مازندشورا: نشاط و اعتماد در هر جامعه ای لازمه تداوم و قوام آن است و انتخابات یکی از مظاهر ایجاد نشاط اجتماعی و معبری برای ایجاد نزدیکی مردم و حکومت و ایجاد اعتماد بین آنها است .
انتخابات به عنوان یکی از جلوه های توسعه سیاسی در هر جامعه با شرکت دادن مردم در فرآیند اداره کشور ، می تواند در نشاط اجتماعی و ایجاد فضای اعتماد و امید ، چه در بستر سیاسی و چه در تعاملات روزانه تاثیر گذار باشد .
مشارکت مردم در لایه لایه تعاملات درونی و بیرونی جامعه در بستر سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی ، احساس نزدیکی مردم به حکومت و درنتیجه نشاط و اعتماد در هر جامعه را رقم خواهد زد .
اما نشاط و اعتماد اجتماعی مساله ای بسیار حساس و ظریف است و تاثیر منفی آن می تواند بسیار زیان بار باشد چراکه برای جامعه ای که از اعتماد و امید بالایی برخوردار نباشد این مساله می تواند در پیشرفت و توسعه کشور از نظر کمی و کیفی تاثیر منفی داشته باشد .
با توجه به در پیش بودن دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و پنجمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا و تحلیل ارتباط میان نشاط و اعتماد اجتماعی با انتخابات ، میزگردی با 2 جامعه شناس مازندرانی در خبرگزاری جمهوری اسلامی مرکز ساری برگزار شد .
این 2 جامعه شناس معتقدند که رعایت اخلاق و ایجاد محیطی شفاف در فرآیند انتخابات در میان نامزدها ، احزاب و جریان های سیاسی ، می تواند در نشاط اجتماعی و ایجاد اعتماد بیشتر میان انتخاب کنندگان و انتخاب شوندگان موثر باشد .
حسین برزگر استاد جامعه شناسی دانشگاه پیام نور ساری گفت : انتخابات یکی از چهره های بارز و عینی مشارکت اجتماعی در عرصه تعیین سرنوشت و نماد مردم سالاری است و از شاخص های توسعه یافتگی سیاسی و اجتماعی محسوب می شود .
وی افزود : انتخابات در این مفهوم در افزایش همبستگی اجتماعی شهروندان و ایجاد اعتماد میان مردم و نظام سیاسی تاثیر بسیاری خواهد داشت .
این استاد دانشگاه اظهار داشت : تاثیر انتخابات بر شور و نشاط اجتماعی را باید در عملکرد برگزار کنندگان و کنشگران عرصه انتخابات یعنی ، نامزدها ، مردم ، احزاب و جریان های سیاسی و اجتماعی جست و جو کرد.
برزگر معتقد است : انتخابات یک فصل گزینش گری ، مطالبه گری و مشارکت جویی و آگاهی بخشی است که در همه ی این فرآیند ها 2 اصل مهم یعنی ، اخلاق سیاسی و نشاط اجتماعی باید سرلوحه کار همه نامزدها ، گروها و جریانها و حتی مردم به عنوان آخرین گزینشگر قرار گیرد .
** نقش دولت و جریانهای سیاسی در ایجاد نشاط اجتماعی در انتخابات
این استاد جامعه شناسی دانشگاه گفت : با توجه به اینکه خواستگاه دولت ها متفاوت است ، در نبود احزاب سیاسی ، این جریان ها و جبهه های سیاسی هستند که با استفاده از اعتماد مردم به خود ، دولت ها را در یک کشور مستقر می سازند .
برزگر ادامه داد : حضور نامزدها از طرف احزاب و یا حمایت احزاب از نامزدهای خارج از حزب خود ، تمایز خاصی را در دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایجاد کرد .
وی گفت : اینجاست که دولت به عنوان برگزار کننده انتخابات ، همراه با احزاب و جریان ها برای پرشور کردن انتخابات ، برای اشتیاق ، امید و هیجان مثبت در انتخابات نقش مهمی را بر عهده دارد .
به اعتقاد این استاد دانشگاه ، دولت باید زمینه ساز نشاط اجتماعی باشد که خوشبختانه دولت یازدهم در زمینه ایجاد بستر های مشارکت و نشاط اجتماعی نقش تسهیل گر داشته است .
برزگر اظهار داشت : دولت یازدهم تاکنون در ایجاد فضای امن میان طیف های مختلف جامعه برای ارائه نقطه نظر و دیدگاه های خود ، موفق عمل کرده است .
**نقش نامزدها در ایجاد نشاط اجتماعی
برزگر گفت : در کنار دولت ، نامزدهای تصدی کرسی ریاست جمهوری باید برنامه های معین و مدون متناسب با واقعیت کشور برای آگاهی بخشی به مردم در گزینش بهترین نامزد در انتخابات ، ارائه دهند .
