اختصاصی مازندشورا: حمید سفیدگر بائی متولد بندپی بابل (سال 1350) است. کارشناسی عمران را در دانشگاه صنعتی شریف گذراند و ارشد این رشته را در دانشگاه تبریز گرفت. سال 77 وارد سازمان برنامه و بودجه مازندران شد و  پس از 3 سال خدمت در سال 80 عهده‌دار معاونت فنی این سازمان شد. در سال 86 با توجه به حساسیت‌‌های شهر بابل و توجه به توسعه آن، وی از سوی اعضای شورای شهر این شهر به‌عنوان شهردار بابل انتخاب شد و در مهر سال 88 با ادغام سازمان برنامه و بودجه و نهاد استانداری به استانداری مازندران آمد و تا ابتدای سال 94 در دفتر فنی، کارشناس نظارت عالیه بوده است. در ادامه و پس از احیای مجدد سازمان برنامه‌ریزی و بودجه دوباره به این سازمان برگشت و در حوزه فنی و اجرایی مشغول شده است. سفیدگر که اکنون عضو هیات مدیره دوره هفتم نظام مهندسی هست، پیش از نیز یک دوره (از سال 85 تا 88) عضو هیات مدیره نظام مهندسی بوده است. همچنین وی فعالیت‌های آموزشی و تدریس در چند دانشگاه استان و ... را در کارنامه دارد. سفیدگر در این گفتگو به وظایف، اقدامات، ضعف‌ها، بایدها و نبایدهای سازمان نظام مهندسی پرداخت که مشروح آن از نظرتان می‌گذرد:

علیرغم رشد قابل توجه، انتظارات برآورده نشد

حمید سفیدگر بائی، در ابتدا به تاریخچه فعالیت سازمان نظام مهندسی اشاره کرد و گفت: به لحاظ قانونی از زمانی که قانون نظام مهندسی در سال 74 تصویب و ابلاغ شد مهمترین وظیفه آن کنترل، نظارت و ارائه خدمات مهندسی مناسب در حوزه ساخت و ساز کشور بود که توانایی تدوین مقررات، طراحی شیوه‌نامه‌های نظارت، اصلاح برآیندهای ساخت‌وساز و بهبود آن در کشور، انجام نظارت، کنترل و ارجاع کار از جمله مهمترین آن‌ها بوده است.

وی، با بیان اینکه در این سال‌ها تلاش‌های زیادی صورت گرفت و مجموعه بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های تدوین وتصویب شده است، افزود: در زمینه‌های بهبود نسبی کیفیت ساخت‌وساز -چه به لحاظ تکنولوژی ساخت، چه به لحاظ موضوع کیفیت و تنوع مصالح، چه به لحاظ ارتقای کیفیت خدمات مهندسی-  رشد قابل توجهی را شاهد بودیم اما به دلایل مختلف در حد مطلوب و مورد انتظار بوده است.

اشتغال مهمترین چالش نظام مهندسی ساختمان

عضو هیات مدیره دوره هفتم نظام مهندسی ساختمان مازندران، با اظهار اینکه در مقایسه با سایر کشورها کار زیادی در پیش داریم، تصریح کرد: نکته‌ای که (در کنار این وظیفه اصلی) باعث شد مجموعه نظام مهندسی کشور با چالش‌های جدیدی مواجه شود افزایش تعداد اعضای مهندسین کشور بوده که به دلیل رشد بی‌رویه دانشگاه‌های مهندسی بدون توجه به مسائل کلیدی، کیفی و موردنیاز کشور بوده است و امروزه چالش اشتغال مهمترین چالش نظام مهندسی ساختمان محسوب می‌شود.

سفیدگر، ادامه داد: اگر بخواهیم مجموعه فعالیت‌های نظام مهندسی را به طور خاص مورد توجه قرار دهیم در یک سو خدمات دهندگان و در سویی دیگر خدمات گیرندگان (تمام متقاضیان و مردمی که به دنبال ساخت‌وساز) هستند، قرار دارند که نهادهای نظارتی و تصمیم‌گیری و قانونگذاری نیز به این مجموعه اثر می‌گذارند و آن نهادها مجموعه‌ی دولت، مجلس و اداره راه و شهرسازی هستند.

وی، از جمله چالش‌های دیگر این سازمان را کاهش کیفیت ارائه خدمات مهندسی و تخفیف حق‌الزحمه‌های مهندسان برشمرد و گفت: افزایش تعداد مهندسان فارغ‌التحصیل، و ثابت ماندن و کاهش ساخت‌وسازهای کشور به طور تقریبی باعث عدم تناسب عرضه و تقاضا شده است و اثر این عدم تناسب با شیوه‌هایی که در حال حاضر ارائه خدمات می‌کنند منجر به چالش اشتغال، تخفیف نامتعارف هزینه‌ها و عدم ارائه خدمات در حد انتظار شده است.

