مازندشورا: پیش‌تر در یادداشتی با عنوان «درآمد پایدار شهری چیست؟ چگونه شهرها می‌توانند به درآمد پایدار برسند؟» به تعریف درآمد پایدار، ویژگی‌ها و راهکارهای کلی آن پرداختیم در این یادداشت اما به چگونگی دستیابی شهرهای مازندران به درآمد پایدار خواهم پرداخت.
شهرهای استان مازندران با توجه به ویژگی‌های خاص جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی خود می‌توانند از طریق تقویت منابع مالیاتی محلی، توسعه گردشگری پایدار، مدیریت منابع طبیعی و ایجاد پروژه‌های زیست‌محیطی، اصلاح سیستم حمل و نقل و توسعه پروژه‌های شهری، سرمایه‌گذاری و شراکت با بخش خصوصی، توسعه خدمات دیجیتال و شهرداری الکترونیک، توسعه بخش کشاورزی و تولیدات محلی، استخراج و بهره‌برداری از منابع غیرنقدی به درآمد پایدار دست یابند.
این فرآیند نیازمند همکاری نزدیک بین شهرداری‌ها، مردم، بخش خصوصی و دولت است تا بتوان از ظرفیت‌های موجود به نحو احسن بهره‌برداری کرد.
در اینجا به هریک از موارد به شکل مجزا خواهیم پرداخت؛
۳. مدیریت منابع طبیعی و ایجاد پروژه‌های زیست‌محیطی
مازندران با داشتن منابع طبیعی غنی (جنگل‌ها، رودخانه‌ها، دریا) پتانسیل بسیار خوبی برای ایجاد پروژه‌های زیست‌محیطی و اکوتوریسم دارد. درآمد حاصل از استفاده بهینه و پایدار از این منابع می‌تواند به تأمین مالی شهرداری‌ها کمک کند.
به عنوان مثال، شهرداری‌ها می‌توانند پروژه‌هایی مانند طرح‌های حفاظت از محیط زیست، ایجاد پارک‌های ملی و منطقه‌های حفاظت‌شده را راه‌اندازی کرده و از طریق بلیط‌فروشی، اجاره اماکن تفریحی، و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های سبز درآمدزایی کنند.
تجربیات و نمونه‌هایی از مدیریت منابع طبیعی و ایجاد پروژه‌های زیست‌محیطی
مدیریت منابع طبیعی و توسعه پروژه‌های زیست‌محیطی از اولویت‌های بسیاری از کشورها و شهرها برای حفاظت از محیط‌زیست و تأمین نیازهای نسل‌های آینده است. در این راستا، تجربیات و پروژه‌های متعددی در سراسر جهان اجرا شده‌اند که می‌توانند به عنوان نمونه‌ای الهام‌بخش برای مناطق دیگر، از جمله استان مازندران، مورد استفاده قرار گیرند.
۱. پروژه جنگل‌کاری آرژانتین
روش‌ها و اقدامات:
توسعه پایدار جنگل‌ها: آرژانتین برنامه‌هایی برای بازسازی و توسعه جنگل‌ها اجرا کرده، که شامل کاشت گونه‌های بومی و ایجاد کریدورهای زیستی برای حفاظت از تنوع زیستی است.
مدیریت حضور جمعیت: سیاست‌های کاهش فشار بر منابع طبیعی از طریق تشویق به کشاورزی مستدام و پرهیز از جنگل‌زدایی به اجرا درآمده‌اند.
این اقدامات منجر به افزایش سطح جنگل‌ها و بهبود کیفیت زیستی مناطق شده و نقش مهمی در کاهش گرمایش جهانی و حفظ تنوع زیستی داشته‌اند.
۲. مدیریت آب در استرالیا
روش‌ها و اقدامات:
استفاده بهینه از منابع آب: استرالیا سیستم‌های مدیریت آب پیچیده‌ای را برای استفاده بهینه از منابع آب کمیاب پیاده‌سازی کرده است، از جمله استفاده از تکنولوژی‌های نوین در آبیاری و سامانه‌های بازچرخانی آب.
