مازندشورا:یکی از همین شگفتیهای تهران، تغییرات سریعی است که این شهر از نظر زیباسازی تجربه میکند و شاید جزو معدود پایتختهای جهان باشد که زیباسازی در آن ازجمله در المانهای شهری و همچنین در نماها بیش از آنکه از اصول و قاعدههایی از پیش تعیینشده تبعیت کند، تابع و دنبالهرو مد است. زمانتان را به وقت چند سال قبل تنظیم کنید، اوایل دهه ٧٠ و چند سال پس از جنگ که ناگهان همه ساختمانهای نوساز تهران لباسهای زردرنگی از آجرهای سهسانتی زردرنگ به تن کردند و مُد روزِ ساختمانها شد همین آجرها.
بعد از آن نوبت به نماهای به اصطلاح رومی شد با کنیتکس سفید و خامهای و نماهای روشن با پنجرههای مشبک که به سرعت در تهران تکثیر شدند. هرجا قرار بود آپارتمان لوکس و خوشفروشی ساخته شود، انتخاب اول همین نماهای به اصطلاح رومی بود که مردم به آنها اقبال نشان میدادند. بعد نوبت به انواع ساختمانهای شیشهای با نماسازیهای بسیار متفاوت و کاملا مدرن رسید. در شهری زلزلهخیز، آپارتمانها و حتی برجهایی مجوز ساخت گرفتند. نماسازی خارجی آنها صرفا بر پایه نماهای شیشهای طراحی شده بود و نتیجه این شد که حدود یکدهه بعد و با تأخیری طولانی سرانجام صدور مجوز ساختمانهایی با نماهای شیشهای در تهران ممنوع شد.
از این روزها اگر بپرسید، مُد روزِ ساختمانهای تهران شکل کاملترشدهای از نماسازیهای رومی و استفاده از عناصر معماری اروپایی از یکسو و نماهای آجری و چوبی از سوی دیگر است. شما را نمیدانم اما من فکر میکنم که این آخری یعنی همان نماهای آجری- حتی اگر تا اندازهای ملهم از نماسازیهای آجری سبک انگلیسی باشد- به سبک و سیاق هویتی شهرهای ما در ایران نزدیکتر است. دستکم اینکه آجر میتواند با بخشی از المانهای رایج در معماری ایرانی بیامیزد و نما و چهرهای برای ساختمانهای نوساز در تهران خلق کند که آنقدرها هم برای چشمها ناآشنا نیست. نه اینکه فکر کنید بساز و بفروشها در تهران ناگهان تصمیم گرفتهاند برای حفظ هویت شهری، تجدیدنظری در رویههای گذشته کنند و در اقدامی فرهنگی و خودجوش آجر را بهعنوان یکی از عناصر شاخص معماری ایرانی، بار دیگر در طراحیها لحاظ کرده و به نوعی بازگرداندهاند! البته که اینطور نیست و آنچه که امروز موجب شده، استفاده از آجر در نماسازی بناهای نوساز در تهران بهعنوان یک انتخاب در کنار انواع نماسازیهای مرسوم گنجانده شود، مصوبهای است که در سالهای گذشته در شورای شهر تهران به تصویب رسید و سیاستهای تشویقی را برای آندسته از ساختمانهایی که در طراحی آنها از نماهای آجری استفاده شود، پیشبینی کرد.
در زمانی که این مصوبه در شورای شهر تهران تصویب میشد، اهمیت آن در رسانهها آنچنان جدی تلقی نشد. حالا اما حدود یکدهه پس از آن سالها تأثیر همین یک مصوبه در سیما و منظر تهران محسوس است. نماهای آجری در شهر پررنگتر دیده میشوند و هرچند که تهران هنوز و همچنان همان شهر هزار چهره است اما همین که سیاستهای تشویقی شرایطی را فراهم کرده که مصالحی که بیشترین قرابت را با معماری ایرانی و شرایط اقلیمی ما دارند، بار دیگر مورد توجه معماران قرار بگیرد، در جای خود اتفاقی است که میتواند در گذر زمان، اثرات هویتی بر سیمای شهری داشته باشد. حالا چه بهتر که حتی معماری خانههای نوساز و به اصطلاح لوکس هم به سمت استفاده از آجر در طراحیها و نماسازیها حرکت کرده، مصالحی که هم ایمنی بالاتری نسبت به نماهای شیشهای، سنگی و مانند آنها دارد و هم این که کمترین نتیجهاش این است که وقتی در خیابانهای پایتخت راه میرویم، صورت خانهها و منظر شهر ما را یاد خودمان میاندازد، به یاد هویت معمارانه ایرانی که بخشی از آن با خاطره آجر و کاشی پیوندی عمیق و ناگسستنی دارد، و ای کاش این میراثی که از گذشتگان به ما رسیده، به درد فراموشی نمیرد.
*کارشناس عمران شهری*
منبع : وزارت راه و شهرسازی/مسکن و شهرسازی
برچسب ها : #تهران #نماهای #معماری #شیشهای #ایرانی #استفاده #نوساز #ساختمانهای #نماسازیهای #اصطلاح #شورای #طراحیها #بهعنوان #گذشته #تصویب #سیاستهای #شورای شهر #مصالحی #مصوبه #تشویقی #زیباسازی #هویتی #یکدهه #طراحی #نماسازی #انواع #ساختمانهایی #ناگهان #اینکه #المانهای #عناصر #میتواند
نظر شما در مورد : شهر بیچهره