مازندشورا:مدتی است که عکس‌های تأسف‌باری از قطع شمشادها در فضاهای مجازی دست‌به‌دست می‌شود و دراین‌بین درختان فراوانی از بین رفته‌اند و مشکلات فراوانی هم دامن‌گیر مردم، مسئولان و جامعه شده است.
درحالی‌که شاهد زوال جنگل‌ها در کل کشور هستیم و افزایش فضای سبز، توجه به گونه‌های نادر و کمیاب جنگلی و افزایش کاشت درختان به‌منظور جلوگیری از فرسایش خاک و کاهش آلودگی‌ها به دغدغه اصلی برای مردم تبدیل‌شده است، این روزها قطع درختان شمشاد در رستمکلا، موجب نگرانی‌هایی شده است
در چند سال گذشته شهروندان و افرادی که به منطقه و پارک مهربان رود رستمکلا تردد دارند شاهد جاده‌سازی در محوطه جنگلی شدند که خواه‌ناخواه این جاده‌سازی قطع گونه‌های مختلف درختان جنگلی اعم از شمشاد، افرا و غیره را در پی داشته است اما این اتفاق شاید در ابتدا برای آنان نگران‌کننده نبود.
کم‌کم ساخت سرویس‌های بهداشتی، سکو و امکانات رفاهی در این پارک برخی از کوهنوردان و دوستداران طبیعت را به فکر فروبرد که ساخت‌وساز در این منطقه جنگلی با چه مجوزی است؟ البته در این راستا اطلاع‌رسانی دقیقی از این موضوع به رسانه‌ها انجام نشد، شاید افرادی هم که از این موضوع مطلع بودند به دلیل اینکه این طرح از سوی یک‌نهاد دولتی پیگیری می‌شود سکوت اختیار کرده و آن را قانونی قلمداد می‌کردند.
اما پس از مدتی ابتدای آبان ماه امسال (۹۶) به ناگاه قطع گسترده درختان شمشاد ابتدا حدود ۷۰ اصله و سپس حدود ۱۵۰ اصله درخت نادر شمشاد، نظر افراد و دوستداران طبیعت را به خود جلب و موجی از نگرانی را در دل مردم، دوستداران طبیعت و کوهنوردان ایجاد کرد که با پخش تصاویر قطع این درختان در فضای مجازی خواهان رسیدگی مراجع ذی‌صلاح در این بخش شدند.
اولین واکنش در این بخش را علی باقری، رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان بهشهر که خود از رزمندگان و جانبازان جنگ تحمیلی است انجام داد و طی نامه‌ای تخلف را به مراجع ذی‌صلاح اطلاع‌رسانی و پرونده در دستور کار مراجع قضایی و قانونی قرار گرفت.
قطع درختان شمشاد رستمکلا در بحران زوال جنگل‌ها
بر اساس آنچه در بررسی‌های مختلف حاصل شد؛ اطلاعات اولیه در مورد قلع‌وقمع حدود ۲۰۰ اصله درخت شمشاد در رستمکلای بهشهر، از یک تسویه‌حساب شخصی حکایت داشت.
با بررسی‌ها، تحقیقات و گفتگوهای انجام‌شده این نتیجه حادث می‌شود که در برخی موارد فرهنگ‌سازی نشدن مناسب از منابع طبیعی، نبودن اهرم فشار و نظارت کافی بر منابع طبیعی و سهل‌انگاری‌ها در طول زمان موجب شده است که گونه‌های مختلف درختان شما و مازندران دستخوش قلع‌وقمع و یا قاچاق شود.
اشکال کار کجاست؟ آیا با توجه به تأکیدات مختلف اداره منابع طبیعی مبنی بر نظارت، دقت کافی بر این امر نشده است؟ تعداد قرق بانان کم است؟ دست‌هایی پشت پرده است؟ واقعاً" سهل‌انگاری شده است؟ شناخت کافی از گونه درختی نبوده است؟ و یا تسویه‌حساب‌های شخصی موجب از بین رفتن حدود ۲۰۰ اصله درخت جنگلی نادر شمشاد در مهربان رود رستمکلا شده است.
این گزارش ضمن بررسی ابعاد مختلف این اتفاق نگران‌کننده در منطقه؛ قطع درختان شمشاد رستمکلا را ازنظر کارشناسی موردبررسی قرار می‌دهد.
همچنان که می‌دانیم وجود جنگل و درخت درصحنه طبیعت وزندگی انسان، باعث زیبایی، شادی، سبزی، آسایش، رفاه، صفا، پاکی و طراوت می‌شود اما در برخی از موارد دست‌اندازی‌هایی در طبیعت موجب شده است که قاچاق چوب، آتش‌سوزی‌ها و دست‌کاری در طبیعت مانع از استفاده درست از این‌همه مواهب الهی انجام شود.
بارها و بارها در مورد ضرورت وجود درختان برای ما از کودکی تاکنون سخنان مختلف بیان‌شده است و از درخت به‌عنوان دوام حیات انسان و سلامت چرخه طبیعت نام‌برده است که کاهش درختان و تخریب و نابودی جنگل‌ها در زندگی مدرن و ماشینی امروز، موجب انقراض نسل انسان و حیوان خواهد شد.
