مازندشورا: یکی از سیاستهای سازمان میراث فرهنگی ایران به منظور حفاظت از آثار تاریخی، ثبت این آثار در فهرست آثار ملّی بوده و این سیاست ریشه در قانونی در ارتباط با حفظ آثار ملّی دارد که بر اساس مادّه دوّم این قانون، دولت مکلف است از کلیه آثار ملّی ایران که دارای حیثیت تاریخی ، علمی یا صنعتی خاصی می باشند فهرستی ایجاد کند و آثار مکشوفه بعدی را نیز به آن اضافه نماید.
بر اساس قانون ثبت آثار ملّی 1352تعداد زیادی از ابنیه با ارزش کشور در این فهرست قرار گرفت که در برخی موارد دولت اقدام به خریداری این آثار نموده و در بسیاری از موارد نیز با حفظ مالکیت شخصی، در زمینه حفظ اثر با مالک همکاری نموده است.
ثبت آثار و بناهای تاریخی در فهرست آثار ملّی یکی از حرکتهای جدی و مؤثر در حفظ و حراست تپه ها و ابنیه تاریخی به شمار می رود و از آنجا که بناهای ثبت شده در فهرست آثار ملّی متعلق به همه انسانها بوده، حفظ و نگهداری آنها می تواند تأثیر به سزایی در حفظ تاریخ و همچنین توسعه شهرها داشته باشد .
پل چشمه کیله تنکابن واقع در مرکز این شهر یکی از این آثار تاریخی است که در 25 اسفند 1379 با شماره ثبت 3329 به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این پل که بر روی رودخانه دائمی چشمه کیله در فاصله 1 کیلومتری از دریا قرار دارد در سال 1309 توسط مهندسین آلمانی و روسی شرکت اشکودا طراحی و توسط معماران ایرانی به اجرا درآمد و ساخت آن در سال 1311 به پایان رسید.
تردد خودروهای سبک و سنگین از روی این پل ، وقوع سیلاب های سهمگین ، رنگ‌آمیزی نامناسب سنگهای نمای پل ، ایجاد مبلمان و کف سازی در کناره‌های رودخانه با طرح و مصالح نامناسب ، انتقال لوله‌های تاسیسات شهری ، نصب تابلوهای تبلیغاتی در اطراف رودخانه ، ساخت و سازهای نامتناسب پیرامون رودخانه ، تیرهای برق ، عدم رسیدگی اصولی به مشکلات بستر رودخانه در زیر پل ، همگی حکایت ازکم توجهی به ارزشهای این پل تاریخی دارد و سبب شده تا این اثر تاریخی به مرور زمان دچار فرسودگی شود و عدم توجه به بازسازی و مرمت این اثر از سوی متولیان امر ناقوس مرگ این پل را به صدا درآورده است.
درسال‌های اخیر نیز شهرداری تنکابن اقدام به احداث یک زیرگذر در جانب شرقی پل و همچنین ایجاد یک مسیر از زیر دهانه اول درسمت غربی پل برای تردد خودروها کرد که این اتفاق آسیب‌هایی به پل و منظر آن در ضلع غربی و همچنین فضای باز ضلع شرقی وارد کرد.
یک شهروند تنکابنی بر ضرورت حفظ و نگهداری از این پل تاریخی تاکید کرد و گفت : پل چشمه کیله شناسنامه هویتی این شهر است و باید به هر قیمتی که شده از آن مراقبت نمود.
جواد سلیمی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : بسیاری از مسافران وگردشگرانی که به این شهر سفر می کنند با گرفتن عکس و ثبت تصاویر در کنار این پل تاریخی ، خاطرات خوشی را برای خود و خانواده شان رقم می زنند.
وی کوتاهی و سهل انگاری مسئولان در مرمت و بازسازی این پل را غیر قابل قبول دانست و اظهار داشت : برای برخی از مسئولان عادت شده که تا اتفاقی روی ندهد به فکر چاره نمی افتند و متاسفانه دود این بی تدبیری ها به چشم مردمی می رود که آنها را برای مدیریت شهری انتخاب کرده اند.
