مازندشورا:حاشیه نشینی پدیده ای است که در گذر زمان از اواخر دهه 1340 شمسی در پی افزایش مهاجرتها در ایران سربرآورد و جمعیت مهاجری که توان زندگی در شهرها را نداشتند با سکونت خارج از محدوده اجتماعی و اقتصادی کلانشهرها به عنوان سکونتگاههای غیررسمی پدیده حاشیه نشینی را رقم زدند.
طبق آخرین سرشماری مرکز آمار ایران جمعیت کشور 79 میلیون و 926 هزار و 270 نفر است. به گفته وزیر راه و شهرسازی حدود 19 میلیون در سطح کشور حاشیه نشین بوده و مشکل حاشیه نشینی بیشتر گریبانگیر کلانشهرهای کشور است.
کلانشهر سه و نیم میلیون نفری مشهد نیز در متن پدیده حاشیه نشینی است. حدود یک سوم از جمعیت این کلانشهر در 66 پهنه در حاشیه شهر سکونت دارند. سکونتی که با انواع آسیبهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی همراه است.
موضوع ساماندهی حاشیه مشهد به قدری مهم است که رهبر معظم انقلاب بارها بر پیگیری مشکلات این مناطق تاکید کرده اند.
دولت یازدهم در خصوص ساماندهی حاشیه شهر مشهد اقدامات قابل توجهی انجام داده که آبرسانی به 53 روستای واقع در حاشیه شهر، پاکسازی 76 کیلومتر از رودخانه کشف رود و گازرسانی به 83 روستا در حاشیه مشهد از آن جمله است.
همچنین پارسال برای اجرای 84 پروژه توسط 10 دستگاه دولتی در مناطق حاشیه شهر مشهد 40 میلیارد ریال هزینه شد. اعتبارات ویژه ای نیز از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی خراسان رضوی برای این موضوع اختصاص یافت. 

یکی از برنامه های همیشگی استاندار خراسان رضوی بازدید از مناطق حاشیهای شهر مشهد و پروژه های مرتبط است. علیرضا رشیدیان در جریان بازدید 28 مهر جاری از حاشیه شهر مشهد گفت: به منظور جلوگیری از توسعه حاشیه نشینی برای ساماندهی و توانمندسازی حاشیه نشینان تلاش می کنیم.
وی افزود: نمی توان مردمی را که مدتهاست در حاشیه شهر مشهد زندگی می کنند به حال خود رها کرد لذا باید در ساماندهی خدمات روبنایی و زیربنایی این مناطق، استاندارد کردن کوچه ها و ایجاد پایگاههای خدماتی مانند آتش نشانی، اورژانس و خانه های بهداشت در آن بگونه ای عمل کرد که توزیع خدمات در داخل شهر و حاشیه آن یکشان باشد.
بنا به تاکید استاندار خراسان رضوی باید مناطق حاشیه شهر بگونه ای ساماندهی شوند که ساکنان آن بتوانند هزینه زندگی شهری و خدمات شهری را پرداخت کنند و شرایط زیست مناسب و در خور شان مردم در شهر بهشت فراهم شود.

شهردار مشهد نیز در این خصوص گفت: ساماندهی وضعیت حاشیه شهر مشهد با توسل به زور و خراب کردن ساخت و سازهای غیرمجاز میسر نمی شود بلکه این مشکل را باید از طریق گفت و گو با مردم رفع نمود.
قاسم تقی زاده خامسی افزود: برنامه های مدیریت شهری جدید بر مبنای شهروندمحوری طراحی و اجرا می شوند. ساکنین حاشیه شهر باید توانمند شوند و بتوانند هزینه های زندگی در شهر را تامین کنند بگونه ای که خود راغب به زندگی در خانه های خراب و تحمل وضعیت نابسامان نباشند.
وی ادامه داد: استاندارد شهرنشینی باید در حاشیه شهر نیز رعایت شود. حاکمیت وظیفه دارد فکری به حال مناطق حاشیه شهر و حاشیه نشینان نموده و نیازها را تامین نماید.

یکی از مهمترین مشکلات زیست محیطی حاشیه شهر مشهد رهاسازی فاضلاب در خیابانها و کوچه ها است. معضلی که تهدیدی برای سلامت ساکنان می باشد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد گفت: اجرای شبکه فاضلاب در حاشیه شهر با توجه به سیاست دولت برای ساماندهی آن از پروژه های دارای اولویت این شرکت است. 
سیدعلیرضا طباطبایی افزود: با توجه به الحاق مناطقی به مشهد در 2 سال اخیر اقدامات لازم برای اصلاح شبکه، حفر چاه و خطوط انتقال در مناطق منفصل شهری در حال اجرا است.
وی به اجرای 200 کیلومتر شبکه فاضلاب در حاشیه شهر مشهد اشاره و بیان کرد: تا پایان امسال این میزان به 400 کیلومتر می رسد.
مدیرعامل شرکت آبفا مشهد ادامه داد: همچنین ساخت سه تصفیه خانه فاضلاب با ظرفیت روزانه 286 هزار مترمکعب و سرمایه گذاری 220 میلیون دلار در دستور کار شرکت و در مرحله جذب سرمایه گذار است.
وی گفت: آب تمامی روستاهای الحاقی به مشهد نیز با نصب 54 هزار انشعاب تامین شده و تنها بخشی از محور شاهنامه در محدوده آرامگاه فردوسی تامین آب نشده که به زودی مشکل این محدوده نیز مرتفع می شود.

