از قصه‌گویی پیرمردان تا لال‌بازی جوانان در شب باستانی

مازندشورا: مازندران از دیر باز تا کنون آداب و رسوم زیبایی را به خود دیده‌است. یکی از رسومات باستانی، تیرماه سیزده‌شو است که مصادف با دوازده آبان می‌باشد. شبی که اعضای خانواده به دور هم جمع می‌شوند و این شب پاییزی را با آداب مخصوصش سپری می‌کنند.

مازندشورا:به گزارش خبرگزاری فارس از شهرستان ساری، جشن تیرگان جشنی باستانی است که در تاریخ پیش از اسلام در ایران وجود داشته‌است، این جشن در زبان محلی مازندرانی به جشن «تیرماه سیزده‌شو» معروف است و در مناطقی از مازندران و گیلان همچون گذشته نیز هر ساله در شب سیزدهم تیرماه تبری مصادف با دوازدهم آبان برگزار می‌شود.

درباره تاریخچه پیدایش این جشن باستانی، داستان‌های مختلفی وجود دارد، برخی از مردم معتقدند که تیرگان، شب تولد حضرت علی(ع) است و به این دلیل در این شب، خانواده‌ها به گرد هم جمع می‌شوند تا یاد این شب را زنده نگه‌دارند.

اما برخی دیگر بر این باورند که پیروزی کاوه آهنگر بر ضحاک و جشن مهرگان مبنایی برای برگزاری این جشن بوده‌است، برخی معتقدند که جشن تیرگان سالروز مشخص‌شدن مرز ایران است توسط تیری که آرش کمان‌گیر آن را در آسمان، رها کرده‌است.

در هر صورت این جشن باستانی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانیان و مردم استان مازندران است که هنوز هم در گوشه و کنار این دیار سرسبز در اواسط آبان ماه برگزار می‌شود.

در این شب اعضای خانواده‌ها گرد هم جمع می‌شوند و شب پاییزی را با خوردن تنقلات، میوه و خوراکی‌های مخصوص این شب می‌گذرانند.

کدبانوهای مازندرانی در این شب، سفره مهمانی را با کاچی، شیرینی، کماج، بهاردونه و ... رنگین می‌کنند و صفای دیگری به گرمای این میهمانی می‌بخشند.

افراد فامیل، کوچک و بزرگ به دور بزرگان جمع می‌شوند و به داستان‌های کهنی که از گذشتگان به یادگار مانده‌است، گوش می‌سپارند.

داستان‌هایی که از روزگاران گذشته تا کنون در این میهمانی پاییزی همراه خانواده‌ها بوده‌ است و کودکان را از شیطنت‌های کودکانه آرام به پای صحبت این ریش‌سفیدان فامیل می‌کشاند، داستان‌هایی که گاه از عشق‌های افسانه‌ای می‌گوید و گاه از خوی پهلوانی یکی از پهلوانان کهن.

علاوه بر آن، در این شب، جوانان به همراه کودکان به درب خانه‌ها می‌روند و با سر و صدا و کوبیدن به درخانه‌ها و لال بازی، شعر« لال بیَمو، لال بیَمو، پارسال و پیرار بیَمو، چِل بَزن دیگه بَزن، لال اِنه لالک اِنه، سالو ماه ارزون بوه، لال مار رِسوا نَو، لال اِنه لالک اِنه، پار بورده امسال اِنه» را می‌خوانند تا صاحب منزل به آن‌ها پول، میوه و یا شیرینی دهد.

در این شب، فردی با لباس مبدل و چهره سیاه شده که دستمالی به سر بسته‌ است، همراه با چند نفر وارد خانه‌ها می‌شود و با چوبی که به دست دارد ضربه‌ای به اهالی می‌زند که به این شخص لال‌مار، لال و یا لال‌شیش می‌گویند.

اهالی مازندران آمدن لال به خانه خود را خوش‌یمن می‌دانند و معتقدند که هر کس از لال، چوب بخورد تا سال دیگر مریض نمی‌شود.

این مراسم پس از برداشت محصول کشاورزی کشاورزان انجام می‌شود و نوعی قدردانی از نعمت‌های پروردگار است، به‌همین‌دلیل بسیاری از اهالی مازندران بر این باورند که برگزاری مراسم سیزده‌شو موجب می‌شود که تا سال آینده محصولات کشاورزی از خشک‌سالی در امان بمانند.

اهالی مازندران از فرهنگ و تمدنی دیرینه برخوردار هستند و رسوماتی این‌چنین از گذشتگانی دور برای‌شان به یادگار مانده‌است، با وجود کم‌رنگ شدن برخی از این آداب و رسوم اما هنوز هم در بسیاری از نقاط این استان شاهد اجرای این رسم‌های زیبای دیرینه هستیم.

رسم‌هایی که رنگ و بوی خلوص و صفای مردم این دیار را می‌دهد و ریشه در قدمت اهالی این منطقه دارد.

در بسیاری از روستاهای استان، جوانان نیز از برگزاری این مراسمات استقبال می‌کنند و در کنار بزرگان، فضای روستا را برای برپایی این مراسمات مهیا می‌کنند.

اقدامی که گامی مثبت تلقی می‌شود تا گذشته اصیل این سرزمین حفظ شود و جوانان نیز از رسومات سرزمین‌شان آگاه شوند تا پیوندی عمیق بین گذشته و حال ایجاد شود، پیوندی که هویت یک ملت را زنده نگاه می‌دارد.

انتهای پیام /86047/ع

مازندران اهالی گذشته باستانی جوانان تیرماه استان برگزاری بیَمو همراه می‌شوند خانواده‌ها بسیاری معتقدند تیرگان خانه‌ها کودکان پیوندی دیرینه کشاورزی مراسم داستان‌هایی مراسمات شیرینی داستان‌های برگزار سیزده‌شو مازندرانی باورند پاییزی یادگار بزرگان فامیل میهمانی مانده‌است