حق الزحمه ناچیز= کیفیت نامناسب

عضو هیات مدیره نظام مهندسی ساختمان مازندران، با بیان اینکه مهندسانی که حق‌الزحمه مناسب نگیرند کیفیت کار آن‌ها نیز پایین خواهد آمد، افزود: شیوه واگذاری کار نظام مهندسی، بر اساس ضوابط و مقررات توزیع کار و در نظر گرفتن ظرفیت مهندسان حقیقی و حقوقی در بخش‌های مختلف است. موضوع اشتغال مهندسان، یک موضوع چند بخشی است و مربوط به یک نهاد و دستگاه خاص نیست بلکه مجموعه عوامل و نهادهای مربوطه (دولت، مجلس، راه و شهرسازی، نظام مهندسی و مردم) دخیل هستند که نقش دولت به‌عنوان سیاست‌گذار بخش اشتغال پررنگ‌تر است.

سفیدگر، تصریح کرد:عدم تعادل عرضه و تقاضا یعنی اینکه نظام مهندسی کشور باید به دنبال 2 مطلب باشد: نخست، تلاش برای ارائه خدمات مهندسی تخصصی در حوزه‌های نوین (تولید و توزیع مصالح جدید، هوشمندسازی ساختمان‌ها و...)، و دوم حرکت به سمت تغییر نظام ارائه‌ی خدمات باشد چرا که نظام فعلی و خروجی آن 2 آسیب جدی در پی دارد. آسیب نخست: نامناسب بودن شیوه توزیع با توجه افزایش مهندسان و ثبات یا کاهش حجم کار، و آسیب دوم: پایین آمدن کیفیت کار است. چون وقتی توزیع و حق‌السهم ناچیز است شفافیت مسئولیت‌ها کاهش می‌یابد بنابراین نیاز است نظام ارجاع کار بازنگری گردد.

بسیاری از مالکان و بهره‌وران شاکی هستند

وی، با بیان اینکه نتیجه ارتقا کیفیت خدمات ارائه شده رضایتمندی مالکان و بهره‌وران است، گفت: امروزه بسیاری از مالکان و بهره‌وران شاکی هستند و می‌گویند «نظام مهندسی در ازای پولی که دریافت می‌کند چه خدماتی ارائه می‌دهد یا چه کارهایی انجام می‌دهد». درحالی‌که می‌توان با ارتقای کیفیت خدمات، تخفیف‌های غیرمتعارف مهندسان را حذف کرد و با این حذف، خدمات نیز واقعی می‌شود.

عضو هیات مدیره نظام مهندسی ساختمان مازندران، ادامه داد: سازمان در کنار این موضوعات کلان، در حوزه‌های دیگر از جمله آموزش، برگزاری سمینارهای علمی و آموزشی و ترویج فرهنگ عمومی ساخت‌وساز مهندسی، در موضوعات رفاهی و معیشتی مهندسی هم تلاش کرده و می کند که امیدواریم این اقدامات تداوم یابد.

پیش‌بینی تیم جداگانه برای هر حوزه تخصصی

سفیدگر، درباره نحوه تشکیل کمیسون های تخصصی سازمان، بیان کرد: برای هر حوزه تخصصی و زیرمجموعه‌هایش تیمی پیش‌بینی شده است و اگر بخواهیم به صورت جزئی و ریز وارد آن شویم زمان‌بر است اما چون کمیسیون‌های تخصصی از هفته گذشته بعد از انتخاب اعضا، فعالیت خود را آغاز کردند، فعلا نمی‌توان به عملکرد آن‌ها پرداخت و جا دارد در ماه‌های آینده هر حوزه‌ای به طور جداکانه به توضیح و تشریح اقدامات و عملکرد خود بپردازد.

وی، افزود: خوشبختانه سازمان نظام مهندسی یک نظام تخصصی است و افراد یک کمیسیون غالبا از رشته یا رشته‌هایی خاص هستند و مثل برخی نهادها نیست که افراد متخصص یک حوزه در حوزه‌های دیگر ورود و فعالیت کنند. البته ممکن است در برخی کمیسیون‌ها همه افراد حاضر از یک رشته خاص نباشند چون موضوعات چالش‌ها و مباحث صرفا به یک رشته خاص نیست و تصمیم‌گیری بین رشته‌ها و مرتبط است.

عضو هیات مدیره نظام مهندسی ساختمان مازندران، در پایان با اشاره به نقش خطیر رسانه‌ها اظهار کرد: در طول این سال‌ها -چه به عنوان یک عضو جامعه و چه به‌عنوان یک مسئول- به شدت به تاثیر رسانه و خبر در بدنه جامعه پی برده‌ام و احساس می‌کنم که در جامعه ما برخلاف جوامع دیگر به اخبار- به‌طور عام- حساس هستند این است که رسالت مطبوعات و رسانه‌ها، (خبرنگاری و خبررسانی) از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

مصاحبه: مجید ساجدی فر

این گفت و گو در شماره هشت دو هفته نامه موثق (نشریه تخصصی مدیریت شهری) منتشر شده است