جولان معتادان و فروشندگان مواد مخدر در حاشیه شهرها از دیگر معضلات مهم این مناطق است بطوری که 92 درصد جرائم مرتبط با مواد مخدر در کلانشهر مشهد مربوط به منطقه حاشیه آن است.
از پارسال با ورود دادستانی مشهد موضوع پاکسازی مناطق حاشیه شهر با جدیت دنبال می شود و طرحهای مرتبط به صورت مستمر در حال اجرا است.
جانشین سرپرست دادسرای عمومی و انقلاب مشهد در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: طرح ارتقا امنیت اجتماعی و مبارزه با فروشندگان مواد مخدر از پارسال در دستور کار پلیس، دادستانی، سپاه پاسداران و بسیج در مشهد قرار گرفت.
قاضی مهدی خدابخشی افزود: از ابتدای امسال تاکنون حدود سه هزار معتاد متجاهر در محدوده حاشیه شهر مشهد جمع آوری و به مراکز ترک اعتیاد منتقل شده اند.
وی ادامه داد: هم اکنون هزار و 324 نفر در مراکز ترک اعتیاد مشهد در حال مداوا هستند که 166 نفر از این تعداد زن می باشند.
جانشین سرپرست دادسرای عمومی و انقلاب مشهد گفت: همچنین از پارسال تاکنون 900 مرکز تهیه و توزیع مواد مخدر در حاشیه شهر مشهد مهر و موم شده است. در راستای ارتقای ایمنی و کاهش معضلات اجتماعی 'طرح پاکسازی مناطق حاشیه شهر' و برخورد با توزیع کنندگان مواد مخدر با مرکزیت دادستانی و همکاری بسیج و نیروی انتظامی مشهد با جدیت دنبال می شود.

رئیس کمیسیون ویژه مناطق پیرامونی و کم برخوردار حاشیه شهر شورای اسلامی شهر مشهد نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: مناطق حاشیه شهر دارای مشکلات زیادی هستند و با توجه به وسعت این مناطق و مشکلات آنها و محدودیت منابع مالی شهرداری موضوع احصا مشکلات و اولویت بندی آنها در دستور کار کمیسیون قرار گرفته است.
رمضانعلی فیضی افزود: ریزدانه بودن املاک حاشیه شهر مشکلات زیادی به همراه دارد که عدم امکان حفر چاه فاضلاب و جاری بودن فاضلاب در کوچه ها و هدایت آن به کشف رود از جمله این معضلات است.
وی ادامه داد: همچنین برخی سودجویان از آب فاضلاب ورودی به کشف رود نیز برای آبیاری محصولات کشاورزی استفاده می کنند که این امر مشکل زیست محیطی این مناطق را دوچندان می کند.
رئیس کمیسیون ویژه مناطق پیرامونی و کم برخوردار حاشیه شهر شورای اسلامی شهر مشهد گفت: وجود بافت فرسوده و عدم استحکام بنا از دیگر مشکلات حاشیه این کلانشهر است و برای رفع معضلات گسترده این مناطق باید ردیف بودجه مستقلی تعریف شود.
وی افزود: از سال 1394 تا امسال بطور سالانه مبلغ 50 میلیارد تومان بودجه دولتی برای ساماندهی مناطق حاشیه شهر از محل بودجه دستگاههای اجرایی دولتی اختصاص پیدا کرد اما این رقم به میزان کامل تخصیص نیافت.
فیضی ادامه داد: با روی کارآمدن شورای پنجم بازدیدهایی از مناطق حاشیه شهر مشهد انجام و جلساتی نیز با معتمدان محلات در مناطق حاشیه شهر برگزار شد. این جلسات به صورت مستمر در حال برگزاری است. 
وی گفت: مشکلات مناطق مختلف با نظر ساکنان این مناطق احصا و به ترتیب اولویت در دستور کار برای ساماندهی و رفع قرار می گیرد.
عضو شورای شهر مشهد افزود: در حال پیگیری هستیم سرانه مناطق حاشیه شهر در بودجه شهرداری مشهد و سایر دستگاه های اجرایی بیشتر لحاظ شود.