علاوه بر این عملکرد رسانه ها و شبکه های اجتماعی ، گروه ها و جریانهای مختلف می تواند با فراهم آوردن فضا و محیطی مثبت برای تعامل و نقد بررسی نامزدها ، موجب نشاط و ایجاد احساس اعتماد در انتخابات شوند .
وی بیان داشت : نامزدها بدانند که همه امور در دست دولت نیست و دولت در کنار اختیارات خود ، مجری قوانین و سیاست هایی است که نظام جمهوری اسلامی و مجلس شورای اسلامی تایید و تصویب می کنند و نباید شعار و وعده ای داده شود که نتوان آن را عملی کرد .
استاد دانشگاه پیام نور ساری گفت : کنش و تعامل نامزدها با یکدیگر ، شیوه رقابت آنها ، وعده هایی که به مردم ارائه می دهند و عملکرد آنها پس از تصدی ، در ایجاد یا افزایش اعتماد و نشاط در جامعه بسیار موثر خواهد بود .
به اعتقاد برزگر اگر نامزدها به عنوان نمایندگان جریان ها و مردم در بزنگاهی مانند انتخابات ، نتوانند در جامعه اعتماد سازی و نشاط ایجاد کنند ، تعاملات اجتماعی به سمت بی تفاوتی خواهد رفت .
**تاثیر شیوه مناظره و گفت و گوها در دوره انتخابات بر نشاط جامعه :
برزگر با بیان اینکه امروز مردم هشیار تر از هر زمان دیگر هستند ، گفت : مردم گفتار و افکار ها را رصد می کنند و اگر این رفتار ها خارج از احساسات باشد منجر به اعتماد آفرینی و امید و نشاط در جامعه می شود و اگر خلاف آن باشد ، امید از جامعه رخت بر می بندد و باز گرداندن آن سخت خواهد بود .
وی افزود : متاسفانه استفاده از شیوه های سلبی به جای روش های اثباتی نامزدها و جریان های سیاسی و حتی مردم ، باعث پس زدگی مردم و کوتاه شدن جامعه می شود .
این استاد دانشگاه گفت : شفافیت و آگاهی بخشی و آشکار سازی می تواند بهترین روش برای ایجاد اعتماد در مردم باشد ، اما نباید شفافیت را با زیر و رو کردن زندگی خصوصی افراد و نامزدها اشتباه گرفت ، بلکه به معنای ارائه برنامه های شفاف و کارشناسایی شده که مردم بتوانند به آن اعتماد کرده و دست به انتخاب بزنند .
برزگر گفت : نفی یک نامزد شاید بتواند در کوتاه مدت آرایی را جلب کند و موقعیت ایجاد کند ، در حالی که در بلند مدت باعث پس زدگی جامعه و باعث استتار سیاسی و پنهان شدن مردم از صحنه کنش و مشارکت سیاسی خواهد شد .
این استاد دانشگاه تاکید کرد : شفاف سازی به این معنا نیست که در یک فضای سلبی به دنبال احساس پروری و وارد کردن هیجان کاذب به انتخابات باشیم ، بلکه به معنای راست گویی و راست کرداری است ، تا مردم بتوانند بر اساس آن دست به گزینش بزنند .
وی نقد پذیری و انتقاد را یکی از جلوه های نشاط اجتماعی در هر جامعه چه درسطح کلان و چه در سطح جاری جامعه دانست و گفت : نقد و نقادی باید بر اساس دانسته ها و اطلاعات دقیق باشد و نباید در فضای رسانه ای با توسل به آمارها و ارقام ناصحیح باعث دلسردی مردم شده و امید و اشتیاق آنها را نابود کرد .
وی در پایان گفت : جامعه امروز ایران که در حال طی کردن مسیر گذار است ، نیاز به شادابی و شفافیت دارد که در غیر این صورت آسیب های جبران ناپذیری به بدنه جامعه وارد می شود که ترمیم آن بسیار هزینه بر و زمان بر خواهد بود .
جواد جمالی دانشجوی دکترای جامعه شناسی سیاسی درباره تاثیر انتخابات بر نشاط اجتماعی در این میزگرد گفت : انتخابات یکی از مهم ترین وجه توسعه سیاسی است که فرد در هر جامعه با مشارکت یا عدم مشارکت ، جایگاه ، امید ، اعتماد و تعامل با ساختار سیاسی را به نمایش می گذارد .
وی افزود : انتخابات به معنای گذار از سیاست گذاری انقلابی به یک کنش انتخاباتی است که مردم در آن از کنش های سیاسی پر هزینه مانند انقلاب پرهیز کرده و از طریق صندوق آرا که کم هزینه است ، در فرآیند حکومت مشارکت می کنند .
**تاثیر اخلاق در انتخابات بر نشاط اجتماعی
این کارشناس ارشد جامعه شناسی سیاسی دانشگاه علامه گفت : در جامعه ایران که افکار ، اعتقادات و رفتار دینی و اسلامی عنصر اصلی تعاملات فردی و اجتماعی است ، اخلاق مهم ترین رکن آن محسوب می شود .