* تجمع‌های اعتراضی دوستداران طبیعت و سوگواری برای شمشادهای قطع‌شده
دراین‌بین تجمع‌های اعتراضی که باهدف توجه به منابع طبیعی و محکومیت قطع درختان انجام شد؛ افراد به سوگواری برای درختان قطع‌شده شمشاد و تسلیت به زندگی آیندگان پرداخته و تشکل‌های مختلف منابع طبیعی، دوستداران طبیعت و محیط‌زیست در محکومیت قتل‌عام درختان شمشاد در جنگل مهربان رود رستمکلا اعتراض کرده و خواهان برخورد قانونی با مسبب یا مسببان امر انجام شدند.
بر اساس آنچه از مسئولان و مردم در رابطه با قطع درختان شمشاد در رستمکلا به‌دست‌آمده است، بیانگر ایجاد و ساخت چند آلاچیق رفاهی برای مردم توسط شهرداری شهر رستمکلا بوده است که موجب شد تا برای ساخت این آلاچیق‌ها و برای ایجاد رفاه مردم، تعداد زیادی از گونه‌های نادر شمشاد قطع شود.
شمشادهایی که بر اساس اظهارنظر شهردار رستمکلا از درختان خشکیده و سرشکسته بوده است و ازنظر مردم و فعالان زیست‌محیطی این درختان زنده و دارای قدمت فراوان بود و ارزش ماندگار طبیعی برای جامعه به شمار می‌رفته است.
* قطع درختان شمشاد به‌منظور افزایش امکانات گردشگری برای شهروندان
شهردار نکا در خصوص چرایی قطع درختان شمشاد در مهربان رود رستمکلا گفت: قطع درختان شمشاد در منطقه که عمدتاً" درختان خشک و سرشکسته بودند، نه از روی عمد بلکه تنها برای افزایش امکانات در منطقه و ایجاد فضایی برای تفرج شهروندان بوده است.
علی برهانی افزود: با توجه به اینکه در سال‌های گذشته در این منطقه ساخت‌وسازهایی برای توسعه فضای تفریحی و گردشگری انجام‌شده بود بر آن شدیم تا در بخش دیگری از این منطقه که در اختیار شهرداری بوده است اقدام به ساخت آلاچیق برای شهروندان و مسافران شود.
وی ادامه داد: قطع درختان بااطلاع از اینکه این درختان خشک و سرشکسته هستند انجام‌شده است و پرونده توسط منابع طبیعی تشکیل و جریمه در نظر گرفته‌شده به ما اعلام‌شده است و پرونده همچنان در دست انجام در مراجع قانونی است.
* توجه به آموزش و افزایش دامنه شناخت مردم از عرصه‌های منابع طبیعی
به گفته یکی از دوستداران طبیعت مازندران، شدت تخریب عرصه‌های منابع طبیعی و جنگلی مازندران در دهه‌های اخیر شدت گرفته است که عوامل مختلفی اعم از بالا رفتن درجه حرارت هوا، کمبود بارندگی و نزولات آسمانی و افزایش ماههای خشک‌سال در افزایش این تخریب اثرگذار بوده است و همچنین دخالت‌های انسانی شدت بیشتری به این روند تخریب داده است.
مرتضی سیدی، با اشاره به آتش‌سوزی‌ها مختلف و متعدد در منابع طبیعی گفت: متأسفانه عامل انسانی مهم‌ترین عامل در این آتش‌سوزی‌ها است که هم پای تخریب جنگل در حال حرکت به سمت جلو است.
وی ادامه داد: باید با فرهنگ‌سازی مناسب، دامنه شناخت مردم از عرصه‌های طبیعی را افزایش دهیم تا افراد با شناخت از گونه‌های مختلف برای حفظ آن اقدام کنند.
* فقر و جهل مهم‌ترین علل تخریب منابع طبیعی
یکی دیگر از فعالان منابع طبیعی و محیط‌زیست گفت: همچنان که همه ما می‌دانیم بیش از ۹۰ درصد تخریب در جنگل‌ها و آتش‌سوزی‌ها در منابع طبیعی ناشی از دخالت انسانی است که در برخی از موارد از روی جهل و نادانی و در موارد بسیار محدودی عمداً" موجب تخریب در منابع طبیعی و محیط‌زیست می‌شوند.
حسن علیجانی با تأکید بر فرهنگ‌سازی در حفاظت از منابع طبیعی یادآور شد: توجه به آموزش از مسائل مهمی است که در برخی از موارد به فراموشی سپرده‌شده است که اگر در این بخش فعالیت بیشتری انجام شود کمتر شاهد چنین فاجعه‌ای در طبیعت هستیم.
