسال به بهره‌برداری برسد. امیدواریم طبق تساعد در سال 98 شاهد مصاحبه‌ی دیگری از مسئولین نباشیم و در ایام دهه‌ی فجر امسال نیروگاه زباله سوز نوشهر افتتاح شود.

در بیان معضلات مربوط به زباله و پسماند باید به طرح تفکیک زباله نیز اشاره کرد. طرحی که هیچگاه پیشرفتی نداشته و در حالتی خنثی به سر می‌برد. همچنین از دیگر طرح‌های مسئولین مربوط که صرفا برای ارائه به رسانه‌ها و پر‌شدن رزومه طراحی شده اند و قابلیت اجرایی شدن نداشتند، می توان به طرح سفر مدیران و مسئولین استان به کشور‌های خارجی برای یادگیری روش‌های بروز بازیافت اشاره کرد.

مرکز دفن زباله‌ی آمل از هشتم شهریور‌ماه امسال بسته شد. اکنون وضعیت 400 تن زباله نامشخص است. مدیرعامل سازمان پسماند شهر آمل بیان کرده است، زین پس زباله‌ها به شهر‌های دیگر منتقل یا در گوشه و کنار روستا‌ها سوزانده خواهد شد که باعث می‌شود هوای پاک و سالم مازندران در خطر آلودگی قرار گیرد.

زباله آملی‌ها و شهرهای اطراف نیز انباشته شده و شیرابه‌های آن به رودخانه و بسترهای زیرزمینی نفوذ کرده است. مدیرعامل پسماند آمل گفته است که نیاز به یک زمین وقفی برای ساخت مقدمات کارخانه‌ی زباله سوز داریم اما این درخواست با مخالفت مدیرکل اوقاف مازندران همراه بوده است.

استدلال مدیرکل این است که با ارائه‌ی قسمتی از زمین برای دپوی زباله، عملاً باقی زمین برای سرمایه گذاری بلا استفاده خواهد شد. جدا از درصد درست یا غلط بودن این استدلال ، آیا اهدای زمینی که باعث حل تمام مشکلات پسماند 7 شهر و چندین روستا خواهد شد نیاز به همکاری ندارد؟ بی شک این مشکل در بلندمدت می‌تواند ضرر بزرگی به محیط زیست استان و حتی مردم در حال زندگی برساند.

عدم برنامه‌ریزی مناسب، توجه نکردن به ظرفیت های زیست محیطی فوق العاده و مسائلی از این دست باعث صدمات جبران ناپذیری به جغرافیای استان و منابع طبیعی شده است. علاوه بر این بخش زیادی از این صدمات در آینده متوجه هم استانیان خواهد شد. رفع معضلات و حل مشکلات زیست محیطی بخصوص معضل پسماند نیازمند یاری مردم وفای مسئولین به وعده ها است. 

پسماند مازندران زباله مازندران شمال مازندران عدم مدیریت صحیح