به اعتقاد وی اخلاق به خصوص اخلاق انتخاباتی ، یک مسئله دو طرفه است که در آن هم انتخاب کنندگان و هم انتخاب شوندگان در رفتار و گفتار خود باید آن را لحاظ نمایند .
جمالی افزود : برای ایجاد نشاط اجتماعی و امید بخشی به جامعه از دریچه انتخابات ، باید مسئله اخلاق به درستی رعایت شود و انتخاب شوندگان ، احزاب و جریان های سیاسی نباید اخلاق را فدای شوق های کاذب کنند و یا اصل اخلاق را در کلام و رفتار خود زیر پای بگذارند .
این درس آموخته علم سیاست معتقد بود : بی اخلاقی میان نامزدهای انتخاباتی یا جریان های سیاسی شاید در کوتاه مدت هیجان انگیز باشد اما در بلند مدت دلزدگی و دلسردی مردم را نسبت به نامزدها و جریان های سیاسی و یا حتی خود انتخابات در پی خواهد داشت .
**گفتمان سازی اخلاق
جمالی اظهار داشت : نوع کنش اجتماعی که نامزد های انتخاباتی دارند ، منوط به دوره انتخابات نخواهد بود و تاثیرات این کنش ها بعد از انتخابات در جامعه رسوخ و رسوب خواهد کرد .
به اعتقاد وی : رفتار برندگان و بازندگان انتخابات بسیار موثر بر رفتار جامعه به عنوان یک الگو خواهد بود و از یک حوزه اجتماعی به حوزه های دیگر تسریع می یابد .
دانشجوی دکتری جامعه شناسی سیاسی گفت : رعایت اخلاق در انتخابات برای هر طرف می تواند زمینه شکل گیری یک گفتمان را فراهم سازد و نامزدها از فردای بعد از انتخابات میتواند به پرورش این گفتمان بپردازند .
جمالی افزود : گفتمانی که در فرآیند انتخابات بوجود می آید ، به زمان و مکان محدود نخواهد شد و مهم است که سازندگان آن در مثبت و یا منفی بودن آن بسیار دقت کنند .
وی همچنین گفت : خطرناک ترین نوع خشونت ، خشونت گفتمانی است که مربوط به حوزه اخلاق می شود که این خشونت تاثیر خود را نه تنها به یک دوره انتخاباتی بلکه به انتخابات دیگر سرایت می دهد .
** تاثیر اعتماد سازی بر نشاط اجتماعی
جمالی اظهار داشت : اعتماد سازی هم مانند اخلاق یک مقوله دو طرفه است و اگر میان طرفین ساری و جاری باشد منجر به نزدیک تر شدن جامعه و نشاط و امید را به همراه خواهد داشت .
وی افزود : اگر در جامعه میان حکومت کنندگان و مردم اعتماد جایگاه مناسبی داشته باشد ، آن جامعه از تعامل و مشارکت و هم پوشانی خوبی بر خوردار خواهد بود و زمینه توسعه در همه ابعاد را فراهم می آورد .
این کارشناس علوم سیاسی معتقد بود : نا امیدی و بی تفاوتی و سردی مردم جامعه در انتخابات نشان دهنده بی اعتمادی و دلسردی آنها به نامزدها است .
جمالی گفت : نامزدهایی که در انتخابات شعارها و یا وعده های خارج از اختیارات خود یا حتی نشدنی ارائه می کنند ، باعث بی اعتنایی ، بی اعتمادی و دلسردی مردم می شوند .
وی به چالشی نبودن و مدیریت نشدن وعده ها و شعار های انتخاباتی نامزدها انتقاد کرد و گفت : نامزدها در فرآیند انتخابات وعده هایی در قالب برنامه و یا شعار ارائه می کنند که متناسب با شرایط و ظرفیت های کشور نیست .
جمالی افزود : متاسفانه تبعات این شعارها برای مردم ، نخبگان و دانشجویان می ماند و نامزدها پس از تصدی پست ریاست جمهوری و یا هر انتخابات دیگر ، این وعده ها را بر باد فراموشی می سپارند .
وی ادامه داد: یکی از تبعات این وعده ها ، عدم اطمینان و اعتماد به نامزدها است که مردم می پندارند که تاثیری در فضای زندگی آنها نداشته اند و بی نشاطی و بی تمایلی مردم را در پی خواهد داشت .
وی با بیان اینکه از دیدگاه دینی تمام شرکت کنندگان در انتخابات برنده خواهند بود ، گفت : اما از نظر سیاسی یک نفر برنده است و این نیز از اراده عمومی است و نامزدها پس از انتخابات نباید رفتاری بروز دهند که شایسته نظام مردم سالار نباشد.
دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران با حضور 6 نامزد 29 اردیبهشت ماه جاری برگزار می شود.
خبرنگار : رضا غلامی ** انتشار دهنده : سید محسن حسن نیا
7335/1899