به گفته این شهروند ، در سال گذشته شاهد تخریب دیوار تاریخی باغ سپهسالار در مرکز شهر بودیم و با وجود اعتراض های صورت گرفته هیچ اتفاق مثبتی صورت نگرفت و خیلی زود به فراموشی سپرده شد.
وی خاطرنشان کرد : اگر برای پل چشمه کیله اتفاقی بیافتد جبران آن بسیار سخت و یا غیر ممکن خواهد بود بنابراین مسئولان باید پیشگیری های لازم را در این زمینه انجام دهند.
یک کارشناس بناهای تاریخی درباره ویژگی های پل چشمه کیله تنکابن گفت : طول این پل در فاصله بین هشت دهانه و در بستر 112 متر و ارتفاع آن از سطح جاده اصلی تقریباً یک و نیم متر و عرض آن نیز 7 متر است.
سیامک حسین زاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : قوس پل از نوع قوس بیضی کند است و در تمام جوانب پل شکل‌های تزیینی از سنگ شبیه گل دیده می شود.
وی این پل را از جنبه معماری و اصول فنی جزء زیباترین و مقاوم ترین پل های کشور در نوع خود دانست و اظهار داشت: استفاده از بتن مسلح در ساخت سازه پل که در آن دوره به تازگی وارد صنعت ساختمان سازی کشور شده بود این امکان را به وجود آورد تا هشت دهانه وسیع با دور سهمی، طولی حدود یکصد متر را پوشش دهند.
این کارشناس خاطرنشان کرد : بدنه‌های پل نیز با سنگهای تراش خورده نماسازی شده‌اند که از شیوه‌های رایج نماسازی در دوره پهلوی اول است.
وی با بیان اینکه این پل دارای شش پایه است که بر روی پی شفته آهکی که در زیر پایه‌ها تا عمق هشت متری بستر رودخانه نفوذ کرده بالا آمده‌اند ، تصریح کرد : عرض اولیه پل در زمان ساخت، شش متر بوده که به دلیل رفت وآمد زیاد در سالهای بعد از احداث پل، دو پیاده‌رو نیز با استفاده از تیرآهن و بتن مسلح و پس از حذف دست‌اندازهای طرفین پل به بدنه‌ها افزوده می‌شود.
به گفته حسین زاده ، هرپایه از سمت ورود آب دارای یک آب بر مثلثی شکل و درسمت خروج آب دارای یک پشت بند با پلان نیم دایره است که این پیش آمدگی‌ها نیز با قطعات بزرگ سنگ تراش خورده ایجاد شده‌اند.
وی یادآور شد : بدنه‌های پل نیز در لبه دورها با سنگهای مستطیل شکل با رنگ روشن که از وسط دور به سمت کناره‌ها طولشان بیشتر می‌شود و در دیواره‌ها نیز با سنگهای تیره رنگ شش ضلعی که طرح یک گره ساده را به وجود آورده‌اند.
یک کارشناس حقوقی به خبرنگار ایرنا گفت : قانون راجع به حفظ آثار ملّی ، قدمت اثر را یک نشانه برای ثبت اثر تعیین کرده بود و تحت تأثیر شرایط سالهای 1309 آثاری را تحت حفاظت و نظارت دولت اعلام نمود که تا پایان دوره زندیه در ایران احداث یا ایجاد شده بودند و بدین ترتیب آثار دوران قاجار و پس از آن را در زمره آثار قابل حفظ به شمار نمی آمد.
مجید دین پرست با بیان اینکه تشخیص وجود شرایط ثبت اثر در فهرست آثار ملّی ، در شورایی متشکل از کارشناسان متخصص انجام می شده است ، افزود : با پیوستن ایران به کنوانسیون حمایت میراث فرهنگی و طبیعی جهان ، قانون ثبت آثار ملّی سال 1352 به وزارت فرهنگ و هنر اجازه داد که علاوه بر آثار مشمول قانون راجع به حفظ آثار ملّی مصوب 1309 آثار غیر منقولی را که از نظر تاریخی یا ملّی واجد اهمیت است در شمار آثار ملّی به ثبت برساند.
وی اظهار داشت : با تصویب این قانون امکان ثبت آثار فرهنگی - تاریخی متعلق به دوره قاجار و حتی دوران معاصر فراهم شد.