برنامه‌های آموزش و آگاهی‌رسانی: آموزش جوامع محلی در زمینه مصرف بهینه آب و ارزش‌گذاری منابع آب از عناصر اساسی در برنامه‌های زیست‌محیطی استرالیا بوده است.
این رویکردها کمک کرده‌اند تاب‌آوری کشور در برابر خشکسالی افزایش یابد و منابع آبی به‌طور پایدار مدیریت شوند.
۳. مزارع انرژی بادی در دانمارک
روش‌ها و اقدامات:
پیشگامی در انرژی‌های تجدیدپذیر: دانمارک سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در انرژی بادی داشته و به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان برق بادی در جهان شناخته می‌شود.
همکاری با جوامع محلی: پروژه‌ها با مشارکت و حمایت جوامع محلی انجام شده‌اند که به رضایت عمومی و موفقیت گسترده این پروژه‌ها کمک کرده است.
این اقدامات ضمن کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی، به افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد انرژی کشور کمک کرده‌اند.
۴. بازسازی و احیای تالاب‌ها در چین
روش‌ها و اقدامات:
حفاظت و احیا تالاب‌ها: چین پروژه‌های گسترده‌ای برای احیای تالاب‌ها و جلوگیری از تخریب این مناطق اجرا کرده که شامل مرمت زیستگاه‌ها و کاهش آلودگی‌های صنعتی و کشاورزی هستند.
آموزش و مشارکت جامعه: افزایش آگاهی و مشارکت جامعه برای حفاظت از تالاب‌ها از طریق تبادل اطلاعات و اجرای پروژه‌های محلی مورد توجه قرار گرفته است.
این برنامه‌ها منجر به بازگشت بسیاری از گونه‌های حیات وحش و بهبود کیفیت آب شده است، که تأثیرات مثبت قابل‌توجهی بر اکوسیستم‌ها و جوامع محلی داشته‌اند.
۵. همگرایی کشاورزی و حفاظت از محیط در ایالت کالیفرنیا، ایالات متحده
روش‌ها و اقدامات:
سیستم‌های کشاورزی پایدار: کالیفرنیا با تشویق به استفاده از روش‌های کشاورزی پایدار، نظیر کشت چرخشی و استفاده از کودهای طبیعی، به بهبود کارایی محصولات کشاورزی و حفظ خاک پرداخته است.
حفاظت از حیات وحش: پروژه‌هایی برای حفاظت از گونه‌های جانوری در برابر تولیدات کشاورزی و سازگاری بین کشاورزی و اکوسیستم‌های محلی انجام شده است.
این اقدامات به حفظ تنوع زیستی و کاهش تخریب محیط‌زیست کمک کرده و همچنین به پایداری صنعت کشاورزی انجامیده است.
۶. پروژه “درخت برای آب” در کنیا
روش‌ها و اقدامات:
احداث جنگل‌های جدید: این پروژه به هدف کاشت میلیاردها درخت به منظور بهبود منابع آب و مقابله با تغییرات آب‌وهوایی در حال گسترش است. درگیر کردن جوامع محلی برای کاشت و مراقبت از درختان، تضمین موفقیت پروژه است.
آموزش و توانمندسازی جامعه: علاوه بر کاشت درختان، برنامه‌های آموزشی برای افزایش آگاهی مردم و تشویق به کشاورزی پایدار نیز اجرا می‌شوند.
ایجاد جنگل‌های جدید و افزایش پوشش گیاهی نه‌تنها به مقابله با خشکسالی و تغییرات آب‌وهوایی کمک می‌کند بلکه به بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم محلی نیز یاری می‌رساند.
نتیجه‌گیری
این تجربیات جهانی نشان می‌دهند که مدیریت پایدار منابع طبیعی و اجرای پروژه‌های زیست‌محیطی مستلزم توجه به ابعاد اجتماعی، اقتصادی و محیط‌زیستی است. استان مازندران می‌تواند از این نمونه‌ها بهره بگیرد تا برنامه‌هایی موثر و متناسب با شرایط محلی برای حفظ منابع طبیعی و افزون برآن، بهبود شرایط زیست‌محیطی و اقتصادی جامعه ایجاد کند. مشارکت جامعه، آموزش و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین از عوامل کلیدی در موفقیت این پروژه‌ها به شمار می‌روند.