وی ضمن تأکید بر برخورد قانونی با متخلفان در قطع درختان شمشاد جنگل مهربان رود رستمکلا افزود: درحالی‌که روستاییان ما در مناطق بالادست و هزارجریب حتی اجازه استفاده از هیزم جنگلی برای گرم کردن منازل خود را ندارند و از آن محروم هستند؛ مشاهده چنین قلع‌وقمع درختان دل انسان را آزرده می‌کند که باید بر اساس قانون برخورد شود.
قاسم‌زاده از دیگر شهروندان و هم استانی‌ها دردمند و فعال زیست‌محیطی هم در این رابطه و قطع درختان شمشاد معتقد است: قطع این درختان و گونه‌های نادر حفاظت و حمایت‌شده بسیار تأسف‌بار و دردناک است و اینکه چه کسانی اجازه چنین کاری را به این افراد دادند، باید بررسی و مطابق قانون با آنان برخورد شود.
وی اظهار کرد: در سال‌های اخیر شاهد کاهش سطح جنگل‌های شمال هستیم که بر اساس قانون صیانت از جنگل باید در این راستا ورود قانونی و متناسب با خلاف انجام شود و تمام افراد و مسببینی که دخالت در این امر داشته‌اند مجازات شوند.
قاسم‌زاده افزود: اگر مجوزی از شورای شهر و اداره منابع طبیعی به‌طور تلویحی گرفته‌شده است هم بایستی بر اساس قانون با آنان برخورد شود.
وی ادامه داد: تخلف انجام‌شده و قطع حدود ۲۰۰ اصله درخت شمشاد کاملاً" تخلف آشکار و آگاهانه است و مگر همین مسئول اجازه قطع حتی یک اصله درخت را در حوزه شهری به شهروندان می‌دهد؟ براین اعتقادم که باید تمام متولیان دخیل در این امر از طریق دادستان به‌عنوان دبیر حفظ حقوق بیت‌المال بازخواست شوند.
این فعال زیست‌محیطی گفت: نقش منابع طبیعی هم در فرایند قطع این درختان باید مشخص شود و با بررسی دقیق اسناد، مدارک و پرونده‌ها موضوع علاوه بر دادستانی و دادگستری بهشهر از طریق بازرسی استان هم پیگیری شود چراکه حقوق بیت‌المال تضییع‌شده است و انجام این‌گونه اعمال، موجب افزایش خلاف و. تخطی توسط افراد خلاف‌کار و قاچاقچیان منابع طبیعی و زیست‌محیطی می‌شود.
* پرونده قطع شمشادها، با حساسیت بالای مقامات قضایی در حال پیگیری است
گفتگو با رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری بهشهر در این مصاحبه میسر نشد اما وی در گفت‌وگوهای متعدد با رسانه‌های مختلف، قطع درختان را توسط عوامل یکی از دستگاه‌های اجرایی شهرستان باهدف توسعه فضای گردشگری، ایجاد پارک جنگلی و احداث آلاچیق عنوان کرد که بدون مجوز اداره منابع طبیعی شهرستان بهشهر و به‌صورت غیرقانونی بوده و قلع‌وقمع شده است.
علی باقری گفت: متخلفین این تخلف و قطع درختان شمشاد در رستمکلا در همان زمان اولیه گزارش شناسایی شدند و صورت‌جلسه تخلف انجام‌شده تنظیم و تحویل مراجع قضایی شد و اکنون هم پرونده با حساسیت بالای مقامات قضایی در حال پیگیری است.
به گزارش مهر، شمشاد یکی از محکم‌ترین، نادرترین و کمیاب‌ترین درختان جهان است که به دلیل سبز بودن دائمی خود، دارای ارزش بالایی در بین مردم است و از گذشته‌های به‌عنوان نماد حیات، سبزی وزندگی در بین مردم شناخته‌شده است و در برخی از کتب آورده شده است که نوروز خوانان هنگام نوروز خوانی در روزهای منتهی به نوروز، شمشاد را به‌عنوان نماد سرسبزی بر دستان خود داشتند و نوروز خوانی می‌کردند.
مردم مؤثرترین و مهم‌ترین نقش را در حفاظت از جنگل‌ها و مراتع بر عهده‌دارند و باید در این بخش با استفاده از توان مردمی در فرهنگ‌سازی حفاظت از منابع طبیعی و محیط‌زیست تلاش شود. قطع درختان شمشاد این‌گونه نادر و حفاظت‌شده در رستمکلا بهشهر در شرق مازندران، با هر دلیلی اعم از داشتن مجوز قطع یا نداشتن مجوز، اکنون به یک مطالبه جدی از سوی مردم و مسئولان تبدیل‌شده است و انتظار است تا علاج واقعه شود تا شاهد خسارت‌های جبران‌ناپذیر دیگری نباشیم.
درختان یکی از مهم‌ترین ارکان سلامت محیط‌زیست به شمار می‌روند که لزوم فرهنگ‌سازی مناسب برای حفظ درخت به‌عنوان سمبل محیط‌زیست در جامعه و توجه دستگاه‌های فرهنگی به تولیدات فرهنگی متناسب با منابع طبیعی و محیط‌زیست بیش‌ازپیش در این عرصه احساس می‌شود.