به گفته این کارشناس ، اگر چه ثبت بنا در تمامی موارد نتوانسته است ضامن حفظ بنا باشد اما در بسیاری از موارد مالک را ملزم به نگهداری از بنا کرده است.
دین پرست با اشاره به اینکه تلفیق سازمان میراث فرهنگی با سازمان جهانگردی و گردشگری از سال 84 موجب تغییر در نظام بودجه ریزی این سازمان شده است ،تصریح کرد : فقدان مدیریت یکپارچه شهری برای هدایت و نگهداری بافت ها و بناهای تاریخی باعث نبود یک مرجع و بروز چندین متولی برای رسیدگی به مشکلات بافت تاریخی ثبت شده است.
وی برنامه های مدون برای حفاظت و نحوه بهره وری از هر یک از بناهای ثبت شده ، اجرای قوانین و کنترل تغییرات با قاطعیت و تحت نظارت مدیریتی متخصص و متعهد و اتخاذ سیاست های بازدارنده از تخریب اثر و تشویقی و حمایتی را در حفاظت و احیاء آثار ملّی موثر دانست.
رییس اداره میراث فرهنگی ، صنایع دستی وگردشگری شهرستان های تنکابن و عباس آباد در این باره گفت : پل چشمه کیله بیش از نیم قرن قدمت دارد و عمر بالای این اثر تاریخی به ثبت رسیده می تواند نشانه ای از ضعف ساختاری آن باشد.
نادر سحرخیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : تاکنون آسیب جدی مانند ترک خوردن یا نشست کردن در این پل مشاهده نشده اما میراث فرهنگی می بایست جهت مرمت و بازسازی آن اعتباری در نظر می گرفت که متاسفانه به دلیل کمبود منابع مالی این اتفاق تاکنون نیافتاده است.
وی با بیان اینکه پل چشمه کیله از لحاظ فنی قابلیت استفاده ندارد ، اظهار داشت : آخرین اعتباری که برای این پل در نظر گرفته شد مربوط به 8 سال پیش است که برای نور پردازی و روشنایی آن پرداخت شد.
سحر خیز با انتقاد از تردد زیاد خودروها از روی این پل ، خاطرنشان کرد : متاسفانه حجم خودروهای عبوری از روی این پل بسیار بالاست و در هنگام شب نیز شاهد عبور خودروهای سنگین از روی آن هستیم.
به گفته وی ، برای طولانی تر شدن عمر این پل یا باید عبور و مرور خودروها از روی آن ممنوع شود و یا اینکه بار ترافیکی آن را کاهش دهیم و تنها به تاکسی ها و خودروهای امدادی امکان عبور از آن را بدهیم.
رییس سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی وگردشگری شهرستان های تنکابن و عباس آباد تصریح کرد : هم اکنون پل های چالکرود و شیرود که ثبت ملی شده اند نیز به سرنوشت پل چشمه کیله دچار هستند و باید در حفظ و نگهداری از آنها کوشید.
رییس شورای اسلامی شهر تنکابن نیز گفت : اعتقاد داریم که باید تردد خودروها از روی پل چشمه کیله متوقف شود تا علاوه بر سالم ماندن این پل ، زمینه مناسبی برای گردشگری در این شهر فراهم آید اما از آنجا که پل جایگزینی برای هدایت ترافیک درون شهری وجود ندارد ، فعلا نمی توانیم آن را اجرایی نماییم.
علیرضا فلاحتکار به احداث پل چهارم بر روی رودخانه چشمه کیله اشاره کرد و افزود : با احداث این پل مشکل بار ترافیکی مرکز شهر برطرف می شد و می توانستیم خودروها عبوری را به این پل هدایت کنیم اما متاسفانه ساخت این پل به دلایلی متوقف شده است.
وی اظهار داشت : باید بحث بلاتکلیفی احداث پل چهارم بعد از انتخاب شهردار در دستور کار قرار گیرد تا بار دیگر شاهد احداث آن در آینده نزدیک باشیم.
شهرستان 162 هزار نفری تنکابن در غرب مازندران واقع است.
خبرنگار : علیرضا پورعلم**انتشار دهنده: محسن حسن نیا
/1602/7513/1899

اجتماعي

ميراث فرهنگي

پل چشمه كيله

تنكابن