مازندشورا: با توجه به عوامل مؤثر در آسیب‌پذیری شهرها در برابر زلزله و نقش شهرسازی در کاهش این آسیب‌پذیری، می‌توان گفت سکونتگاه‌های انسانی از بدو پیدایش تاکنون همواره با مخاطرات طبیعی همچون زلزله، سیل، طوفان روبه‌رو بوده‌اند و تسلط نیروهای طبیعی بر زندگی انسان‌ها و توانایی پایین انسان در کنترل آن‌ها موجب شده است تا سکونتگاه‌ها با استفاده از فنون و تدابیری در راستای به حداقل رساندن این آسیب‌ها شکل بگیرند.
امروزه با وجود پیشرفت تکنولوژی و افزایش دانش و توانایی انسان در کنترل بلایای طبیعی، شهرها هنوز هم با این مخاطرات روبه‌رو هستند و از این منظر آسیب‌پذیرند، از این‌رو افزایش ایمنی شهرها در رویارویی با این مخاطرات، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است؛ هرچند فنون ایمن‌سازی شهرها در برابر انواع آسیب‌ها با گذشته تفاوت‌های بسیار زیادی پیدا کرده است.
هر سال وقوع سوانح طبیعی در همه کشورها موجب زیان‌های اقتصادی و تلفات انسانی زیادی می‌شود؛ در جوامع مختلف میزان خسارات این بلایای طبیعی به میزان توسعه‌یافتگی، تراکم جمعیت، ایمنی ساختمان‌های روستاها و شهرها، آمادگی افراد و جامعه در زمینه رعایت نکات ایمنی بستگی دارد.
یکی از مهم‌ترین سوانح طبیعی «زلزله» است که علاوه‌بر رعایت اصول صحیح شهرسازی در مناطق زلزله‌خیز، با رعایت نکات ایمنی می‌توان آسیب‌های ناشی از وقوع آن را تا حد زیادی کاهش داد، همچنین شناخت پدیده زلزله و سایر سوانح طبیعی و ارائه الگوهای مناسب برای رفتار جمعی و فردی مردم پیش، حین و پس از این سوانح می‌تواند اثرات مخرب آن‌ها را کاهش دهد.
عوامل مؤثر در آسیب‌پذیری شهرها در برابر زلزله را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم‌بندی کرد که شامل عواملی است که با عنوان عوامل انسان‌ساز تلقی می‌شود و مبنای تشکیل آن‌ها ریشه‌ای طبیعی دارد؛ اگر در ساخت یک بنا از استانداردهای مهندسی و اصول مقاوم‌سازی پیروی شود، به میزان قابل توجه می‌توان ساختمان را در برابر زلزله مقاوم‌سازی کرد. هر چند مقاوم‌ترین و مستحکم‌ترین ساختمان‌ها در برابر زلزله‌های چند ریشتری شدید دچار آسیب می‌شود، اما تا حد امکان باید از وقوع حوادث احتمالی جلوگیری کرد یا آن‌ها را به حداقل رساند.
کاهش زیان‌های ناشی از زلزله، تنها مرتبط با روش‌های ساخت‌وساز ساختمان‌ها برای افزایش مقاومت در برابر زلزله نیست، بلکه مقابله با زلزله فراتر از رعایت اصولی فنی برای مقاوم‌سازی ساختمان‌ها است؛ در این رابطه شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری از جمله کارآمدترین سطح برنامه‌ریزی برای کاهش آسیب‌پذیری شهر در برابر زلزله است.
از مهم‌ترین راه‌های کاهش اثرات حوادث، می‌توان به توسعه توان دستگاه‌های کشور در مدیریت بحران، امدادرسانی و پیشگیری از حوادث اشاره کرد، بخش دیگر نیز مربوط به آگاهی و اطلاع مردم نسبت به انواع حوادث و راه‌های مقابله با آسیب‌های بحران است.
برای انجام اقدامات در راستای کاهش آسیب‌پذیری سازه‌ای و غیرسازه‌ای نباید از نقش‌های مدیریتی، آموزشی و آمادگی مردم در این سوانح غافل بود، زیرا زمین از بلایا و سوانح طبیعی گریزی ندارد، اما می‌توان با مدیریت صحیح، اقدامات پیشگیرانه و آگاه‌سازی جامعه، اثرات این بلایا را هرچه بیشتر کاهش داد.